Doğu Karadeniz Bölgesi’nde havaların iyice soğuduğu ve kar yağışının beklendiği bu günlerde aktarlara ilgi artmaya başladı. Vatandaşlar soğuk kış günlerini hastalanmadan geçirmek için genellikle ıhlamur, zencefil, zerdeçal ve adaçayını tercih ederken, aktarlar özellikle ıhlamura talebin arttığını belirtiyor.
Ocak ayının gelmesiyle beraber havalar iyice soğudu. Son haftalarda yaşanan gribal salgınla beraber hastalıktan korunma yolları da araştırılmaya başladı. Aktarlar, kış aylarında hastalıklara karşı bağışıklık sistemini güçlendirmek isteyenlere ya da hastalığa yakalananlara bitki çayları veya macun karışımları tüketmelerini tavsiye ediyor.
Havaların soğumasıyla birlikte artan grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara karşı aktarlardan uyarı geldi. İçerisinde 10 farklı bitkiyi barındıran kış çayını tavsiye eden aktarlar, kullanıldığı takdirde kışa hastalıksız girilebileceğini söyledi.
Soğuk havaların gelmesiyle beraber kış hastalıkları da baş göstermeye başladı. İzmir’de aktar esnafı olan Ziraat Mühendisi Mete Eltepe, kişilerin vücutlarının özellikle soğuk aylarda yoğunlaşan hastalıklara karşı direnç kazanabilmesi için baharat karışımının tüketilmesi konusunda tavsiyelerde bulunarak nasıl tüketilmesi gerektiğini de açıkladı.
Yemeklerin, tatlıların lezzetini taçlandırmak için kullandığımız baharatların birçok faydası bulunuyor. Özellikle diyabet hastalarının vazgeçilmezi olan tarçın baharatının tüketimi sağlık için önem taşıyor. Ancak uzmanlar tarçın tehlikesine dikkat çekerek yüksek kumarin içeren tarçınların yol açtığı ciddi hastalıklar hakkında uyardı.
Kış aylarında artış gösteren grip ve nezle bu sene de tüm hızıyla yaşamı olumsuz etkilemeye devam ediyor. Oldukça ağır geçen gripten korunmak isteyenler doğal kaynaklara yöneliyor. Son günlerde aktaran alınan şifa kaynağı baharatların satışı patlama yaşıyor.
Birçok insan sadece gıda değil çeşitli zararlı maddeleri de yiyor. Halk arasında faydalı olduğu düşünülen kil de yenilen zararlı maddeler arasında bulunuyor. Özellikle çocuklarda ve hamilelerde görülen kil tüketimi çeşitli hastalıklara yol açabiliyor. Uzmanlar pika sendromu hakkında uyarılarda bulunuyor.
Terlemek rahatsız edici durumlara sebep olabiliyor. Özellikle yaz aylarının bunaltıcı sıcak havaları nedeniyle terleme çok daha artış gösteriyor. Terleme sorununuzdan şikayetçiyseniz bu sorunun çözümü aktardan geçiyor. Tuz sabunu terleme miktarını azaltan en iyi çözümler arasında bulunuyor.
Amasya'nın Merzifon ilçesinde aktarlık yapan Adnan Yıldırım:
- "Yaklaşık 4 asırlık bir geçmişe sahip dibeğimizi ailemiz Orta Asya'dan göç ederken yanında getirmiş, şifalı terkipler hazırlarken bu dibekten faydalanılmış. Bu tür eşyaların ruhu olduğuna inanan birisi olarak bu dibekten faydalanmaya devam ediyorum"
Kahramanmaraş'ta köknar ağaçlarından toplanan mezda sakızı zahmetli işçiliği ve artan kıymeti ile kilosu 750 TL'den bin TL'ye kadar alıcı buluyor. Birçok hastalığa şifa olduğu bilinen sakıza vatandaşların ilgisi çok fazla.
Doların yükselişe geçmesiyle birlikte ürünlerinin yüzde 60’ı ithal olan aktarları da vurdu. Dolardaki yükselişin ardından yerli üreticinin de ihracata yönelmesi, aktarlarda yüzde 80’e varan zamlara neden oluyor.
Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Asya bölgesine özgü bir çiçek türü olan gilaburu bitkisi ülkemizde Sivas ve Kayseri illerinde dağlık alanda üretilebiliyor. Bitki, içerisinde bulundurduğu asit ve mineraller nedeniyle ‘gençlik iksiri’ olarak da adlandırılan bitkiyi bilenler yoğun talep gösterirken, satışını yapan aktar bir haftada yaklaşık 300 kilo sattığını belirtiyor.
Türkiye’de etkili olmaya başlayan sonbahar havasıyla birlikte özellikle alerjik hastalıklar da çoğalmaya başladı. Hava değişiminden dolayı hastalanan insanların vazgeçilmez içeceği de bitki çayları oldu. Vatandaşlar, özellikle korona virüsün yanında soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklardan korunmak için çeşitli bitki çaylarına yönelirken, aktarlar bitki çaylarının işin ehli kişilere danışılarak tüketilmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Elde etmesi zahmetli olan tıbbî ve aromatik yağların litresi 2 bin 500 liradan satılıyor. ''Vatandaşlar fiyatı yüksek olan şifalı yağları gram gram alıyor'' diyen aktar İsmail Hakkı Ispartalı, "Saf yağların fiyatları yüksek. 1 ton kekik, nane ve lavanta otundan 1 kilo yağ çıkıyor'' ifadesini kullandı.
Aktarlarda kilosu 4 bin liraya satılan deniz süngerleri asırlardır rağbet görmeye devam ediyor. Su diplerinde, zemin, kaya ve hayvan kabuklarına yapışarak yaşayan deniz süngerinin kıymetini sadece çok az insan biliyor. Cilt aknelerini yok eden süngerleri dalgıçlar deniz dibinden çıkarıyor.
Ramazan ayında oruç sırasında susuzluk çekenlere tavsiyelerde bulunan aktarlar, lavanta ve ıhlamur çayı tüketmenin oruç sırasında susuzluk hissini azaltabileceğini söylediler.
Koronavirüs vakalarının hızla artmaya devam etmesi sonucu alternatif tıp alanında da tedbirli olmak isteyen vatandaşlar, üst solunum enfeksiyonlarına, burun ve boğazdaki bakteri ve mikroplara karşı etkisiyle bilinen kekiğe olan talebi arttırdı. Talep nedeniyle Düzce'de kekik yağı, suyu ve tanesi yok satıyor.
Türkiye’nin en fazla endemik bitki türlerinin yer aldığı Muğla’ya endemik türler arasına Safran bitkisi de eklendi. Aktarlarda gramla satılan safranın kilo fiyatının 40 ila 50 bin TL civarında.
Kış aylarında hastalıktan korunmak, soğuk algınlığına karşı vücut direncini artırmak, koronavirüs sürecinde de bağışıklık sistemini güçlü tutmak amacıyla tercih edilen ıhlamur, aktarlarda kilosu 300 lirayı bulunca kent sakinleri bütçelerine göre 75'er gramlık paketleri 20 liradan almayı tercih ediyor.
İbrahim Saraçoğlu, koronavirüs salgınına karşı adaçayı ve ebegümeci karışımının kaynatılmasıyla elde edilen gargaranın kullanılmasını önermesinin ardından, aktarlarda bu sabahtan itibaren yoğunluk yaşanmaya başladı. 20 yıldır Mısır Çarşısı’nda aktar dükkanı işleten Serhat Kara, “Profesörün açıklamasından sonra satışlar arttı. Sabah 7.30’da açtık dükkanı. Normalde bu saate kadar ebegümeci ve adaçayını 1 kilogram satıyorsak, öğlene kadar 10’ar kilo satmışızdır” dedi.
İzmir'de 6 kişinin yaşamını yitirdiği, 16 kişinin de hastanede tedavi gördüğü sahte içki zehirlenmesine yönelik yürütülen soruşturma kapsamında baskın düzenlenen iş yerlerinin çoğunun aktar ve baharat dükkanı olduğu belirtildi. Alsancak'ta aktar dükkanı bulunan Emin Göktekin, bazı aktarların yüksek kar getirdiği için etil alkol sattığını belirterek, “Biz duyuyoruz, adamlar bu alkol işinden 6-7 ayda villa sahibi oluyor” dedi.
Çin’de görülen ve dünyaya yayılan koronavirüs nedeniyle gümrüklerde alınan tedbirler, yüzde 80’i yurt dışından gelen aktariye sektörünü de etkiledi. Eskişehirli aktar Tuncay Tezcan, sıkı denetimler nedeniyle ürünlerin uzun süre beklemesinden dolayı fiyatlarında hareketlilik yaşandığını ifade ederek, “Yurt dışından yeteri kadar ürün tedarik edemediğimiz için fiyatlarımızda bir hareketlilik olacağını tahmin ediyoruz. İnşallah olmaz” dedi.
İlk olarak Çin’de görülen, şimdiye kadar 28 ülkeye sıçrayan ve 600’den fazla kişinin ölümüne neden olan koronavirüs, Türkiye’deki aktarları da etkiledi.
Havaların soğumasıyla birlikte vatandaşlar, kışı hastalanmadan geçirmek için aktara koşuyor.Kışın özellikle grip, nezle ve soğuk algınlığına sıkça rastlandığına dikkat çeken Muharrem Kan, vatandaşların şu sıralar ıhlamur, zencefil, zerdeçal ve adaçayını daha çok tercih edildiğini belirterek, kışın işlerinin daha yoğun geçtiğini söyledi.
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Usta:
- "Aktarlık geleneğini asla ortadan kaldırmamalıyız. Değilse kendi geçmişimize, bitki ve tıbbi geçmişimize ihanet etmiş oluruz. Aktarların korunması, çok ciddi şekilde desteklenmesi, hatta onlara ciddi eğitim verilmesi gerekiyor"
- "Eczaneler 'Zaten bitkilerin özünü biz biliyoruz, o zaman şifalı bitkileri biz satalım' diyorlar. Yarın 'Portakal suyu şuna iyi geliyor' dediğimizde onu da mı eczaneler satmaya kalkacak?"
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Usta:
- "Aktarlık geleneğini asla ortadan kaldırmamalıyız. Değilse kendi geçmişimize, bitki ve tıbbi geçmişimize ihanet etmiş oluruz. Aktarların korunması, çok ciddi şekilde desteklenmesi, hatta onlara ciddi eğitim verilmesi gerekiyor"
- "Eczaneler 'Zaten bitkilerin özünü biz biliyoruz, o zaman şifalı bitkileri biz satalım' diyorlar. Yarın 'Portakal suyu şuna iyi geliyor' dediğimizde onu da mı eczaneler satmaya kalkacak?"
Amasya'nın Merzifon ilçesinde aktarlık yapan Adnan Yıldırım, Amasya Yazma Eserler Kütüphanesi'nden edindiği tarifle 40 çeşit baharattan yaptığı "Şerbeti hümayun" adı verilen şerbeti ramazan ayında müşterilerine ikram ediyor
- Adnan Yıldırım:
- "Tarifi, Sabuncuoğlu Şerefeddin'e ait "Akarabiddin" kitabından aldık. Sabuncuoğlu Şerefeddin'in kendisi, bu tarifi Akşemseddin'e dayandırıyor. İstanbul'un fethi sırasında omzunda taşıdığı ibrikle 'askerlere güç ve kuvvet gelsin' diye dağıttığını söylüyor"
Amasya'nın Merzifon ilçesinde aktarlık yapan Adnan Yıldırım, Amasya Yazma Eserler Kütüphanesi'nden edindiği tarifle 40 çeşit baharattan yaptığı "Şerbeti hümayun" adı verilen şerbeti ramazan ayında müşterilerine ikram ediyor
- Adnan Yıldırım:
- "Tarifi, Sabuncuoğlu Şerefeddin'e ait "Akarabiddin" kitabından aldık. Sabuncuoğlu Şerefeddin'in kendisi, bu tarifi Akşemseddin'e dayandırıyor. İstanbul'un fethi sırasında omzunda taşıdığı ibrikle 'askerlere güç ve kuvvet gelsin' diye dağıttığını söylüyor"
Kış aylarının vazgeçilmez içeceği olan ve çiçeğinin kilogram fiyatı 200 liraya kadar çıkan ıhlamur, tavan yapan satışı sebebe ile esnafın yüzünü güldürüyo