Son yıllarda özellkle Konya'dan gelen obruk haberleri üzerine yeni bir harita oluşturuldu. Obruk için riskli veya az riskli alanlar belirlendi. Konya'daki çalışmaların ardından Türkiye'de 16 ilin daha obruk riski taşıdığı belirlendi. Prof. Dr. Fetullah Arık son çalışmalarını kamuoyuna duyururken 16 ili de tek tek sıraladı.
6 Şubat depremleri sonrası Batman'da, çapı 100 metreyi bulan obruk oluştu. Bölgede incelemelerde bulunup obruk tehlikesine dikkat çeken Diyarbakır Jeoloji Mühendisleri Odası 2. Başkanı Dr. Mehmet Şefik İmamoğlu "Depremin, alt tarafından çökmek üzere olan oluşumları harekete geçirmesiyle obrukların oluşması daha da hızlanır. Şu anda en tehlikeli obruk sıralamasında İç Anadolu Bölgesi'nde Konya yöresinin olduğu alanlar 1. sıradadır. Güneydoğu Anadolu bölgesi de artık 2. sırada diyebiliriz" dedi.
Konya'da oluşan obrukların sayısı 2 bin 500’ü bulurken, yeni oluşanların bazılarında volkanik gaz çıkışı görülmeye başlandı. Doç. Dr. Arif Delikan "Ekmekçi yaylasında şubat ayında 30 metrelik çerçeve çizen obruk ise yarım metre kadardı. 1 ay önce burada 2 saat boyunca müthiş bir gaz çıkışı gözlendi" dedi. Bölgedeki çiftçilerden Adem Ekmekçi ise "Bu gaz çıkışı ve obruklar bizi korkutuyor" diye konuştu.
Sivas'ta jipsli kayaçlardan oluşan bölgede, köylüler tarafından tarım arazisine dönüştürülen birçok obruk ve dolin görenleri şaşırtıyor. Köylüler, her yıl bu arazilerde ekim yaparak geçimlerini sağlıyor. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi'nden Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, "Obruk ve dolinleri, insanlar tarımsal faaliyetlerinde kullanabiliyor. Burası tahıl tarımına uygun sahalardır" dedi.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Deprem Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, Konya dışında başka şehirlerde, özellikle depremin etkilediği bölgelerde obruk oluşumlarının olduğunu belirtti. Orhan Tatar, "Bu oluşumlarda doğrudan etkisi olmasa bile en azından şu son 6-7 ayda oluşan obruklarda artçı sarsıntıların etkisinin olduğunu söylemek mümkün" dedi.
Konya’nın Karapınar ilçesinde aynı günde 1’i evin yakınındaki arazide, 2’si de farklı mevkide olmak üzere aynı tarlada 3 yeni obruk meydana geldi. Rüyasında deprem ve göçük olduğunu gören tarla sahibi çiftçi Fatih Şık, çobanından gelen telefonla hayatının şokunu yaşadı. Evine yaklaşık 100 metre mesafede, 50 metre çapında ve 40 metre derinliğinde obruk oluşan Şık, "Rüyamda hep böyle deprem gibi, göçük gibi şeylerle uğraştım. Kendi yerimde olacağı hiç aklıma gelmedi" dedi. İşte detaylar...
Konya'da dev bir obruk oluştu. Karapınar ilçesinde bir tarlada çapı yaklaşık 20 metre, derinliği ise 15 metreyi bulan obruk görenleri tedirgin etti. Obruk oluşan tarlanın sahibi Kazım Aslan Sayan "Bir gün önce tarlaya girdiğimizde böyle bir şey yoktu. Sabah işçilerle beraber baktık, obruk gerçekten vardı" dedi.
Antalya'nın Akseki ilçesine bağlı 1920 metre rakımlı 80 haneli Çimi Yaylası'nda bölge sakinleri buzdolabı yerine kar obruklarını kullanıyor. Bölge sakinleri, peynir, yağ, yoğurt, çökelek, hatta etlerini obruklarda muhafaza ediyor, ihtiyacı olduğu zaman 40 metrelik obruğa girip içi kar dolu obruktan malzemesini alıyor. Yaz ayında Çimi yaylasına çıkan Ramazan Arıcı, "Burada peynir çok kaliteli olur. Yoğurt yağ gibi olur, Yağlar taş gibi olur. Yani soğuk hava deposu gibidir" diye konuştu.
Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen depremler tüm Türkiye'yi yasa boğdu. 50 binden fazla vatandaşımızın hayatını kaybettiği depremler, Nurhak ilçesindeki tarım arazisinde ise obruk oluşturdu. Yaklaşık 4 metre genişliğindeki obruk, dron ile görüntülendi. Muhtar Kamil Gülle, "Burada ilk defa böyle bir obruk oluştu. Daha önce böyle bir şey ile karşılaşmadık. Henüz inceleme de yapılmadı. Bölgede başka bir obruk daha oluşmuş. depremin ardından iki obruk oluştu." dedi.
Konya Ovasında sıkça oluşan korkutan obruklar şimdi de Aksaray sınırlarında kendini göstermeye başladı. 10 gün önce bir obrukla karşılaşan Aksaray’ın Sultanhanı ilçesi sakinleri, bugün 2. bir obrukla karşı karşıya geldi. Mantar aramaya çıkan gençler yaklaşık 8 metre çapında 6 metre derinliğinde obruk buldu. Bölge halkı, açık alandaki obruklardan tedirgin olmaya başladı. İşte detaylar...
Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler sonrası Batman'daki bir görüntü dikkat çekti. Depremlerin ardından Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı havzasında obruk meydana geldi. Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, "Deprem, doğrudan obruğu oluşturmuyor ama sarsıntılar, obruğun oluşumunu hızlandırmış oluyor" dedi.
6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki depremlerin yaraları sarılmaya çalışılıyor. 11 ili etkileyen asrın felaketinin ardından ortaya çıkan görüntüler şaşkına çevirmeye devam ediyor. Son olarak Kahramanmaraş’ta meydana gelen deprem sonrası Onikişubat ilçesindeki doğa harikası Yeşilgöz obruğunda suyun rengi değişti.
Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerin sonrasında Konya başta olmak üzere pek çok ilde ortaya çıkan obruklar dikkat çekmişti. Konya’nın Ereğli ilçesinin Karapınar bölgesinde deprem sonrasında dev bir obruk oluşmuştu. Depremlerin obruk oluşturup oluşturmadığı merak edilirken Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, "Depremler, bir obruğun çökmesini hızlandırabilir" dedi.
Konya'nın Karapınar ilçesinde, boş bir tarlada 100 metre çapında, 15 metre derinliğinde obruk oluştu. Tarlanın sahibi Yusuf Gültekin, oluşan obruk sonrası yaptığı açıklamada "İlk zamanlar ürperiyorduk ama alıştık. İlk kez gören insanlar korkuyor" ifadelerini kullandı.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen iki büyük depremin ardından Diyarbakır’ın Lice ilçesinde kaydedilen 3 ile 4 şiddeti arasındaki bağımsız depremler nedeniyle oluşan obruk, dere yatağını kuruttu. Vatandaşlar suyun obruktan nereye gittiğini bilmediklerini söyledi. Lice’de meydana gelen artçılar, yollarda da hasara neden oldu. Köprü ve istinat duvarı yıkıldı, köprü ve yolun birleştiği yer ile yolda yarılma ve çökmeler meydana geldi.
Sivas'ta bir anda oluşan 10 metre çapındaki obruk görenleri korkuttu. Hafik ilçesindeki bir tarlada hayvanlarını otlatan Fatih Rüştü Soğancıoğlu'nun 15 metre ilerisinde büyük bir çekme meydana geldi. Toz bulutunun dağılmasıyla oluşan obruğu gören Soğancıoğlu, durumu hemen yetkililere haber verdi.
Tarla sahibi İbrahim Karacan:
- "Birkaç gün önce gece sulama yaptık. Ondan önce de tarlada çalıştık. Tarlada çalışanlar olduğu sırada obruk olsa daha kötü olabilirdi. Obruk oluştuğu sırada tarlada insan olmaması büyük şans"
Konya turizminin önemli bir destinasyonu olması beklenen Selçuklu dönemi eserlerinden Obruk Hanı'nın restorasyon ve çevre düzenleme çalışması tamamlandı. Karatay ilçesindeki tarihi Obruk Hanı, 180 metre genişlik ve 145 metre derinliğiyle Kızören Obruğu'nu seyir imkanı da sunacak.
Siirt'te bir tarla sahibi, tarlasında gördüğü manzara karşısında şaşkına döndü. Tedirginlik duyduğunu ifade eden Sakin Kavak, "30 yıldır çiftçilik yapıyorum, hayatımda ilk defa böyle bir şey görüyorum" diye konuştu.
Konya'nın Karatay ilçesindeki bir çiftçi çalışmak için tarlasına gittiğinde şaşkınlık yaratan bir görüntüyle karşılaştı. Tarlada 10 metre çapında ve yaklaşık 40 metre derinliğinde yeni bir obruk oluştu. Obrukların o bölgede daha çok Karapınar ilçesinde görüldüğü belirtildi.
Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren:
- "Yağışlı yıllarda obrukların oluşumu daha da hızlanır. Islanma nedeniyle üstteki şapkanın ağırlığı artar, çökmeyle obruk oluşumlarını hızlandırır"
- "Özellikle önümüzdeki aylarda kar sularının erimesi, yüzeye yaklaşan boşlukların üzerindeki çökmeyi öne çeker"
Konar Mahalle Muhtarı Selçuk Körük:
- "Televizyonlarda çok izlerdik, Karapınar ilçesinde çok olduğunu duyuyorduk ama bizim başımıza da geleceği aklımıza gelmedi. Bu bölgede ilk defa gördük, çok şaşkınız"
KTÜN Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık:
- "Geçmişte 20 yılda bir obruk oluşurken şimdi bu sayı yılda 30-40'a çıktı"
- "Geçtiğimiz yıl sadece Karapınar'da 500 civarında obruk tespit edilmişti. Yürüttüğümüz çalışmalarda Konya genelinde tespit edilen toplam obruk sayısı 2240. Bunlardan 702'si kuyu şeklinde görmeye alıştığımız derin obruklar"
- "Yer altı seviyesindeki düşüş aynı zamanda obruk sayısındaki artış da demek. 2000'li yıllara kadar santimetrelerle ifade ettiğimiz yer altı suyu düşümleri, 2015'ten sonra bir metre seviyesinde. Geçen yıl bazı gözlem kuyularındaki düşüm 20 metrenin üzerinde"
Ankara'nın Polatlı ilçesinde bir tarlada geçtiğimiz hafta meydana gelen obruğun ardından aynı mahallenin farklı bir bölgesinde oluşan yüzey yarıkları dikkat çekti.
KTÜN Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren:
- "Yer altı su seviyesi düştükçe ovadaki sedimentler, içerisindeki farklı sıkışma, yüzey yarıkları ve faylanmalar şeklinde yüzeyde deformasyonlar oluşturuyor. Çumra ilçesine bağlı Adakale Mahallesi'nde 7 kilometre zon boyunca yüzey yarıklarını izliyoruz"
- "Mezarlıktaki kemikler ortaya çıkmış. Yerleşim yerinin hemen batısından geçiyor. Başka bölgelerde yerleşim yerlerini, kara yollarını tehdit ediyor. Elektrik direklerinde deformasyon oluşturuyor, yerleşim yerlerindeki yapılara zarar veriyor"
- Adakale Mahalle Muhtarı Gürsel Algül:
- "Bu bizi korkutuyor. Hala aktif göçükler var. Derin yarıklara düşen hayvanlar çıkamıyor, içerisinde ölüyor. 'Yer yarıldı içine düştü' misali, yarıklar çok büyük"
Konya Karapınar'da yıllar önce oluşan obruğun içerisinde, 45 metre çapında 2 metre derinliğinde obruk meydana geldi. Mahalle sakinlerinden Şammas Parlak da gördükleri karşısında şoke olduğunu belirterek, "Obruk içerisinde obruk olmasına ilk defa şahit oluyoruz." açıklamasını yaptı.
İtalya'da bulunan Slowfood Biyoçeşitlilik Vakfı tarafından, dünya genelindeki yerel türleri korumak amaçlı oluşturulan Uluslararası Nuh'un Ambarı (Ark of Taste) listesinde yer alan ve Fransızların ünlü 'rokfor' peynirine rakip olan Divle obruk peyniri, yerin 36 metre derinliğinde mağarada 6 ay olgunlaşmayı bekliyor.
Sivas'ta köprü yapılacak alanda sondaj çalışması sırasında yolun bir bölümü çöktü. Olay yerine gelerek incelemelerde bulunan Sivas Belediye Başkanı Hilmi Bilgin, "Burada yaklaşık 10 metre çapında 22 metre derinliğinde bir göçük var ve altında da su var. Daha önceki sebebini teknik olarak tam tespit edemedik ama ya bir kaçak var veya alttaki bir göçükten dolayı oluşmuş adeta 22 metre derinliğinde bir obruk var." dedi.
Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesine bağlı 3 köyün çevresinde ekili tarlalarda, son dönemde obruklar oluşmaya başladı. Sayısı 10'u bulan obrukların sonuncusu, 30 metre derinliğinde ve 20 metre genişliğinde oldu. Bölge halkı, obruklar nedeniyle tedirgin olduklarını söyledi.