Avrupalı havayolu şirketleri bunalımda iken THY büyüyor

Frost & Sullivan'ın belirlemelerine göre Avrupa ülkelerinde görülen ekonomik bunalımlar, akaryakıt fiyatlarının artan trendi ve Ortadoğu'da devam eden gerilim Avrupalı havayolu şirketlerini güç durumda bırakıyor. Devler büyük kayıplarla karşı karşıya iken yolcu trafiğini giderek artıran Türk Hava Yolları (THY) yaptığı yatırımlarla büyümeye devam ediyor.
Lufthansa Grup’un Orta ve Doğu Avrupa'da satın almaya dayalı büyüme hedefleri başarılı bulunuyor. Ancak grup bünyesinde faaliyet yürüten bütün havayolları şirketlerinin performansı iyi değil. Örneğin 2010 zararı 145 milyon euro seviyesinde olan BMI'nın 2011’de de kara geçmesi beklenmiyor. Diğer yandan, Avusturya Havayolları ve Germanwings de Lufthansa bünyesinde yer alıyor ve BMI gibi zarar ediyor. Fakat bu şirketlerin tamamının 2011’de toparlanacakları tahmin ediliyor. Lufthansa trafiğini kısmen iyileştirse de Frost & Sullivan uzmanlarına göre Asya piyasasında büyüme planı Japonya bunalımına çarpmış durumda. Beklentinin büyüme değil, öncelikle bağlı kuruluşları yeniden yapılandırmaya yönelik olacağı tahmin ediliyor.
Air France ve KLM'in operasyonlarında güç birliği devam ediyor. Hedefleri Avrupa operasyonlarını yapılandırmak, elemanlarının üretkenliğini artırmak, Fransa'da yeni üsler oluşturmak ve yeni uçak siparişleri vermek.
Alitalia hem organik büyüme hem de AF-KLM ve diğer birlik üyeleri ile stratejik ortaklık içinde operasyonlarını genişletme eğilimde. Vizyon yeni rotalar oluşturmak, diğer bölgelerde bulunan havayolları ile kod paylaşım sözleşmeleri imzalayarak rota ağını genişletmek. Şirket bu sene kar zarar dengesini denkleştirmeyi hedefliyor. Ancak Frost & Sullivan uzmanları, ağır kayıplar verilen senelerden sonra bu başarının elde edebileceğine kanaat getirmiyor. Nitekim Alitalia zayıf yükleme faktöründen muzdarip. Bu oran yüzde 64 mertebesinde seyrediyor. Eğer yakıt fiyatları artmaya devam ederse ve borçlardan kaynaklanan bunalım Yunanistan'da olduğu gibi İtalya'ya da sıçrarsa Alitalia olumsuz etkilenecek.
British Airways ve Iberia (IAG) birleşmeyi kağıt üstünde tamamladı. Hedefleri yolcu, kargo ve bakım alanlarını kapsayan operasyonlarını birleştirmeye yönelik olacak. Uzmanlar, bu alanların her birinde özel bölümlerin mevcut olduğu belirterek, yolcu operasyonlarından ayrı olarak kargo ve bakım için birleşmiş bir iş modeli yaratabileceklerini öngörüyor. Bu durumun yolcu dışı gelirleri artıracağına kesin gözüyle bakılıyor.
Bütün Avrupa havayolu şirketleri için temel sorun, maliyetleri artırması mümkün olan Avrupa Emisyon Ticaret Planı içinde gelecekteki havacılık katkısının artması olarak değerlendiriliyor. Avrupa'da pek çok hükümet ETS planının en üstündeki havacılık vergilerini artırmada ısrarcı bir tutum ortaya koyuyor. Bu yaklaşımın pek çok havayolu kuruluşuna kırmızı ışık yakacağına kanaat getiriliyor. Hatta küçük havayolu şirketleri eklenen maliyetler nedeniyle iflasın dahi eşiğine gelebilir.
THY, son beş senede yolcu trafiğini iki katına çıkararak 29 milyona ulaştı ve 2015’te bu rakamı da ikiye katlamayı hedefliyor. Frost & Sullivan uzmanlarına göre geçen sene THY'nin kar oranı yüzde 50 azalmış olsa da bu sene kar patlaması bekleniyor. Bununla birlikte Ortadoğu'daki huzursuzluğun ardından büyümeye devam edeceğine ve İstanbul'daki transit trafik üzerinde daha geniş operasyonlara yöneleceğine ihtimal veriliyor.
THY'nin gelecek stratejisi, ağını Güneydoğu Asya, Rusya ve Amerika'ya genişletmek üzere kurulu. Fakat başarı garanti görülmüyor. Bunun için söz konusu piyasalarda yerel havayolu şirketleriyle ortaklık kurması öneriliyor. Bir diğer öneri ise B787 ya da A350 gibi uzun mesafe uçaklar için sipariş vermesi. Çünkü hem Boeing hem de Airbus yakında üretim kapasitelerini dolduracağından 10 senenin sonuna kadar teslimatlar garanti olmayabilir. Diğer yandan, raporlara göre THY Pakistan Havayolları (PIA) ile ortaklık kurmaya çalışıyor. Böylece Pakistan Havayolları THY'nin uzun mesafe ağını kurmasını Pakistan-ABD arasında mümkün kılabilir. Fakat PIA'nın ağını yeniden yapılandırma faaliyetlerini bunu sene içinde bitiremeyeceğinden ortaklığın yakın bir zamanda kurulması görülmüyor. Ayrıca THY, özellikle Bosna Havayolları'nın yüzde 49'unu devraldıktan sonra Balkanlar ve Güneydoğu Avrupa piyasasında yatırımlarda bulunmak için de iyi bir finansal konumda bulunuyor. Uzmanlar bu yatırımların THY'nin Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Avrupa'ya doğru varolan rotaları ile Asya ve Amerika'ya uzun mesafe trafiğini besleyecek konumları daha da güçlendireceğinin altını çiziyor.