Genel olarak şiirlerde, şarkılarda ya da manilerde belli bir düzen içinde yer alan kelimelerin sonlarında ses benzerliği oluşur. Bu ses benzerliği kafiye ya da uyak olarak isimlendirilir. Uyak ya da kafiyeli şiirlerde dörtlüklerin sonlarında yer alan kelimeler beli bir ses ya da harf benzerliğine sahip olabilmektedir. Kendi arasında zengin, eksik, tam uyak gibi farklı uyak türleri bulunur. Şiir yazarken kullanılan uyak düzenleri eserin anlamını ve ritmini ciddi anlamda etkiler. Bir diğer uyak türü de cinaslı uyaktır.
Cinas, Türk edebiyatında özellikle de şiirsel anlatımda çok sık kullanılan önemli bir araç olarak kabul edilir. Cinas kullanılarak yapılan uyaklar kelimelerin seslerinin bir araya getirilmesi ve anlam farklılıkları üzerinden yapılan oyunlarla ortaya çıkar. Bu tür uyaklar hem anlam hem de ses açısından şiirleri çok daha zengin çok daha anlamlı çok daha derin ve etkileyici bir hale getirir. Şairler cinaslı kafiye kullanarak kelimeler arasında yeni bağlantılar kurarak okuyucu için farklı anlam derinlikleri ve edebi tatlar oluştururlar.
Cinaslı uyak bir kelimenin aynı ses ile başka bir kelimenin yerini alması sonucunda ortaya çıkan bir uyak türüdür. Kelime oyunları eser içinde uyaklı bir düzen içinde kullanılır. Şair aynı sesi taşıyan ama anlam açısından farklı olan kelimeleri uyaklı orak bir arada kullanır. Bu sayede hem anlamda çokluk yaratır hem de esere estetik bir derinlik kazandırır.
Cinaslı uyak oluşturabilmek için bir kelimenin ses açısından benzer olduğu ama anlamsal açıdan farklı olan diğer başka bir kelime ile uyak yapmak gerekir. Bu durum gerçekleştirilirken kelimenin anlamını değiştirmek ya da kelimenin birden fazla olan anlamını bir araya getirmek gerekir.
Şair cinaslı uyak oluştururken kelimenin birden fazla anlamını kullanarak hem anlam zenginliği oluşturur hem de anamda bir ironi ya da mizah ögesi oluşturabilir. Ek olarak şiirlerde cinaslı uyak kullanarak anlam derinliği oluşturabilir. Buna ek olarak cinaslı uyak kullanılması şairin dil becerisini ve edebi yetisini de ortaya koyan bir durumdur.
Cinaslı uyak oluşturabilmek için kullanılacak olan bir kelimenin ses bakımından benzer olsa da anlam açısından farklı olan bir başka kelime ile uyak yapmak gerekir. Bu durum aynı zamanda kelimenin anlamını değiştirmeyi ve kelimenin birden çok olan anlamını bir araya getirmeyi de kapsar.
Ses benzerliği taşıyan ama anlam bakımından birbirlerine benzemeyen kelimelerin kullanılması ile oluşturulan cinaslı kafiye şiire hem görsel hem de duygusal anlam bakımından derinlik verir. Bazı örnekler şunlardır:
Bunlar dışında söz ve göz, kara ve kara, yel ve gel, yüz ve yüz gibi ikililer de cinaslı kafiye olarak şiirlerde kullanılabilirler.
markasıdır.
Haber Gönder
