Denge politikası nedir? Uluslararası ilişkilerde denge politikası nasıl uygulanır?

Uluslararası alandaki temel amaç devletlerin ve diğer tüm uluslararası aktörlerin birbirleri ile olan ilişkilerindeki hareketliliği anlayabilmek, bu ilişkilerin uluslararası barış, ekonomi, güvenlik ve insan hakları gibi farklı alanlarda nasıl şekillendiğini araştırarak gözler önüne sermektir. Bununla birlikte devlet dışı aktörleri olarak tanımlanan uluslararası organizasyonlar, çok uluslu şirketler ya da sivil toplum kuruluşlarının ulusla arası olan düzeyde nasıl rol aldığı da uluslararası ilişkiler disiplini kapsamında incelenir.

Denge politikası nedir?

Bir ülkenin uluslararası arenada kendi güvenliğini sağlayabilmek, dış tehditlere karşı denetimi elde tutmak gibi amaçlar doğrultusunda çeşitli devletler arasındaki güç dengesini gözeterek hareket etmesi denge politikası olarak adlandırılır. Denge politikası bir stratejidir ve bu strateji bir ülkenin başka bir ülkenin aşırı güç kazanmasını engellemeye yönelik bir amaç uygulanır. Başat amaç belli bir gücün egemenlik kurmasını engelleyebilmek ve bu sayede uluslararası çıkarları korumaktır.

Bir devlet başka bir ülkenin beli bir alanda egemenlik kurmasını ya da askeri anlamda aşırı bir güç kazanmasını istemediği zaman denge politikası stratejisi devreye sokulur. Bu bazen askeri ittifaklarla, bazen ekonomik baskılarla ya da diplomatik yollarla güç dengelerini koruyabilmek şeklinde uygulanır. Uluslararası alanda ve ilişkilerde denge sağlamak diğer devletlerin de çıkarlarını koruyan zedelemeyen ama kendi devletini koruma ve güçlendirme çabasında olan devletlerin tercih ettiği ve gerektiği zamanda uyguladığı bir stratejidir.

Uluslararası ilişkilerde denge politikası nasıl uygulanır?

Denge politikası uluslararası ilişkilerde özellikle de büyük güçler arasında yapılan stratejik hareketlerle ve planlamalar doğrultusunda şekillenir. Bu stratejinin temel olan prensibi bir devletin güç dengesini tek başına değiştirmemesi ve bölgesel ya da küresel ölçekte fazla bir güç birikimine yol açmamaktır. Bu stratejik uygulama çoğunluklu olarak güven politikaları, ittifaklar ve diplomasi aracılığı ile gerçekleştirilir.

Uygulayabilmek için de şu temel unsurlar önemli kabul edilir:

• Diplomatik ittifaklar kurmak ve koalisyonlar oluşturmak: Bir ülke başka ülkelerle ittifak kurarak ortak kabul edilen düşmanlara karşı güç birliği yapabilir. Bu da devletlerin bir araya gelerek birbirlerinin güvenliklerini sağlayarak güç dengesini korumak amacı ile stratejik ilişkiler geliştirmeleri şeklinde tanımlanır.
• Ekonomik ve diplomatik baskılar uygulamak: Bir ülke başka bir ülkenin tek güç olmasını engelleyebilmek için bir takım ticari engeller oluşturabilir. Uluslararası platformlarda diplomatik olarak yalnızlaştırmak da bu amaç doğrultusunda yapılan bir stratejidir.
• Askeri güç ile askeri stratejiler ile denge politikası oluşturmak: Bir devlet tek başına bir güç olmasını engellemek adına başka bir devlete karşı durarak kendi askeri gücünü arttırabilir, savunma sistemleri güçlendirebilir ya da uluslararası operasyonlarla belli bölgelere müdahalede bulunabilir.
• Uluslararası hukuku ve kurumları araya sokarak denge politikasını bir parçası olarak kullanmak: Bir ülke başka bir ülkenin güç artışını engelleyebilmek adına uluslararası hukuku devreye sokabilir. Belli anlaşmalara imza atarak o ülkenin uluslararası düzeydeki etkisini sınırlandırabilir. BM (Birleşmiş Miletler) gibi oluşumlar üyelerinin güç kullanma hakkını düzenleyerek barışçıl özümler önerme yetkisine sahiptir.
• Hegomonya karşıtlığı yaparak tek bir gücün dünya çapında etki etmesinin önüne geçmek: Bir ülke başka bir devletin küresel anlamda liderlik rolü almasını engelleyebilmek için denge politikasını devreye sokarak hegomonik yapının önüne geçebilir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Ürpertici 'cinayet oyunları' tepki çekti

MEB ve ÖSYM hazırlık: Soru modeli çalışmaları