’düğmeli Evler’ Yeniden Ayağa Kaldırılıyor

Antalya’nın Akseki ilçesinde 350 yıllık tarihiyle turistlerin ilgi odağı olan ’düğmeli evler’ yürütülen restorasyon çalışmalarıyla yenileniyor.

Antalya’ya yaklaşık 150 kilometre uzaklıktaki Akseki’deki yıllara meydan okuyan tarihi düğmeli evlerin turizme kazandırılması için aslına uygun restore edilme çalışmaları sürüyor.

İnşası sırasında iskele olarak kullanılması için dışarıda bırakılan ahşap kısımlarının düğmeye benzetilmesi nedeniyle ’düğmeli evler’ olarak adlandırılan 350 yıllık yapılar, merak uyandırıyor. Özellikle fotoğraf meraklılarının sıkça ziyaret ettiği düğmeli evler, her geçen yıl daha fazla yerli ve yabancı ziyaretçilerin akınına uğruyor.

Sarıhacılar Köyü Dernek Başkanı Orhan Can, Sarıhacılar köyü çok eski tarihi olan bir köy olduğunu söyledi. Ellerindeki eski kayıtlara bakıldığı zaman 500-600 yıllık bir köy olduğunu belirten Can, "Burada çok eski tarihi düğmeli evler bulunmaktadır. Atalarımızdan kalan bu evleri yeniden restore ediyoruz. İlk restorasyonlarımız 15 yıl öncesinde başladı. Daha önce köydeki restorasyon çalışmalarını kendi imkanlarımız ile yaparken, son 2-3 yıldır devletimizde restorasyon işleri için ciddi destekler vermeye başladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı 50 ile 70 bin lira arasında destek veriyor" dedi.

Düğmeli evler çok güzel ve dikkat çekici bir özelliği olan meskenler olduğuna dikkat çeken Can, "Zamanında belki insanların kendi imkanları ile çok da daha fazla zorlanmadan yapabildikleri bu evleri bugün yapılabilmesi pekte kolay olmuyor" diye konuştu.

Beton yapı girmeyen köy

Sarıhacılar köyünde bir tane dahi beton yapı olmadığını belirten Dernek Başkanı Can, "Köyümüzün en önemli bir özelliği köyümüzde hiç beton girmemiş olmasıdır. Şu anda köyümüzde bir tane dahi beton yapı ev yok. Bütün evler vakti zamanında yapıldığı şekliyle olduğu gibi kalmış vaziyette. Son 15 yıldır yaklaşık 16 ev tamamen elden geçti. Yeniden artık oturulabilir hale geldi. Bu özelliği ile ciddi manada ziyaretçi gelmektedir. Köyümüzde yeniden bir hayatın başladığını söylemek mümkün. Bu faaliyetler çıkmamış olsaydı köyümüz belki de haritadan çıkmış olacaktı" şeklinde konuştu.

Sarıhacılar Mahallesi’nde atalarından kalan evlerinde restorasyon çalışmaları yaptıran Fatma Genç, tarihi düğmeli evin yıpranmış kullanılamaz halde olduğunu söyledi. Antalya Koruma Kurulundan onaylanan projeyle Kültür Bakanlığına müracaatta bulunduklarını kaydeden Genç, "İlk yıl 20 bin lira ikinci yıl ise onarım desteği olarak 70 bin lira destek aldık. Evimizin restorasyonuna başladık. Restorasyonu tamamlanınca evimizi turizme kazandıracağız" dedi.

Genç, restorasyon çalışmalarının Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Valiliği, Akseki Kaymakamlığı, Büyükşehir Belediyesi ve Akseki Belediyesinin destekleri ile bugüne kadar ilerlediğini, çalışmalarımız neticesinde bir zamanlar terk edilmiş köy olarak bilinen köyün yeniden canlanarak ilgi odağı haline geldiğini, her geçen gün ziyaretçi sayısının arttığını ifade etti.

Tarihi düğmeli evlerin ustalığını yapan Mehmet Yeşil ise bugüne kadar birçok evin restorasyonunda çalıştığını vurguladı. 42 yıllık restorasyon ustası olduğunu belirten Yeşil, "Akseki’de eski evlerin restorasyonunu yapıyoruz. Düğmeli evler en az 100-150 yıllık evler olup depreme karşı en dayanıklı evlerdir. Evlerin çatısından su almazsa evlere kesinlikle bir şey olmaz. Su aldığı takdirde duvarlarında göçmeler başlar" şeklinde konuştu.

Tarihi düğmeli evlerin sağlık açısından kaliteli olduğuna dikkati çeken Yeşil, "Duvarların arasına harç konulmaz. Düğmelerle yapıyoruz. Yazın evin içi serin olur. Düğmeli evler, depreme dayanıklıdır. Kuru duvarın işlemesi oldukça zordur. Taşları tek tek işliyoruz. Zor işçiliği vardır. Taşlara çekiçlerle şekil veriyoruz. Taşlar işlemeden duvara konulmaz. Nakış gibi işliyoruz" ifadelerini kullandı.

Restorasyon ustalarından Ferhat Uzun ise Akseki’ye özgü Çimi kumu ile kireci karıştırarak içerisine harç koymadan taşların arasını derzle diklerini, eskiye has özelliğini aynı şekilde yaptıklarını söyledi.

Düğmeli evler Akseki ile bazı köylerdeki geleneksel Osmanlı mimarisini yansıtan özgün ’düğmeli evler’ olarak biliniyor. Evler, 2 katlı ve taş duvarlardan oluşuyor. Evdeki iki ahşap hatıl ile depreme dayanıklılığını artırmak için duvarlarda yatay bağlantılar arası yapıları yöre halkı, ’düğme’ olarak adlandırıyor. ’Düğmeler’de ardıç ağacı kullanılıyor.