Canik Sancağı, eski ihtişamına 900 yıl sonra yeniden kavuşuyor

Samsun'da Büyük Selçuklu İmparatorluğu tarafından 12 yüzyılda kurulan, Canik Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli işlevler yerine getirdi. Geniş bir coğrafi alanı kapsayan sancak, 20 Ocak 1921 tarihinde Teşkilatı Esasiye Kanunu ile vilayet, kaza ve nahiye şeklinde kısımlara ayrıldı, Cumhuriyet’in ilanıyla da müstakil vilayetlere dönüşerek tarihe karıştı. Ticaret, tarım, eğitim, kültür, sanat ve bilimde merkez olan sancak, Samsun’un Canik ilçesinde yeniden kuruluyor.
Doğu’da Trabzon, batıda Sinop, güneyde ise Çorum’u içine alan bir coğrafyada 900 yıl hakimiyet süren Canik Sancağı, bugün eski coğrafyasına kavuşamasa da ihtişamını tekrar kazanıyor. Bugün Samsun’un ilçesi olan Canik, son yıllarda yapılan dev yatırımlarla yeniden ticaret, eğitim ve kültür merkezi haline dönüşüyor. Yatırımlarla ilçenin çehresi ve vizyonu değişmeye devam ederken, Toptepe’de çalışmaları süren kale ve içindeki donatılarla tarih birebir yaşatılacak.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi işbirliği ile hazırlayıp kitaplaştırdığı ‘İlk Çağdan Cumhuriyet’e Canik’ isimli kitabı, tablet haline getirerek ilköğretim okullarına gönderip ders olarak okutulmasına hazırlanan Canik Belediyesi, bölgenin ticaret ve eğitim genlerini de ilçeye toplamaya çalışıyor. İlk etapta 4 bin adet bastırdıkları kitabı Türkiye’nin her yerine göndererek ilçenin tanıtımını yapacaklarını ifade eden Canik Belediye Başkanı Osman Genç, kitapla kentin ve bölgenin çok önemli sırlarını öğrendiklerini kaydetti.
Kitabın basılmasıyla Canik tarihinin bütünleştiğini ifade eden Başkan Genç, “
O dönemde Anadolu’nun malı develerle Samsun’a getirilip limanda gemilere yüklenerek Avrupa’ya gönderiliyordu. O zaman Terme’de tersane vardı ve gemi yapımı çok yüksekti. Yani bu şehrin genlerinde ticaret var. Bizde o genlerle hareket edip yatırımlarımızı ticari kazanca göre yapıyoruz. Bizim genlerimizde etnik ayrımcılık yok. Dolayısıyla kültür zenginliklerimizi ortaya çıkardığımızda da Türkiye’nin zenginliklerini ortaya çıkarmış oluyoruz. “ dedi.
‘İlk Çağdan Cumhuriyet’e Canik’ kitabında çok önemli bilgiler ve anektotlar bulunduğunu söyleyen Başkan Osman Genç, "Bunlar mutlaka bilinmeli. Çok duygulandıran hatıralar var. Amazonlar bir efsane ama Canik Sancağı gerçek bir tarihtir. Ve öne çıkarılmalıdır. Samsun, Selçukluların kurduğu tek şehirdir. O nedenle yat limanı muhakkak olmalı, Rusya ile taşımacılık bağı kurulmalı. Odessa’dan bütün Avrupa’ya açılmalıdır." açıklamasında bulundu.
Samsun ile Trabzon arasındaki tatlı rekabetin 1890 yılında başladığını dile getiren Başkan Genç, “Samsun ile Trabzon arasındaki çekişme 1890 da başlıyor. Canik Sancağı kurulunca çevre illerden hızlı bir göç başlıyor, nüfus bir anda 350 bine çıkıyor. O dönemde Canik’te yaşayanlar çok vasıflı ve yetenekli kişiler. Dolayısıyla bir kültür çatışması başlıyor. Trabzon o dönemde Samsun’a bağlanmak istememiş. Ama biz etnik genleri değil kültürel genleri öne çıkarmaya çalışıyoruz.“ bilgisini verdi.
İlçenin tarihi ile yeni vizyonunu birleştirecek Toptepe projesi hakkında da bilgi veren Başkan Genç, sözlerini şöyle sürdürdü: "Samsun'un en güzel manzarasının olduğu Toptepe sit alanında yaklaşık 70 dönümlük bir arazide dış görünüşü kale şeklinde olacak alanda yapacağımız amfi tiyatro, kafeterya, yürüyüş yolları, çocuk oyun evleri, mini spor tesisleri, mesire ve piknik alanları, sosyal yaşam alanları, şehrin turizmine ve tanıtıma katkı sağlayacak. Biz projeyi bir taraftan uygulamaya başladık. Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde projenin çizimini yapan arkadaşlar son şeklini netleştirmeye çalışıyor. Diğer yandan da ne koyarsak koyalım Anıtlar Kurulu’ndan geçirmeye çalışıyoruz. Projenin hayata geçmesiyle birlikte ilçemiz tarihi ve mistik dokusuna yeniden kavuşacak.