Cumhurbaşkanlığına 'Dersim' davası

Tunceli’de 1938 yılında annesi, iki kardeşi ile 17 yakınının askeri harekat sırasında öldürüldüğünü iddia eden Ali Doğan isimli vatandaş, avukatı Barış Yıldırım aracılığıyla Cumhurbaşkanlığı makamına yasal faiziyle birlikte 11 milyon 695 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı.
Tuncelili 83 yaşındaki Ali Doğan, avukatı Barış Yıldırım aracılığıyla Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 1938 yılının Temmuz ayında merkeze bağlı Düzpelit köyüne gelen askerlerin; annesi Fayime, kardeşleri Ali Rıza ve Şığ Hasan ile 17 yakınını öldürdüğü iddiasıyla devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamına 1 milyonluk manevi tazminat davası açtı. Dava olumlu sonuçlanırsa Doğan’a 1938 yılından itibaren işleyecek yasal faizle birlikte 11 milyon 695 bin TL manevi tazminat ödenmesi bekleniyor.
Tunceli Asliye Hukuk Mahkemesi de tensip tutanağı ile dava dilekçesinin davalı olan Cumhurbaşkanlığı makamına tebliğ edilmesine ve iki haftalık süre içinde varsa beyan ve cevabın bildirilmesine, Cumhurbaşkanlığına tebliğine iki haftalık süre içerisinde beyan varsa cevaplarını bildirmesini karar altına aldı. Mahkeme ayrıca Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığına müzekkere yazılarak 1937-1938 yıllarında Tunceli ilinde yürütülen askeri harekat sırasında davacı Ali Doğan’ın süngüyle yaralanmasını, annesi Fayime Doğan’ın, o tarihlerde 4 yaşındaki Şığ Hasan Doğan’ın yine o tarihlerde 2 yaşında olan erkek kardeşi Ali Rıza Doğan’ın kolluk güçlerince Tunceli ili Düzpelit köyünde eski ismi ile Kırnege yeni ismi ile Buzlupınar mevkiine götürülüp öldürülmesine ilişkin herhangi bir kaydın bulunup bulunmadığının, olay nedeni ile hak sahiplerine herhangi bir tazminat ödenip ödenmediğinin bildirilmesinin istenilmesine, Başbakanlığa müzekkere yazılarak 1937-1938 yıllarında Tunceli ilinde yürütülen askeri harekat ve bağlantılı sürece dair tüm evrakların onaylı bir örneğinin gönderilmesinin istenmesine karar verdi.
Açılan davaya ilişkin açıklamalarda bulunan davanın avukatı Barış Yıldırım, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da 23 Kasım 2011 tarihinde il başkanları toplantısında dediği gibi Dersim’de yaşananların bir facia olduğunu ve on binlerce insanın kadın çocuk suçlu suçsuz ayrımı yapılmaksızın öldürüldüğünü söylediğini hatırlattı. 1938 yılında yaşanan ve 20 kişinin süngülenerek öldürülmesiyle sonuçlanan olayda, müvekkilinin de başından ve sırtından süngülendiğini ve öldüğü düşünüldüğü için hayatta kaldığını belirten Avukat Yıldırım, “Bu süreçten kaynaklı olarak Tunceli Asliye Hukuk Mahkemesinde tazminat davasını açtık. Bu tazminat davası ülkemizde 37-38 askeri harekatından ötürü açılan ilk manevi tazminat davası. Dilekçemizde davacının, annesini iki kardeşini ve bir kısım akrabasını hukuksuzca yapılan katliam sonunda kaybettiğini ve davacının bugüne kadar acı ve üzüntüyle yaşadığını ifade ederek, Dersim olayından ötürü davacıya manevi tazminat ödenmesini talep ettik. Talep ettiğimiz tutar yasal faiziyle birlikte 11 milyon 695 bin TL’yi bulmaktadır.” dedi.

AVUKAT YILDIRIM: İNSANLIĞA KARŞI SUÇLARDA ZAMAN AŞIMI OLMAZ
Davaları bakımından zaman aşımı probleminin düşünülebileceğini dile getiren Avukat Barış Yıldırım, “Çünkü şu an yürürlükte bulunan 1926 tarihli ve 818 sayılı borçlar yasasının 66. ve 125. maddelerine göre haksız eylemlerden kaynaklı davalarda en uzun zaman aşımı süresi on yıl. 1938 yılından beri epeyce süre geçti. Bununla ilgili olarak dava dilekçemizde, Birleşmiş Milletler Antlaşması, Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme, Harp Zamanında Sivillerin Korunmasına İlişkin Cenevre Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Statüsü Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Savaş Suçlarının ve İnsanlığa Karşı Suçların Zamanaşımına Uğramaması Sözleşmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Roma Statüsü hükümleri dikkate alındığında soykırım insanlığa karşı suç savaş suçu olarak değerlendirebilecek suçlardan dolayı zaman aşımının uygulanmayacağı kanaatindeyiz. Ki bununla ilgili olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi 17 Mayıs 2010 tarihli KONONOV Letonya davasında savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarda zaman aşımı hükümlerinin uygulanmayacağını açıkça belirtmiştir. Bahsi geçen davaya konu olaya dair eylemlerin tarihi 1944’tür.” diye konuştu.
Davayı Anayasanın 104. maddesi uyarınca Türkiye Cumhuriyetini temsil etme görev ve yetkisi cumhurbaşkanında olduğundan Cumhurbaşkanlığı makamına açtıklarını belirten Avukat Yıldırım, mahkemenin dava dilekçesini Cumhurbaşkanlığına tebliğ edilerek iki hafta içinde varsa cevap verilmesini karar altına aldığını söyledi. Avukat Yıldırım, “Mahkeme, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı ve Milli savunma Bakanlığına müzekkere yazılarak 1937-1938 yıllarında Tunceli ilinde yürütülen askeri harekat sırasında davacı Ali Doğan’ın süngüyle yaralanmasını, annesi Fayime Doğan’ın, o tarihlerde 4 yaşındaki Şığ Hasan Doğan’ın yine o tarihlerde 2 yaşında olan erkek kardeşi Ali Rıza Doğan’ın kolluk güçlerince Tunceli ili Düzpelit köyünde eski ismi ile Kırnege yeni ismi ile Buzlupınar mevkiine götürülüp öldürülmesine ilişkin herhangi bir kaydın bulunup bulunmadığının, olay nedeni ile hak sahiplerine herhangi bir tazminat ödenip ödenmediğinin bildirilmesinin istenilmesine, Başbakanlığa müzekkere yazılarak 1937-1938 yıllarında Tunceli ilinde yürütülen askeri harekat ve bağlantılı sürece dair tüm evrakların onaylı bir örneğinin gönderilmesine” karar verdiğini söyledi. Davanın Türkiye mahkemelerinde açılan ilk tazminat davası olduğunu ve mahkemenin gereken işlemleri icra ettiğini dile getiren Yıldırım, 83 yaşındaki müvekkilinin son arzusunun kendisinden özür dilenmesi ve davanın olumlu sonuçlanması olduğunu sözlerine ekledi.