Dereden Çekilen Kızıl Kum Kızkumu'nu Tehdit Ediyor

Mustafa SARIİPEK/MARMARİS Orhaniye Mahallesi'ndeki denizin üzerinde 600 metre uzunluğunda, ortalama 3 metre eninde, kırmızı kumlardan oluşan ve sanki insanların denizin üzerinde yürüdüğü hissini veren dünyaca ünlü Kızkumu'nun geleceği endişe yaratıyor. Marmaris'e 30 kilometre uzaklıktaki Orhaniye Mahallesi'nde, başlangıcıyla bitiminde 1.5 metrelik 2 beyaz deniz kızı heykelinin bulunduğu sığ kum, büyük ilgi görüyor. Dilek yolu haline gelen bu yeri her yıl ortalam 500 bin kişi ziyaret ediyor. Kumda yürüyüşe başlarken dilek tutan ve ikinci heykele ulaşıncaya kadar dileklerinin gerçekleşeceğine inanan turistler, Kızkumu efsanesini de yaşatıyor. Özellikle haziran, temmuz ve ağustos aylarında aşırı ilgi nedeniyle izdihamın yaşandığı Kızkumu'nda kumlar yayılarak daha da derine inmesine neden oluyor. Buna engel olmak için geçmiş yıllarda deveyle turist gezdirilmesi de yasaklandı.
Kumların dağılmasını engellediği gerekçesiyle bölgedeki deniz yosunlarının temizlenmesine de yasak getirildi. Ancak, tüm bu önlemlere rağmen Kızkumu'nu, tehdit eden başka bir tehlike ortaya çıktı. Kızkumu'nu besleyen tek yer olan Yukarı Keçibükü Mevkisi'ndeki Kısık Deresi'nde inşaatlarda kullanılmak ve satmak için izinsiz kum çekildiği dikkat çekti.
Geçimini turizmden sağlayan Orhaniyeli Kaptan Mustafa Şen, Kızkumu'ndaki kumların insan baskısı yüzünden giderek yayıldığını bir kaç sene içerisinde görünmecek bir hal alacağını öne sürdü. Kızkumu'nu besleyen Kısık Deresi'nin kumunun köylüler tarafından izinsiz olarak çekilerek inşaatlara satıldığını ileri süren Şen, geçen yıl bu konuda kaymakamlığa yazılı bir dilekçeyle başvurduğunu da aktardı.
Yağmurlarla debisi yükselen derenin getirdiği kumların Kızkumu'nu beslediğine dikkat çeken Şen, şöyle dedi:
"Fakat, şu anda kumların geldiğini söyleyemeyiz. Çünkü deredeki kumlar, mahalledeki bazı köylüler tarafından traktörlerle çekilip, inşaatlara satılıyor. Buradaki kum özel bir kum. Biz bunu zaman zaman dile getiriyoruz ama ilgilenen olmuyor. Daha önceden bu kumu izinsiz çeken kişiler hakkında yasal işlem yapıldığını duydum ama sonucu nedir bilmiyorum. Kızkumu'ndaki kum oranı gittikçe azalıyor, hatta kaybolmak üzere. Kızılkum bazı inşaatçılar tarafından özellikle kullanılıyor. Dekoratif görüntü açısında güzel netice verdiğini söylüyorlar."
"KUM ÖZELLİKLE DEREDEN ÇEKİLİYOR"
Söz konusu kızıl kumun Domuz Alağı Mevkisi'nde de bulunduğuna dikkati çeken Şen "Bu mevki çok büyük bir alanı kapsıyor. Koca bir baraj büyüklüğünde diyebiliriz. Ancak, buradaki kızıl kum, kayalaşmış şekilde ve kat kat. Kayalar kazmayla kopartılıp, ufalanabiliyor. Bunların inşaatlarda kullanılabilmesi için birkaç işlemden geçirilerek kum haline dönüştürülmesi gerekiyor. O nedenle buradan kum almak yerine dereden çekmek daha kolay. Ayrıca, kumlar sel sularıyla dere yatağında sürüklenerek denize gelene kadar diğer maddelerden ayıklanıp sadece kullanılabilir kum şekline dönüştüğü için de dereden çekmek tercih sebebi oluyor" diye konuştu.
"DEREDEN KUM ALINMAMALI"
Grup Doğayla Barış'ın sanatçısı, jeoloji yüksek mühendisi Hakkı Çopuroğlu, Kısık Deresi'nden kum alınmasının yanlış olduğunu söyledi. Çopuroğlu, şöyle dedi:
"Kızkumu'nun kumu sadece bu dereden geliyor. Kum iki şekilde oluşur. Birincisi dalga ile, ikincisi ise akarsuyun getirdiğidir. Akarsuyla uzaktan geliyorsa sürtünerek öğütüle öğütüle kum haline dönüşür. Denize akarsuyla gelen kumlar da dalgalar tarafından Kızkumu'ndaki birikimi yaratır. Kum dereden alınırsa elbetteki günün birinde Kızkumu'ndaki kum biter."