Osmanlı İmparatorluğu'nda uygulanan iltizam sistemi, vergi toplama işinin özel kişilere devredilmesiydi. İltizamcılar, belirli bir bölgeden toplayacakları vergiyi sabit bir bedelle satın alarak halktan toplar ve kazanç sağlardı. Bu sistem vergi gelirlerinin düzenli toplanmasına katkı sağlasa da iltizamcıların kötüye kullanımına, halkın ağır vergi yükü altında ezilmesine neden oldu. Bu olumsuzluklar ve sistemin verimsizliği nedeniyle iltizam 19. yüzyılın ortalarında kaldırıldı.
İltizam sistemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda vergi toplama işinin, devlete ait topraklardan elde edilen gelirleri belirli bir bedelle devralan özel kişilere verilmesiydi. İltizamcılar, bu vergileri halktan toplar ve belirli bir süre boyunca toplayacakları vergi gelirine karşılık devletin belirlediği sabit bir ücret öderlerdi. Bu yöntem devlete düzenli gelir sağlarken devletin vergi toplama işlerini daha etkin hale getirmeyi amaçlıyordu.
Ancak sistem zamanla çeşitli sorunlara yol açtı. İltizamcılar, vergileri halktan fazla toplayarak kendi çıkarlarını gözettiler ve bu da halk arasında hoşnutsuzluk yarattı. Bu olumsuz etkiler nedeniyle iltizam sistemi 19. yüzyılın ortalarında kaldırılarak vergi toplama işi devletin bürokratlarına devredildi.
İltizam sisteminin yararları arasında Osmanlı İmparatorluğu'na düzenli ve sürekli vergi geliri sağlanması, vergi toplama işinin hızlandırılması ve devletin bürokratik yükünün hafifletilmesi bulunur. Ayrıca vergi toplama işini özel kişilere devretmek devletin kaynaklarını daha etkin kullanmasına imkan tanıyordu. İltizamcılar, belirli bir bedelle vergi toplama hakkı kazandıkları için bölgesel yönetimi daha yakından izleyebiliyor ve yerel düzeyde daha hızlı müdahalelerde bulunabiliyorlardı. Bu şekilde vergi toplama sürecindeki aksaklıkların önüne geçilmeye çalışılıyordu.
İltizam sistemi, kötüye kullanım, yüksek vergi yükü ve halkın zor duruma düşmesi gibi sorunlara yol açtı. İltizamcılar, kazanç sağlamak amacıyla halktan fazla vergi topladılar ve bu durum halk arasında büyük hoşnutsuzluk oluşturdu. Ayrıca yerel yönetimlerin kontrolünün zayıflaması ve vergi toplama sisteminin verimsizleşmesi de iltizamın sona ermesine neden oldu. Bu sebeplerle 19. yüzyılın ortalarında iltizam sistemi kaldırıldı.