Sağlık Bakanlığı’ndan ‘sıcak havalara karşı önleminizi alın’ uyarısı

Hava sıcaklıklarının mevsim normalleri üzerinde seyretmesi karşısında uzmanlar dikkatli olunması çağrısında bulunuyor. Sağlık Bakanlığı, aşırı sıcaklara karşı vatandaşların alması gereken tedbirleri sıraladı. Sağlık Bakanlığı, özellikle yukarıda belirtilen risk guruplarının aşırı sıcaklara maruz kalması halinde; en yakın sağlık kuruluşuna, aile hekimlerine, 112 Acil Yardım’a başvurmaları ve danışma hattı olarak Sağlık Bakanlığı’nın 184 numaralı SABİM telefonunu kullanmaları gerektiği konusunda uyardı.

Hava sıcaklığındaki artışın, nemdeki artışla birlikte daha fazla etkili olacağı, gerekli önlemler alınmadığı takdirde insan sağlığını olumsuz etkileyebileceğini vurgulayan Sağlık Bakanlığı, başta 4 yaşından küçük çocuklarla yaşlı ve kronik rahatsızlığı bulunanların bu havalardan olumsuz etkileneceğinin altını çizdi. Ayrıca özürlüler, bakıma ihtiyacı olanlar, gebeler, 65 yaş ve üzeri yaşlılar, aşırı kilolular, açık alanda çalışanlar, kronik hastalığı olanlar, tansiyon ve depresyon gibi sürekli ilaç kullananlar ile alkol ve madde bağımlılığı tedavisi görenlerin sıcak havalarda dışarı çıkmaması gerektiği bildirildi.
Aşırı sıcakların, beraberinde çeşitli sağlık sorunlarını getirdiğini bildiren Sağlık Bakanlığı, sıcaklık ile nem artışına bağlı olarak vücut ısısının da arttığını ve metabolizmanın bu yeni duruma uyum sağlamaya çalıştığını bildiren Sağlık Bakanlığı, “Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Ayrıca şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı, kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diğer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.” uyarısında bulundu.

GAZLI İÇECEKLERDEN UZAK DURUN; SU, AYRAN, SÜT, MEYVE SUYU TÜKETİN
Sıcak havalarda beslenmeyle ilgili püf noktalarına da değinen Sağlık Bakanlığı'na günde en az 2-2.5 litre (12-14 su bardağı) su alınmasına dikkat çekti. Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein içeren içecekler yerine de süt, ayran, meyve suyu, bitki çayları tercih edilmeli.
Yağlı besinlerin ve yağda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde zeytinyağı ve bitkisel sıvı yağlar kullanılmalı. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalı. Vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli miktarda vitamin ve mineral almasını sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmeli. Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla miktarlarda sıvı alınmalı. Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. Eğer doktor tarafından sıvı alımı kısıtlanmış veya idrar söktürücü ilaç kullanılması söz konusu ise ilgilinin aile hekimi veya diğer hekimlerin görüşüne başvurulmalı. Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemeli. Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açabileceği için tüketilmemeli. Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmeli.

GÜNÜN EN SICAK SAATLERİNDE DIŞARI ÇIKMAYIN, AÇIK RENKLİ VE BOL KIYAFETLER GİYİN
Sağlık Bakanlığı, vatandaşları günün en sıcak saatleri olan 10.00-16.00 saatleri arasında mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmaması konusunda uyarırken, dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş teri kolay emen pamuk gibi kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmesi, geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmesi ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmasını tavsiye etti.
Sağlık Bakanlığı, güneş ışınlarının zararlarına karşı şu uyarılarda bulundu; dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren (tansiyon vb. rahatsızlığı olanlar ile aşırı tuzdan etkilenebilecek rahatsızlığı olanlar hariç) sulu gıdalar almaya dikkat etmeli. Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneşlenilmemeli. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneşten koruyucu krem (en az 15 koruma faktörlü) kullanmalı, şapka ve gözlük gibi gerekli koruyucu önlemleri almalı ve uzun süre kesintisiz güneşlenmemeli.Yoğun fizik aktivite spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalı. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalı. Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmeli. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmeli.

ÇOCUKLARINIZI ARAÇ İÇİNDE BIRAKMAYIN
Bebek, çocuk, engelliler ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalı. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa süre sonra yükseliyor. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalı. Kapalı alanlar iyi havalandırılmalı. Güneş gören pencereler perde gibi güneşliklerle gölgelendirilmeli. Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmeli.

SICAKLIKLARA BAĞLI HASTALIKLARDA DİKKATLİ OLUN
Sağlık Bakanlığı, aşırı sıcakların sağlık üzerine etkilerine de değinerek, sıcaklara bağlı olarak oluşabilen hastalıkların belirtileri ve önlemleri konusunda da bilgiler verdi. Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu oluşan güneş veya sıcak çarpması karşısında vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41°C üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Kişinin ateşi 39°C’nin üzerindedir, deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur bulanıklığı veya kaybı vardır. İlk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli.
Uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı olarak sıcak bitkinliği oluşur. Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemlidir, nabız hızlı ve zayıftır, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. İlkyardım; uygun ve zamanında yapılırsa genel durum hızla düzelir. Serin bir yerde istirahata alınan hastanın giysileri gevşetilip, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir. Islak havlu veya bezle serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran (tansiyon ve tuz konusunda kısıtlamaları bulunan rahatsızlığı olanlar hariç) içirilir.
Sıcak krampları ise aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı bir su ve tuz kaybı meydana gelmesiyle oluşur. Düşük tuz seviyeleri kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Sıcak krampları aynı zamanda sıcak bitkinliğinin belirtilerinden birisidir. Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı, sakin ve serin bir yerde oturtulmalı, meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmeli. Kramp meydana geldikten sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı.
Uzun süre güneş ışığına maruz kalınmasıyla vücutta güneş yanıkları oluşur. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer etkilenen kişide ateş, bül (su toplanması) ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı. Güneş yanığından korunmak için güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı, güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmeli. Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu gibi maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalı.
İsilik olarak bilinen sıcak döküntüsü de sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahşir olmasıyla meydana gelir. Her yaşta görülmekle birlikte sıklıkla bebeklerde görülür. Küçük kızarıklıklar şeklindedir. Sıklıkla boyun, göğüs, dirsek iç yüzü gibi kıvrım yerlerinde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalı.
Sağlık Bakanlığı, güneşin insan sağlığı üzerindeki geç dönem etkilerine de dikkat çekti. Güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkilerine değinen Sağlık Bakanlığı, bu durumun uzun süre güneşe maruz kalındığında olumsuz etkiler ortaya çıkardığını belirtti. Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması bu olumsuz etkilerden gösteriliyor. Sağlık Bakanlığı, özellikle yukarıda belirtilen risk guruplarının aşırı sıcaklara maruz kalması halinde; en yakın sağlık kuruluşuna, aile hekimlerine, 112 Acil Yardım’a başvurmaları ve danışma hattı olarak Sağlık Bakanlığı’nın 184 numaralı SABİM telefonunu kullanmaları gerektiği konusunda uyardı.