164 Yıllık Madenci Feneri Teknolojiye Ayak Uydurdu

Zonguldak maden ocaklarında eskiden, dijital cihazlar çıkmadan önce metan gazını ölçmek amacıyla kullanılan madenci feneri, teknolojiye uyarlandı. Eskiden yanan fitili ile aydınlatıp metan gazını ölçmeye yarayan ‘madenci feneri’ bugün tasarruflu ampul ile ışık saçıyor. Geçmişi iki asra dayanan tarihî madenci fenerinin içinde artık tasarruflu ampul var.

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü önünde simgesel olarak bekletilen ve akşamları ışığı yakılan madenci feneri, çağa ayak uydurdu. Dev madenci fenerinin benzinle yanan fitil kısmı iptal edilerek, yerine tasarruflu ampul konuldu.

Taşkömürü ocaklarında metan gazını tespit etmek amacıyla, 164 yıldır kullanılan ve barutçu lambası olarak da ifade edilen madenci fenerinin benzinle çalışan fitili, teknolojiye ayak uydurdu. Kentin ve madenciliğin simgesi haline gelen madenci fenerinin, bundan sonra akşamları fitille değil, elektrikle aydınlatıldığını belirten TTK Genel Müdürü Burhan İnan, “Şu an fitiline benzin dökerek çalıştırmamız söz konusu değil. Mecburen günümüzde elektrikle çalıştırıyoruz. Madenciliğin simgesi olduğu için yıllardır genel müdürlüğümüzün önünde bulunduruluyor. Eskiden fitili yakılarak aydınlatan fener, bundan sonra elektrikle çalışacak.” dedi.

"METAN GAZINI MADENCİ FENERİYLE ÖLÇÜYORLARMIŞ"

Barutçu işçisi tarafından elle taşınan fener, maden ocaklarının ilk açıldığı 1848’li yıllardan bu yana ocaklarda metan gazını ölçmek amacıyla kullanılıyordu. Barutçu lambası olarak da isimlendirilen fenerin, ocakta dinamit patlatılmadan önce fitilin alev yüksekliğine bakılıyordu. TTK Genel Müdürü İnan, madencilik tarihinde önemli bir yere sahip olan, artık kullanılmayan fenerin fonksiyonu hakkında şu bilgiyi verdi:

“Bu fener, yeni dijital cihazlar çıkmadan önce ocakta dinamit patlatan barutçular tarafından kullanılırdı. Barutçular her yere bununla giderdi. Barutçu, dinamit patlatmadan önce ortamda metan gazını madenci feneriyle ölçerdi. Benzinle çalışan fenerin alev yüksekliğine bakan işçi, metan oranını tespit ederdi. Metan oranı yüzde 1 olursa dinamit atılmazdı. Eskiden ocaklarda metan gazı, madenci fenerinin alev yüksekliğine bakılarak tespit edilirdi. Madenci feneri, barutçu tarafından ocak içinde elde taşınırdı.