BİZE ULAŞIN
2020 olimpiyatları aday kentler şunlar;
2020 Olimpiyat Oyunları'nın ev sahibi kenti bu akşam Arjantin'in başkenti Buenos Aires'de yapılacak açıklamayla belli olacak.
Aday kentler İstanbul'un yanı sıra Tokyo ve Madrid...
İstanbul'un en büyük kozu, coğrafi konumu olacak. Eğer İstanbul kazanırsa olimpiyatlar ilk defa iki kıtada aynı anda düzenlenecek, saat farkı olmadığından Avrupa'dan rahatlıkla izlenebilecek.
İLK KEZ MÜSLÜMAN ÜLKEYE VERİLMİŞ OLACAK
İstanbul'un kazanmasıyla, 1896 yılından beri düzenlenen olimpiyatlar ilk defa müslüman bir ülkeye verilmiş olacak.
2020 OLİMPİYATLARI SAAT KAÇTA AÇIKLANACAK?
Uluslararası Olimpiyat Komitesi, aday kentlerin sunumlarının ardından TSİ 21.45’te gizli oylamaya geçecek.
Oylama sonuçlarının TSİ 23.00’da belirlenmesi bekleniyor.
Ünlü sporcuların desteği de seçimlerde önemli rol oynayacak. Son yılların en önemli futbolcusu Arjantinli Messi, Madrid'i desteklediğini açıklasa da, oylamanın yapılacağı Buenos Aires sokaklarını Messi'nin İstanbul'u işaret eden afişleri süslüyor.
BAHİSLERDE KİM ÖNDE?
Bahislerde favori açık ara Tokyo. Ancak 2012 ve 2016 için yapılan oylamalarda favorilerin kazanamaması Madrid ve İstanbul'un umutlarını artırıyor.
İstanbullular, seçim sonuçlarını Sultanahmet Meydanı'nda kurulacak dev ekranlardan izleyecek. İstanbul kazanırsa kutlamalar başlayacak. Kaybederse, hayaller bir sonraki olimpiyata, 2024'e kalacak.
Peki 2020 olimpiyat adaylığında şu ana kadar kim ne yaptı? BBC'nin hazırladığı ayrıntılı bir analizi dikkatinize sunalım.
2020 OLİMPİYAT ADAYLARI : İSTANBUL, MADRİD, TOKYO
Lobi için heyet kimlerden oluşuyor?
İSTANBUL: İstanbul’dan farklı gruplar halinde 600 kişinin gideceği söyleniyordu. Fakat Adaylık Komitesi Başkanı Hasan Arat sunum için 100 kişilik bir heyetle geldiklerini söyledi. Heyette Bakan Suat Kılıç, Belediye Başkanı Kadir Topbaş gibi önemli devlet yetkililerinin yanında 50 genç spor elçisi olarak adlandırılan Çağla Büyükakçay, Arda Gürdal, Damla Çakıroğlu, Ece Hocaoğlu gibi genç sporcular var. Aynı zamanda gazeteciler kafilenin önemli bir kısmını oluşturuyor. İş adamları, sponsor temsilcileri, lobi faaliyetlerini yürüten Jon Tibbs gibi adaylık komitesinin önemli isimleri de orada. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da dün G20 zirvesi için bulunduğu St Petersburg'dan Buenos Aires'e hareket etti.
MADRİD: Madrid Belediye Başkanı Ana Botello ve İspanyol Olimpiyat Komitesi'nin Başkanı Alejandro Blanco'nun yanı sıra Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin üç İspanyol üyesi Juan Antonio Samaranch Salisachs, Marisol Casado ve Patxi Perurena geçtiğimiz Cuma günü Buenos Aires'e gittiler. Asturias Prensi Felipe de Borbon hafta başında bu gruba eklendi. Pau Gasol'un yanı sıra ülkenin önde gelen atletleri Mireia Belmonte, Felipe Reyes, Fermin Cacho, hükümetten iki bakan ve Asturias Prensesi Letizia Ortiz Perşembe günü heyete dahil oldular. Başbakan Mariano Rajoy ise Cuma günü heyetin başında yerini aldı.
TOKYO: Buenos Aires'e giden Japon heyeti 100'ün üzerinde kişiden oluşuyor. Olmipiyat Komitesi üyelerinin ve geçmiş olimpiyatlarda yarışmış olan atletlerin yanı sıra, heyette Başbakan Şinzo Abe, eski Olimpiyat Komitesi Başkanı Chiharu Igaya da yer alacaklar. Kraliyet Ailesi'nden Prenses Takamado da Buenos Aires'e gitti ve burada bir konuşma yapacak.
Şimdiye dek ne kadar harcandı? Bütçe ne?
İSTANBUL: Türkiye için şimdiye dek ne kadar harcandığı biraz muamma... Zira Olimpiyat Oyunları ile ilgili tesis harcaması fazla yapılmadı. Bu konuda geleceğe dair en fazla harcama yapması gereken adaylık başvurusu İstanbul’un. Eski usul adaylığı alınca yatırım yapılacak. Bütçe genel olarak 19,2 milyar dolar olarak gözüküyor. Bunun 16,8 milyar doları altyapı ve sportif alanlar dışındaki konulara harcanacak. Fakat burada genel endişe her zaman düşünülen bütçenin üzerine çıkılması. Örneğin Pekin 2008 için 14 milyar bütçe açıklanmıştı. Ancak sonradan bu bütçe 43 milyar dolara çıkmıştı.
MADRİD: Madrid'in adaylık bütçesi 22,5 milyon euro kadar... Olimpiyat Oyunları'nın gerçekleştirilmesi için altyapı çalışmaları ve tesislerin inşasına 1,66 milyon euro harcanması planlanıyor. Son 10 yıl zarfında, Madrid Belediyesi kentin kalkınması için 9,8 milyon euro yatırım gerçekleştirdi. Ancak bu Olimpiyat Oyunları'na değil, kent halkının yaşam kalitesini artırmaya yönelikti.
TOKYO: Tokyo 2020 için önerilen bütçe 7,5 japon yeni, yani yaklaşık 75 milyon dolar. Bu miktarın yüzde 51'i özel teşebbüsler tarafından, yüzde 49'u ise kamu tarafından finanse edilecek. Şimdiye dek ne kadar harcama yapıldığı ise ayrıntılı olarak henüz açıklanmadı.
Ne gibi projeler yapıldı, tamamlandı? Neler yapılacak?
İSTANBUL:Daha önceki adaylıklar sırasında inşa edilen Atatürk Olimpiyat Stadı bu kez yenilenecek. Ataköy’de çok amaçlı Sinan Erdem Spor Salonu var. Organizasyonun kalbi İkitelli'deki Atatürk Olimpiyat Stadı'nın çevresindeki alana Olimpiyat Köyü inşa edilecek. Yüzme, tenis ve daha bir çok sporun tesisleri de buraya yapılacak. Aynı zamanda konaklama için sporcu köyü ve medya köyü de bu bölgede yer alacak. Haydarpaşa-Harem arasındaki alana 70 bin kişilik bir stadyum inşa edilecek. Sadece açılış-kapanış törenleri ve maraton finişleri burada yapılacak. Oyunların akabinde kapasite 20 bin kişiye düşürülüp burası konser ağırlıklı bir eğlence alanına dönüştürülecek. Tesisin tırpanlanan 50 bin kişilik geçici bölümü Anadolu'da değerlendirilecek. Deniz kenarında dalgakıranların yardımıyla kürek için alan oluşturulacak. Lakin rüzgârın ve deniz akıntılarının bu projenin selametine etkisi merak konusu. Bu alana ayrıca geçici olarak Plaj Voleybolu ve Okçuluk tesisleri yapılacak. Maliyeti 500 milyon dolar olarak gözüküyor. Belgrad Ormanı ve Esenler'deki ormanlık alana yapılacak tesisler ise çevresel etkiler anlamında çok tartışılacağa benziyor. Ataköy'de Sinan Erdem Salonu'nun yanına bir pist bisikleti velodromu yapılacak. Harbiye Açıkhava Sahnesi elden geçirilip halter için kullanılacak. Şehircilik anlayışına uyan ve estetik imarlar konusunda Tokyo'nun Zaha Hadid gibi bir ünlü mimarla anlaşması benzeri girişimler henüz gözükmüyor. Herşey TOKİ'nin insiyatifinde gibi. Yapısal olarak 3. Köprü, 3. Havalimanı gibi projeler de büyük bütçeye dahil.
MADRİD: Şimdiye dek inşası tamamlanmış olan tek bir Olimpik tesis var: 'Sihirli Kutu' anlamına gelen Caja Mágica 290 milyon euroya mal olmuş ve 2009 yılında kullanıma açılmıştı. Madrid dört ayrı spor tesisi ve Olimpiyat Köyü'nin inşasına, ayrıca üç spor tesisinin de elden geçirilmesine toplamda 1,261 milyon euro yatırım yapmayı planlıyor. Yollar, demiryolları ve metro için de 367 milyon euroluk yatırım yapılması söz konusu.
TOKYO:Olimpiyat Oyunları'nın 36 tesiste yapılması planlanıyor. Bunların 15'i hali hazırda kullanımda olan tesisler. 10 tesis geçici olarak kurulacak, 9 tesis ise Olimpiyatlar için sıfırdan inşa edilecek. 2 tesisin Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapma hakkını kazansa da kazanmasa da inşa edilmesi planlanıyor. Bunlardan biri, 2019 yılındaki Dünya Rugby Kupası'nın yapılacağı Ulusal Stadyum... Tüm yeni tesislerin inşasının Mayıs 2019 itibarıyla bitmiş olması planlanıyor.
Kaç kere aday oldular? Geçmiş adaylıklarda maliyet neydi?
İSTANBUL: 2000, 2004, 2008 ve 2012 olimpiyatları için şimdiye dek toplamda 4 kez aday olundu. Maliyetler konusunda net bir rakam bulunmuyor.
MADRİD: Madrid daha önce iki kere, 2012 ve 2016 oyunları için adaylığını koymuştu. Şimdiki adaylıkla birlikte toplam maliyet 80 ila 100 milyon euro civarında. Ayrıca Barselona 1992 yılında Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapmıştı. Dönemin değerleriyle bu oyunlar 5 milyar euroya mal olmuştu.
TOKYO: Japonya, Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmak üzere yedi kez aday oldu ve iki kez de oyunlara ev sahipliği yapma hakkını kazandı. Ancak 1940 yılındaki oyunlar, savaş nedeniyle iptal edildi. Bu, Tokyo'nun 1964 yılında Olimpiyat Oyunları'nı ağırlamasından bu yana yaptığı ikinci başvuru... Son dönemde, Nagoya 1988, Osaka 2008 ve Tokyo da 2016 Olimpiyat Oyunları'na aday oldular, ancak bir sonuç alamadılar. Tokyo'nun 2016'daki adaylığının bütçesi 14,9 milyar Japon yeniydi, yani yaklaşık 150 milyon dolar.
Kaç madalya aldılar? Olimpiyat Oyunları başarıları
İSTANBUL: Türkiye Olimpiyat Oyunları’nda bugüne kadar 39 altın, 25 gümüş, 23 bronz olmak üzere 88 toplam madalya kazandı. Fakat madalyalar güreş ve halter ağırlıklı olmak üzere sadece 6 spor dalında kazanıldı. Olimpiyat Oyunları’nda geçmişte tek tük başarılar dışında genel bir başarı sicilinden söz etmek zor.
MADRİD: Olimpiyat Oyunları tarihi boyunca İspanya, 37'si altın olmak üzere toplamda 131 madalya kazandı. 2012 Londra Olimpiyatları'nda 3'ü altın, 17 madalya kazanıldı. Pekin'de 18, Atina'da 20, Barselona'da 22 madalya alındı. Barselona Olimpiyatları öncesinde, İspanya Olimpiyat Oyunları'nda 1 ila 5 madalya kazanıyordu.
TOKYO:Japonya 2012 Londra Olimpiyatları'nda 38 madalya kazandı: 7 altın, 14 gümüş ve 17 bronz. Altın madalya sayısı açısından 2004'teki Atina oyunlarında yakaladıkları başarıya ulaşılamadı. Atina'da 16 altın, 9 gümüş ve 12 bronz madalya kazanılmıştı. Buna karşın, madalya sayısı açısından bakıldığında Londra, Japonya'nın en büyük başarı gösterdiği olimpiyat oyunları oldu. Tarihsel olarak bakıldığında, Japonya birçok branşta büyük başarılar kaydetti: Özellikle judo, jimnastik, güreş ve yüzme dallarında. 1912'deki Stockholm Oyunları'ndan bu yana toplamda 398 madalya kazandı. Kış Olimpiyatları'nda da Japonya'nın 1928'deki St Moritz oyunlarından bu yana kazandığı 37 madalya var.
Adaylık sürecinde en çok tartışılan konular neydi?
İSTANBUL: Bütçe büyüklüğü ve bu minvalde yapılması gereken tesislerin ve projelerin fazlalığı, Gezi Parkı olayları, İstanbul’un tarihi ve devasa bir şehir olmasıyla alakalı olarak kentsel dönüşüm projelerinin yaratacağı etkiler, Olimpiyat Oyunları adaylığının yan projeleri olan 3. Köprü ve 3. Havalimanının çevreye ve şehrin dokusunda yaratacağı etkiler, Suriye’deki olaylar üzerine ortaya çıkan güvenlik endişeleri listelenebilir. Ayrıca Türkiye’deki seyircinin Olimpik sporlara olan ilgi ve izleme kültürü açısından öngörülen zayıflığı... Bu yolda oluşturulması gereken bir ulusal spor politikasının ve kültürünün gerekliliği...
MADRİD: Madrid'in adaylığı sürecinde en çok tartışılan konu maliyetlerdi. Buna karşın, kamuoyunda konuyla ilgili hararetli tartışmalar olduğu söylenemez. Madrid'in Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapmasına muhalefet de oldukça düşük.
TOKYO:İki yıl önceki deprem ve tsunami felaketlerinden, ayrıca nükleer faciadan sonra, hükümetin olimpiyatlarla ilgilenmek yerine bu felaketlerin yaralarını sarmaya ve nükleer santrallerin güvenliğine odaklanması gerektiği yönünde tartışmalar söz konusu oldu. Diğer yandan, Olimpiyatlar'a ev sahipliği yapmanın Japon ekonomisini canlandırması da bekleniyor. Kişisel kanaatim, Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapma hakkı kazanırsa, uluslararası medyanın dikkatini daha çok üzerine çekecektir ve bu da hükümeti mevcut sorunların çözümü konusunda daha çok çaba sarfetmeye zorlayacaktır. Oyunlar, Japonya'nın nükleer facianın açtığı yaraları sarmasına yardımcı olacaktır.
Şansı ne kadar görülüyor? Avantajları ve dezavatantajları ne?
İSTANBUL: İlk başlarda şansı daha fazla gözüken İstanbul, son haftalarda Madrid ve Tokyo’nun gerisinde sayılıyor. Fakat bu konuda yakın bir yarış olacağı, en az İstanbul kadar diğer aday kentlerin de zaafları olduğu düşünülüyor. Çok ufak farkların şehirleri oylamada ayıracağı konuşuluyor. İstanbul’un başlıca avantajları: İlk defa Müslüman nüfusun yoğun olduğu bir ülkenin ve kültürlerin buluştuğu bir kentin Olimpiyat düzenleme ihtimali; ekonomik olarak gelişen ve büyüyen bir ülke olarak Türkiye'nin yatırımcıların ilgisini çekmesi ve büyük halk desteği. İstanbul’un başlıca dezavantajları ise şöyle: Şehrin altyapı eksiklikleri, ulaşım sorunları ve tesislerin çok büyük bölümünün daha inşa edilecek olması; son yıllarda Olimpiyat'ı alan kentlerin öngörülen bütçelerin çok ötesine geçmesi ve bilhassa Rio'nun yaşadığı sıkıntıların İstanbul için kötü örnek olması; son dönemde yaşanan doping olaylarının yaratacağı etki; futbolda yaşanan şike davalarının sancıları; Gezi Parkı olaylarında polisin kullandığı orantısız şiddetin bıraktığı izler ve Suriye’deki son gelişmelerin yarattığı güvenlik endişeleri; 3. köprü ve 3. havaalanı inşaat projelerinin yaratacağı çevre tahribatının göz önüne alınabilecek olması; son dönemde hükümetin "kadınlar ve erkekler için iki ayrı havuz yapılacak" gibi Olimpik ruha ve geleneğe pek uymayan söylemleri ve bu görüşü destekleyen türdeki kararlarının yarattığı olumsuz hava; dış politikada son dönemde bazı ülkelerle yaşanan gerginlikler.
MADRİD: Madrid kendisini, üç aday arasında en şanslı şehir olarak görüyor. Ancak son olimpiyatları Rio de Janeiro'ya kaptırmasının ardından yaşadığı şok nedeniyle temkinli bir tutum takınıyor.
TOKYO: İstanbul ve Madrid kuşkusuz çok güçlü rakipler, ancak Tokyo'nun Olimpiyat Oyunları'nın ev sahibi olma hakkını kazanması bu kez kuvvetle muhtemel. Uluslararası spor müsabakalarını ağırlama konusunda engin bir birikimi ve sağlam altyapısı var. Olimpiyat Oyunları için takvim sıkışık ve zorlu olsa da planları zamanında hayata geçirme gücüne sahip. Tabii ki Japonya'da her zaman bir deprem tehdidi var. Ancak tüm binalar depreme dayanıklı olarak inşa ediliyor ve ülke depremlere son derece hazırlıklı.
Kamuoyunun desteği ne oranda?
İSTANBUL: Kamuoyu’nun desteği araştırmalarda yüksek gözüküyor. İstanbul’da %83 destek olduğu söyleniyordu, ancak son basın toplantısında Hasan Arat bu oranın %94’e ulaştığını belirtti. Fakat bazı farklı görüşler de var. Bilhassa Olimpiyat Oyunları’nın alınmasının şehre yaratacağı etki bakımından endişeli insanlar mevcut. Çünkü bunun sadece spor alanlarının inşa edileceği değil aynı zamanda İstanbul'un tüm dokusunu değiştirecek bir dev inşaat projesi olacağı söyleniyor.
MADRİD: Ağustos ayında yapılan bir kamuoyu yoklamasına göre, İspanyol halkının yüzde 91'i Madrid'in Olimpiyat Oyunları'na adaylığını destekliyor.
TOKYO: Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin 2020 Değerlendirme Komisyonu Raporu'na göre, Tokyo'da halkın oyunlara desteği yüzde 70 civarında. 2016 oyunlarına adaylığını koyduğunda, bu oran yüzde 14 daha gerideydi. Yüzde 70 diğer rakiplere kıyasla düşük bir oran... Ancak Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı'nın yaptırdığı ankete göre, halkın yüzde 92'si Japonya'nın Olimpiyatlar gibi büyük uluslararası spor müsabakalarına ev sahipliği yapmasını destekliyor.
