Batman Üniversitesi’nin Projesi Tübitak’tan Geçti

Batman Üniversitesi’nin Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) projesi kabul edildi. TÜBİTAK’ın, Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında 2014 yılı 2. dönemi araştırma projelerinden bilimsel olarak desteklenmesine karar verilen projeler arasında Batman Üniversitesi’de yer alıyor.Batman Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Engin Tilkat’ın yürütücülüğünde Kimya Biyoloji Araştırma Grubu’na önerilen “Pistacia lentiscus L.’un in vitro sürgün, kallus ve hücre süspansiyon kültürlerinde antikanser aktivite gösteren kimyasal bileşenlerin üretilmesi” adlı proje, Türkiye genelinde desteklenmesine karar verilen 425 proje arasında yer aldı. Pistacia lentiscus L.’un in vitro sürgün, kallus ve hücre süspansiyon kültürlerinde antikanser aktivite gösteren kimyasal bileşenlerin üretilmesi ilgili hazırlanan projenin TÜBİTAK tarafından desteklenmesi kararlaştırıldı."PROJENİN GEÇMESİ BİLİME KATKIDIR"Batman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam, üniversite tarafından hazırlanan projenin TÜBİTAK’tan geçmesini bilim adına sevindirici olduğunu belirterek, "Üniversitemizin hazırladığı projenin TÜBİTAK tarafından kabul görmesi bilim adına önemli bir gelişmeye zemin hazırlayacaktır. Bu proje çalışmasından elde edilen veriler lisansüstü tezlerin üretilmesine, ulusal ve uluslararası kongre/sempozyumlara katılım sağlanmasına ve SCI kapsamındaki dergilerde nitelikli yayınların oluşturulmasına, yapılan yayınlardan nitelikli derleme makalelerin yayınlanmasına imkan sağlayarak, bilime katkıda bulunacaktır" diye konuştu.Proje yürütücüsü Doç. Dr. Tilkat hazırlanan projenin amacını şöyle açıkladı:"Günümüze kadar yapılan birçok farmakolojik çalışmada, sakız ağacının içeriğinde bulunan metabolitlerin çok sayıda hastalığın tedavisinde kullanıldığı rapor edilmiştir. Yaptığımız ön çalışmalara göre, terpenoidlerin sadece sakız reçinesinde bulunmadığı, aynı zamanda sakızın kök, gövde ve yaprak gibi diğer organlarında da bulunduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle bu proje önerisinin amacı, sakız reçinesinde doğal olarak bulunan antikanser etki gösterdiği bilinen triterpenoidlerin biyoteknolojik metotlarla miktarlarının arttırılmasıdır. Zira dünyada ölüm nedenleri içinde ikinci sırada olan kanserin 2030 yılında hızla artarak ölüm nedenleri arasında birinci sıraya yükselmesi öngörülmektedir. Türkiye İstatistik kurumunun, 2013 yılında yayınlamış olduğu ölüm nedeni istatistiklerine göre ülkemizde meydana gelen ölümlerin yüzde 21,3’ünün iyi ve kötü huylu tümörler yani dolayısıyla kanser kaynaklı olduğu bildirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre kanserin dünyaya yıllık maliyeti yaklaşık 1 trilyon dolar olurken Sağlık Bakanlığı’na göre ise Türkiye’ye maliyeti 2.5-3 milyar dolar civarında gerçekleşmektedir. 2010 yılında dünyada kanserin ekonomik maliyetinin 1,16 trilyon dolara ulaştığı, 2014 yılı itibariyle ise, bu rakamın 1,3 trilyon dolar civarında olduğunun tahmin edildiği belirtilmiştir. Türkiye’de kanser tedavisine yönelik harcamaların 2013 yılı sonunda 3 milyar dolar civarında olduğu, bu rakamın 2020’de 5,1 milyar dolara, 2030’da ise 9,3 milyar dolar düzeyine ulaşmasının beklendiğini ve Türkiye’nin AB ülkeleri içinde kansere toplamda en fazla harcama yapan ilk on ülke arasında yer aldığı kaydedilmiştir. Bu bağlamda ülkemizde tedavi amaçlı olarak sentetik antikanser ilaçlarının veya antikanser ilaç üretiminde kullanılan ham maddelerin ithali için milyarlarca dolar bütçe ödenmektedir. Bu nedenle bu proje önerisi ile ülkemizde doğal olarak yetişen sakız ağacı genotiplerinden biyoteknolojik olarak antikanser bileşiklerin in vitro ortamda üretilmesi için protokoller tanımlanması amaçlanmıştır. Bu proje önerisinde özellikle sağlık alanında yerel kaynaklardan biyoteknolojik yöntemlerle farmasötik sanayiye hammadde temini ve artırımı yönünde biyoteknolojik çalışmalar yapılacak olması ve elde edilecek çıktıların yayınlanma potansiyelinden dolayı özgündür. Ülkemizde farmasotik sanayiye ham madde üretimi için teknolojiler geliştirme konusunda çok az sayıda çalışma ve yok denecek kadar az yetişmiş insan gücü vardır. Proje önerimiz kapsamında in vitro koşullarda kanser etken madde miktarlarının arttırılması için metotlar başarılı bir şekilde tamamlandığında üretici firmalarda farkındalık oluşturulup bu alandaki çalışmaların başlatılmasına temel oluşturacaktır. Proje sonuçları, sakız bitkisinin reçine, gövde, yaprak ve diğer kısımlarında var olan antikanser özellik gösteren bileşenlerin in vitro olarak üretilmesine ve bu yolla sentetik kanser ilaçlarına ödenen milyarlarca liralık masrafın önlenerek ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlanmasına neden olacaktır. Ayrıca, proje önerisinde görev alacak lisansüstü öğrencilerin ve araştırmacıların bitkilerde klasik ve modern biyoteknolojik yaklaşımlarla ilgili birçok yöntemi öğrenip uygulamaları mümkün olacak ve deneyimli araştırmacı kitlesinin oluşumuna katkı sağlanacaktır."