Binlerce yıllık nadide yazma eserler "dijital ortamda"

ENGİN ÖZEKİNCİ - Sahip olduğu yazılı kaynaklar ve yayınlar bakımından Türkiye'nin önemli kütüphaneleri arasında bulunan Konya Yazma Eser Kütüphanesi'nde, büyük bölümü Selçuklu dönemine ait 30 bini el yazması 140 bin eserin dijital ortama aktarılma işlemi tamamlandı.

Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğündeki Yazma Eser Kütüphanesi, devir, satın alma ve bağış yoluyla kazandırılan kitaplarla her geçen gün daha da zenginleşiyor.

Mevlana'dan İbn-i Arabi'ye çok sayıda düşünürün paha biçilmez eserlerinin yer aldığı kütüphanede, birbirinden değerli el yazmaları, gazeteler ve matbu kitaplar titizlikle yapılan çalışmalarla geleceğe aktarılıyor.

Arapça, Farsça, Ermenice, Süryanice, Kürtçe, Osmanlı Türkçesi ve Çağatayca olmak üzere 7 dilde eserlerin bulunduğu kütüphanede, Sultan 2. Abdülhamid'in fermanı, 17. yüzyılda Roma'da basılan İncil ile İbn-i Sina'nın "El- Kanun Fi't Tıbb" eseri de dikkati çekiyor.

Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'nden sonraki en büyük yazma eser kütüphanesinde, Bakkal Arif Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Şevki Efendi, Yesarizade Mehmet Esad Efendi, Şefik Efendi ve Sami Efendi gibi birçok ünlü hattatın da eserleri muhafaza ediliyor.

- Elden geçirilen eserler dijital ortama aktarılıyor

Fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenler nedeniyle yıllara meydan okumakta güçlük çeken "hasta ve yaralı" eserler, cilt ve onarım atölyesinde elden geçiriliyor. Önemine ve "hastalıkları"na göre değerlendirilen eserlerden, eksik sayfası olduğu tespit edilenlerinin formaları sökülüyor ve fırçalarla tozu temizleniyor.

Kitapta oluşan mantarlar da kimyasal solüsyonlarla arındırılıyor. Kitapların, en büyük düşmanı kurtların açtığı delikler de doldurulduktan sonra yırtıkları yamanıyor. Kitap, restorasyonun tamamlanmasının ardından ciltleniyor.

Restorasyon işlemiyle ömrü daha da uzatılan eserler, yeni halleriyle kütüphane raflarındaki yerini alıyor.

Elden geçirilen eserler ise dijital ortama aktarılıyor. Konya Yazma Eser Kütüphanesi'nde 30 bini el yazması 140 bin eserin dijital ortama aktarılma işlemi tamamlandı. Okuyucu ve araştırmacılar, bu eserlere rahatlıkla erişebiliyor.

- Özel bölümde muhafaza ediliyor

Mevlana'dan İbn-i Arabi'ye, İbn-i Sina'dan Sadrettin Konevi'ye büyük düşünür ve alimlerin kitaplarının da aralarında yer aldığı, çoğunluğu Selçuklu dönemine ait 30 bin yazma eser, şifreli çelik kapılı ve 4 kat yalıtımlı özel bölümde muhafaza ediliyor.

Kromnikel sacla kaplı bölüm, yanma, çalınma, kaybolma ve yıpranma gibi her türlü olumsuzluğa karşı içeriden ve dışarıdan güvenlik kameralarınca takip ediliyor.

Kütüphanenin bu özel bölümünde saklanan nadide eserler, ısı ve nem dengesini ayarlayan özel sistemle korunuyor.

Ana binada yer alan özel bölüm, bankaların para dairesi gibi korunuyor. Muadilinden 10 kat daha güçlendirilen çelik kapının, 3 anahtarı 3 farklı kişide muhafaza ediliyor. Ayrıca çelik kapının döndürülerek ayarlanan şifreli kilidi bulunuyor.