Çarşıların kültürümüzde önemli bir yeri vardır. Özellikle Anadolu topraklarının ticaret yollarının arasında kalması bu anlamda önemli bir etkendir. Tabii bununla da sınırlı değil; Türkistan bölgesinden beri Semerkand ve Buhara gibi büyük Türk şehirleri de dönemlerinin en büyük ticaret ve alışveriş merkezleriydi. Yani ticaret Türk kültürünün her zaman önemli bir parçası olmuştur.
Kültürümüzün belki de en önemli alışveriş malzemelerinden birisinin de kültür alışverişi olduğunu söyleyebiliriz. Asırlar boyunca onlarca farklı medeniyet ile sürdürülen ilişkiler zengin bir kültürel dile de kucak açmıştır. Bu zenginliğin parçalarından birisi de "çarşı" kavramı.
Çarşı, Farsça'daki car(dört) ile sü(yön) kelimelerinin birleşimidir. Dört yönü ya da dört tarafı gibi bir anlama gelir. Bunun sebebi tarihi alışveriş merkezlerinin dört yöne doğru kurulmasıdır.
Çarşı kelimesinin kökeni Farsça'ya dayanır. Farsça'da kalıplaşmış bir anlama sahiptir. Ticaret aracılığıyla dilimize geçmiştir. Dünyaca meşhur Eminönü Kapalı Çarşısı buna güzel bir örnektir.
Ticaretin dört yönden akması sadece temsili bir anlatım değildir. Bu dört yönlü alışveriş merkezi artık Dünya'da kültürümüzle özdeşleşmiştir. Kapalı Çarşı ayrıca çarşı kavramını Farsça'daki anlamından öte bir boyuta taşır. Çünkü Kapalı Çarşı dünyanın ilk alışveriş merkezi olarak kabul edilir.
Kapalı Çarşı asırlar boyunca sadece maddi alışverişin değil aynı zamanda kültürün, sanatın ve inancın paylaşıldığı bir alan olmuştur. Bu sebeple her ne kadar Farsça'dan gelmiş olsa da çarşı kelimesi Türk kültürü üzerinden tanımlanmakta ve dünyada tanınmaktadır. Buradaki kavramlaştırma orijinal özneleştirmenin önüne geçmiştir.
Çarşı gibi Farsça bir kelimenin kültürel dilimizle böylesine bir uyum yakalaması aynı zamanda nasıl zengin bir kültürel alışverişin olduğunu da ortaya koyar. Aynı kavrama işaret eden bazı kullanımlar da yine dışarıdan dilimize entegre olmuştur.
Örneğin pazar kelimesi de yine Farsça olup baz (açık) ar (alan) şeklindeki "bazaardan" türemiştir. Burada ilginç olan konu ise batı dillerindeki kullanımı "Turkish Bazaar" olmasıdır. Farsça bir kelimenin Türkçe'ye kazanımı sonrası dışarıya Türk kültürüne ait olarak aktarılması, kültürümüzün ne kadar zengin bir kültür olduğunun göstergesidir.
markasıdır.
Haber Gönder
