Gerçek anlamından uzaklaşarak oluşturulan deyimler, anlatıma yeni, güçlü ve çarpıcı bir anlam kazandırır. En az iki sözcüğün kalıplaşarak bir araya gelmesiyle oluşan deyimlerin yazılışında dikkat edilmesi gereken birtakım detaylar mevcuttur.
Deyimler Nasıl Yazılır?
Deyimlerin yazımı hakkında yanıtı en çok merak edilen soruların başında deyimler ayrı mı yazılır sorusu gelir. Çoğunlukla yapılan en büyük yanlışlardan biri deyimleri bitişik bir şekilde yazmaktır. Deyimler birden fazla kelimeden oluşur ve bu kelimeler ayrı bir şekilde yazılır. Bir tane kelimeden meydana gelen deyim yoktur. Bir yazı içerisinde geçen deyimler, o yazının anlamına güç katar ve o yazıyı daha dikkat çekici bir hale getirir. Günümüzde halihazırda kullanılan çok sayıda deyim vardır.
Deyimlerin Özellikleri
Deyimlerin kendine özgü birçok özelliği vardır. Bu özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Deyimler tek bir kelimeden meydana gelmez. En az iki sözcükten oluşmaktadır.
- Gerçek anlamdan uzak bir şekilde kullanırlar.
- Bazı durumlarda ise gerçek anlamda kullanılır. Örneğin; kara gün dostu gibi.
- Büyük bir kısmı “mek” veya “mak” mastar ekleri ile biter.
- Kalıplaşmış kelimelerin bir araya gelmesi ile oluşur. Bu sebepten dolayı kelimelerden birinin atılıp tek başına kullanılması mümkün değildir. Aynı şekilde kelimelerin yerleri de değiştirilemez. Ayrıca başka bir dile çevrilmeleri mümkün değildir.
- Deyimde geçen kelimeler birbirinden ayrı yazılsa da bazı kelimeler istisnadır ve bitişik olarak kullanılabilir. Örneğin; Soğukkanlı, açıkgöz gibi.
Deyimlere Örnekler
Deyimler mecazi anlamda bir durumu, bir olayı veya bir kavramı ifade etmek için kullanılır. Deyimlere örnek olarak aşağıdakileri sıralayabiliriz:
- Bütün bir sene boşuna kürek salladım. Bu cümledeki kürek sallamak mecazi anlamda kullanılmıştır.
- Söylediklerime hiç kulak asmadı. Bu cümlede kullanılan deyim = “kulak asmak”
- Bir daha aynı yanlışı yaparsan gözünün yaşına bakmam. Bu cümlede kullanılan deyim = “gözünün yaşına bakmak”
- Şarkının nakarat bölümü dilime dolandı. Bu cümlede kullanılan deyim = “diline dolanmak”
BİZE ULAŞIN
