Erzurum'da Çocukların "Arifelik" Toplama Geleneği-Bayram Gelenekleri Arasında Yer Alan Arifelik Toplama Geleneğiyle Çocuklar, Gruplar Halinde Evlerin Kapısını Çalarak, Ellerindekipoşetlerle Fındık, Fıstık, Şeker Topluyor

Erzurum'da bayram gelenekleri arasında yer alan "Arifelik" toplama geleneği bu Ramazan Bayramı'nda da yaşatılıyor.

Erzurum'da evlere bereket getireceğine inanılan Arifelik toplama geleneğinde, çocuklar gruplar halinde evlerin kapısını çalarak, ellerindeki poşetlerle fındık, fıstık, şeker topluyor.

Kentte asırlardır devam eden geleneği sürdüren çocuklar, mahallelerdeki evleri tek tek dolaşarak, kapılarını çaldıkları kişilerin hem bayramlarını kutluyor hem de kendilerine ikram edilenleri kabul ediyor.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Araştırma Görevlisi Asiye Ata, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Erzurum'da Arifelik toplama geleneğinin köy ve kentlerde farklı olarak yaşatıldığını söyledi.

Ata, modernleşmeyle kentlerde Arifelik dağıtımının site ve apartman yöneticileri tarafından yapıldığına dikkati çekerek, "2007 yılında yörede Arifelik kültürünün yaşatılmasıyla ilgili belgesel çalışması yaptık. Arifelik toplama geleneği, köy ve kentlerde farklı boyutlarıyla yaşatılıyor. Köylerde bu gelenek yüz yüze yaşanırken, modernleşmeyle birlikte kentlerde artık kapıcılar ve site yöneticileri Arifelik dağıtımı yapabiliyor" dedi.

Erzurum'da "Arafalık" olarak da tanımlanan fındık, fıstık, şeker toplama geleneğiyle evlere bereket geleceğine inanıldığını anlatan Ata, "Çocuklar topladıkları arifelikleri birbirleri arasında paylaşarak, dayanışma ruhunun gelişmesine katkı sağlarlar. Arifelik geleneğinde alan da memnundur, veren de. Doğu illerinde yaşatılan Arifelik toplama geleneği canlılığını koruyor" diye konuştu.

-"Bacadan iple sarkıtılan bakraçla arifelik toplanıyordu"-

Arifelik toplama geleneğinin çok eskiye dayandığını belirten Ata, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Arifelik toplama geleneğinin geçmişi oldukça eskiye dayanıyor. Eski tarihlerde Erzurum'un bazı köylerinde bacalardan ip sarkıtarak bakraç veya sepetle Arifelik toplandığı biliniyor. Bacadan iple sarkıtılan bakraca ev sahibi Arifelik koyarak, Arife günü çocukları sevindiriyor. İyilik yapan ve o iyilikten yararlanan kişi birbirini görmüyor. Yardım alan kişi rencide olmuyor."

Arifelik toplama geleneğinin yaşatılmasının toplumsal dayanışma açısından önemli olduğunu belirten Ata, modernleşmenin gelenekler üzerinde olumsuz etkileri olduğunu ifade etti.

-Anadolu'da Arifelik toplama geleneği-

Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen de büyükşehirlerde arifelik toplama geleneğinin giderek azaldığını söyledi.

Erzurum'da çocukları bayrama hazırlamak ve paylaşma duygularını geliştirmeye yönelik arifelik toplama geleneğinin bütün güzelliği ve neşesiyle sürdüğünü dile getiren Sezen, bazı yörelerde arife günü banyo yaptırıldığını, bu suyun bereket getirdiğine inanıldığını ifade etti.

Ramazan ayının gelenekler ve kültür açısından zenginlikler içerdiğini, Türkiye'nin farklı illerinde farklı zenginlikler yaşandığını vurgulayan Sezen, şöyle dedi:

"Samsun'da özellikle çocuklar için ayrı bir anlam taşıyan gelenek, 'sele sepet' adıyla biliniyor ve Ramazan ayının 14'ünü 15'ine bağlayan gece gerçekleştiriliyor. Şenlik, iftardan hemen sonra başlıyor. Çocuklar ellerinde taşıdıkları sele sepetle evleri dolaşarak bahşiş topluyor.

Amasya'da zamanın Amasya Mutasarrıfı Ziya Paşa'nın 1860'lı yıllarda bir Ramazan günü Amasya Kalesi'nden davul zurna çaldırmasıyla başladığı bilinen geleneği, bugün belediye bandosu verdiği konserlerle sürdürüyor. Konya'da Barana kültürüyle gençler Ramazanda eğlenme fırsatı buluyor. Sivas'ta horoz şekeri, tel helvası gibi tatlılar özellikle Ramazan ayında satışa sunuluyor. Ramazan ayında ülkemizde farklı gelenekler yaşatılıyor."