Yazılı kaynaklarda Osmanlı zamanında hendese odası, hendesehane, mühendishane, tersane hendesehanesi, tersane mühendishanesi gibi farklı isimler ile anılan kuruluş tarihte ilk kez eski kadırga gemilerinin çekildiği bölümlerden birinde açılmış ve eğitim vermeye başlamıştır.
Hendesehane, Osmanlı döneminde matematik, mühendislik ve haritacılık eğitimi verilen bir okulun adıdır.
İlk kez 1775 yılında Tersane-i Amire’de açılan ve 1776 yılında hazırlanan nizamname ile tam anlamı ile kurumsal bir kimlik kazandırılmış olan hendesehane, 1770 yılında meydana gelen Çeşme Bozgunu’ndan hemen sonra başlatılmış ve çok yönlü yenilenme, modernleşme hareketinin bir parçası olarak kabul edilmiştir.
1776 tarihli ilk nizamnamede yazılanlara göre günde 12 akçe alan 10 adet öğrencinin uygulamalı ve teorik eğitim almasının planlandığı bir eğitim kurumudur. Hendesehanenin ilk eğitmeni Cezayirli Seyyid Hasan Paşa olmuştur. Hasan Paşa bu görevi 1781 yılına kadar devam ettirmiştir.
1775 yılının nisan ayında Sultan 1. Abdülhamit’in saltanatında açılmış ve hizmete sunulmuş olan hendesehane, Kanptan-ı Derya Cezayirli Gazi Hasan paşa’nın girişimi ile başlatılmış olan modernleşme sürecinin bir parçasıdır. Kuruluşun ilk eğitmeni de Hasan Paşa olmuştur.
Kurulduğundan sonraki dönemlerde Fransız eğitmenlerin de görev aldığı hendesehane, zaman içinde Hendese Odası, Mühendishane, Tersane Mühendishanesi gibi isimlerle de anılmıştır. Mühendishane-i Bahr-i Hümâyun de bu kuruluş için kullanılan isimlerden biridir.
Kuruluş 1784 yılında yeni bir binaya taşınmıştır ve bu süreçte okuldaki öğrenci kadrosu büyük bir oranda kaptanlar ve üst düzey devlet adamlarının çocuklarından meydana gelmiştir. Daimi olan bu öğrenciler dışında dışarıdan gelen öğrenciler de kabul edilmiş ve onların da ders almasına olanak tanınmıştır.
Daha sonraki süreçte Hasköy’de Lağımcı ve Humbaracı ocakları kışlasının temelleri atılmıştır. Bu süreç de 1795 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümâyun’un kurulmasına yol açmıştır. Bu sayede kara ve deniz mühendislikleri ayrı ayrı teşkilatlanmaya başlamıştır.
markasıdır.
Haber Gönder
