Meteorolojik Afet: Hortum

Hava katmanları arasındaki basınç değişiminin çok ani olduğu durumlarda yaşanan ve 28 meteorolojik afetten birisi olduğu belirtilen hortum, Türkiye'de de can ve mal kaybına neden oluyor.

Dar bir alandaki ani basınç değişikliği sonucu meydana gelen, can ve mal güvenliği için önemli tehlikeler oluşturan hortum, son yıllarda Türkiye'de daha sık görülmeye başlandı. 2004 yılında Ankara Çubuk'ta 3, geçen yıl Elazığ Maden'de 6, dün Mersin Tarsus'ta ve 4 gün önce de Mardin Kızıltepe'de 1'er kişinin ölümüne neden hortumlar, bu yerlerde 34 kişinin de yaralanmasına yol açtı. Geçen 2 yıl içerisinde Antalya'daki seralara büyük zarar veren ve geçen hafta da Muş Varto'daki 22 evde hasara sebep olan hortumla ilgili, artık Meteoroloji Genel Müdürlüğü de uyarılarda bulunuyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Afet Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu AA muhabirine, hortumun, Türkiye dahil dünyanın her tarafında oluşabilen, can ve mal güvenliği için önemli tehlikeler oluşturan 28 meteorolojik afetten birisi olduğunu söyledi.

ABD'de her yıl ortalama 700 hortum oluştuğunu ve yaklaşık 100 kişinin ölümüne neden olan hortumların, sadece ABD'ye özgü bir atmosfer olayı olmadığını kaydeden Prof. Dr. Kadıoğlu, Türkiye'de de zaman zaman hortum oluştuğunu kaydetti. Kadıoğlu, hava katmanları arasındaki basınç değişiminin çok ani olduğu durumlarda yaşanan hortumun, girdap şeklindeki çok şiddetli rüzgar olduğunu ifade ederek, bazılarının birkaç kilometre öteden duyulabilen tren sesine benzer büyük gürültü çıkardığını belirtti.

-"Hortum, seyredilecek bir şey değil"-

"Türkiye'de hortumların gelecekte neden olacağı can kaybı ve maddi hasar, artan nüfus ve şehirleşmeyle daha da büyüyecek" diyen Kadıoğlu, bu nedenle hortumdan korunma yollarının öğretilmesi gerektiğini dile getirdi.

Kadıoğlu, çok eskiden beri Türkiye'de hortum oluştuğunu ancak bunların kayıt edilmediği için bilinmediğini ifade ederek, şöyle konuştu:

"Ülkemizde hortum olamayacağına ilişkin çok yanlış bir kanı var. Her bölgede hortum görülebilir. Geçmişte yaşanan hortumlar yerleşim biriminde olmadığı için kayıt edilmiyordu. Nüfus artışı, yerleşim birimlerinin büyümesi ve meteorolojik raporlamadaki gelişmeler sayesinde artık kayıt edilebiliyor. Küresel iklim değişikliği, meteorolojik afetlerin sayısını 3 kat artırdı. Hortum da meteorolojik bir afettir. Ancak bu konuda eğitim yetersiz olduğu için vatandaş bilmiyor. Vatandaş hortumu oturup seyrediyor. Oysa hortum, seyredilecek bir şey değil. Hortum yaşandığı an, penceresi olmayan yerlere gitmek gerek. Genelde düzlüklerde olacağına inanırdık. Ancak zaman zaman dağlık kesimlerde de olabiliyor. Can ve mal kaybına yol açan her şey afettir."

-"Okul ve kışlada hortum eğitimi verilmeli"-

Saatte yüzlerce kilometre hız yapabilecek kadar güçlü olan hortumların içindeki yatay rüzgarların arabaları, ağaçları, evleri bile yıkabildiğini dikey akımların ise yıkılanları havaya uçurduğuna işaret eden Kadıoğlu, "Hortumun savurduğu maddeler çok hızlı hareket ettiği için şarapnel gibi insanları öldürebilir. Bu nedenle okullarda ve kışlalarda hortum eğitimi verilmeli. Öğrenci ve askerler, hortum konusunda bilgilendirilerek korunma yöntemleri anlatılmalı" ifadesini kullandı.