Osmanlı'nın Fethettiği Kalede Yangın İzine Rastlanmadı

Eskişehir Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erol Altınsapan, Karacahisar Kalesi kazı çalışmalarında yangın izine rastlanmaması kalenin yakılmadan fethedildiği öngörüsünün ortaya çıktığını söyledi.

Kültür Bakanlığı’nın desteklediği kazıda, Osmanlı Beyliği’nin 1288 yılında Bizanslardan fethettiği Karacahisar Kalesi’nin, 60 dönüme oturan 700 metrekare kazı alanında yapılan çalışmada yangın izinin bulunmaması kalenin yakılmayıp, yağmalanmadığını gösterdi.

Altınsapan, ilk kazı çalışmalarının Eskişehir ili merkez ilçe Karacaşehir mahallesinde bulunan Karacahisar Kalesi’nde 1999 yılında Prof. Dr. Halil İnalcık’ın önderliğinde ve Prof. Dr. Halime Doğru Başkanlığında yüzey çalışmalarıyla başlatıldığını ifade etti.

2000-2001 yılında Eskişehir Arkeoloji Müzesi Başkanlığında Prof. Dr. Ebru Parman’ın danışmanlığında devam eden kazıların, 2009 yılında ise kazı çalışmasının bilimsel danışmanlığını yürüttüğünü dile getiren Altınsapan, 2011 yılında Kültür Bakanlığı’nın destekleri ile kendi başkanlığında çalışmaların devam ettiğini söyledi.

"138 SİKKE VE 42 OK UCU ORTAYA ÇIKTI"

Prof. Dr. Erol Altınsapan yapılan kazı çalışmasında ortaya çıkarılan bulguları şu sözlerle dile getirdi: "2012 kazı çalışmasını 9 Temmuz-17 Eylül tarihleri arasında yaptık. 26 tane işlik ortaya çıktı. Yaklaşık 60 dönümlük arazide 700 metrekare kazdık. Bu yapmış olduğumuz çalışma içerisinde ağırlıklı olarak, kale suruna dayalı işlikler, bir gözetleme kulesi, bir yöneticiye ait olduğunu düşündüğümüz konut bunun dışında daha önceki sene kazdığımız iç kalede zaviye kazısı tamamlandı. Bu yıl 138 tane sikkemiz ve 42 tane ok ucu ortaya çıktı. Bu çok büyük bir rakam ve bu aynı zamanda kazımızın kalitesini gösteriyor"

"KALEYİ HİÇ YAKIP YIKMADAN DA YAĞMA YAPMIŞ DA OLABİLİRLER"

Bu kapsamda yürütülen kazı çalışmasında en önemli bulgulardan biri olan yangın izine rastlanmadığını ifade eden Kazı Başkanı Altınsapan, "Biz ağırlıklı olarak asıl kaleye girilen ana kapının içerisinde iç sura kadar olan bölümde çalıştık. Yaklaşık 700 metrekarelik alan kazdık. Çalıştığımız bölümde yangın izi görmedik. Burada yangın izi olmaması bizi şüphelendirdi. Acaba Osmanlı Beyliği teslim mi oldu? Yoksa Osmanlı içeri girdi yağma yapmadı mı? Normal koşullarda kale düştüğü zaman içeri askerler girer önüne geleni vurur, yakar ve öldürür. Normal bir savaşın koşulları bunu gerektirir. Yangın tabakasının olmaması yağma izleniminin olmadığını uyandırdı. Bu durum bize bu tereddüdü ve soru işaretini getirdi. Ancak daha kalenin tamamını kazmadığımız için şu an bu bir öngörüdür. Kaleyi hiç yakıp yıkmadan da yağma yapmış olabilirler. Kazı çalışması tamamlandığında bu daha da netleşecek."

Yaklaşık 60 dönüme oturan kalenin bir dönümünün kazıldığını ve büyük mesafe kat edildiğini belirten Altınsapan sözlerine şöyle devam etti: "Özellikle dış kalenin altıda biri kazıldı. Bu kazı sonrasında asıl olan konservasyon ve restorasyon çalışmalarının yapılmasıdır. Onun için Valiliğe yazı yazdık. Kendi bütçemiz sınırlı olduğu için Anadolu Üniversitesi Araştırma Fonu aracılığıyla Sayın Rektörümüz Davut Aydın'da bize destek verdi. Lazerle tarama, röleve çıkartma gibi çeşitli ihtiyaçlarımız Üniversitemizin fonu tarafından karşılandı"

Çalışma alanındaki arazinin bozuk olması dolayısıyla kazının da zor koşullarda yapıldığına dikkat çeken Altınsapan, hocalarından öğrencileri ve işçilerine kadar yaklaşık 50 kişilik çok uyumlu ve mükemmel bir ekiple çalıştığının altını çizdi.

"BİZANS KAYNAKLARINDA KARACAHİSAR KALESİNİN BİLGİLERİNE RASTLAMADIK"

Sanat Tarihi Bölümü Öğr. Üyesi olan Doç. Dr. Zeliha Demirel Gökalp kazı çalışmasıyla iligili yaptığı açıklamada, "Karacahisar kazısında 2011-2012 dönemi ikinci sezonum. Prof. Dr. Erol Altınsapan’ın yardımcılığını üstlendim. Karacahisar Kalesi ile ilgili olarak Bizans kaynaklarında henüz bir bilgiye rastlamadık. Ne zaman kuruldu o dönemki adı neydi bilmiyoruz. Ama yaptığımız çalışmalarda Orta Bizans Döneminde kurulduğunu mimarideki küçük buluntu parçalarına bakarak bunu söyleyebiliriz"

"KALEÇ, ORTAÇAĞ ARKEOLOJİSİ İÇİN BİR OKUL OLACAK'

Gökalp ayrıca 700 metrekarelik bir alan kazdıklarını ve bu alanda herhangi bir yangın tabakasına rastlamadıklarını kaydederek, tahrip olmuş bir duvarın onarıldığına dair bir takım verilere ulaşmadıklarını söyledi. Gökalp: "Bu aslında kalenin sorunsuz bir şekilde teslim alındığını gösteriyor" dedi.

Kazı tamamlandığında Karacahisar Kalesi aslında Ortaçağ arkeolojisi için bir okul olacağını vurgulayan Gökalp, kazı çalışmalarının sonrasında her şeyin netleşeceğini belirtti.

Misafir Öğretim Görevlisi. ve aynı zamanda alan sorumlusu olan Ali Gerengi ise yapılan kazı çalışmasıyla ilgili şunları söyledi: "Karacahisar’a özel bir zorluktan bahsetmek gerekirse klasik bir ortaçağ kazısına göre daha çok zor olmasıdır. Buluntuların yoğunluğu birçok veri sağlaması ve temizlenmesi epeyce zaman almaktadır. Bu bizim açımızdan hem zor hem de önemli bir unsurdu. Kazı evinin olmaması zorlukları arttırıyor.. Mesai saatinden kaybediyoruz"

Sanat Tarihi Bölümü Öğr. Görv. Hasan Yılmaz Yaşar ise Karacahisar Kalesi'nin öncelikle Osmanlı tarihi ve Geç Bizans Dönemi açısından önemli bir kazı olduğunu vurguladı.

Kalenin daha çok askeri amaçlı kullanılan bir savunma yerleşim alanı olduğunu dile getiren Yaşar: "Kale askeri üs içerisinde yer alıyor. Ziyaret anlamında çok rahat değil. Güvenlik açısından kazı alanının lehine bir durum aslında. Ama gerek halkın kaleyi gezmesi ya da turizm açısından engel teşkil ediyor" diye konuştu.

Yaşar, "Geç Bizans, Erken Osmanlı Döneminde özellikle kaynakların çok yetersiz olduğu bir dönemde arkeolojik verilerin değeri çok büyük. O yüzden burada çıkacak olan her türlü sonuç, olgu ve belgelenen mimari öğeler o dönemin yerleşme olgusu, sosyo-kültürel yapısı ve tarihsel süreci ile ilgili ilk çıkarımları da beraberinde getirecektir" şeklinde konuştu.