Triatlon, son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de adını daha sık duymaya başladığımız, “en zorlu dayanıklılık sınavlarından biri” olarak gösterilen spor dallarından biridir. Sporcuların aynı yarış içinde yüzüp, bisiklete binip, ardından yorulmadan koşmaya devam ettiği bu branş, yalnızca fiziksel gücü değil zihin yönetimini, stratejiyi ve doğru enerji kullanımını da test etmektedir. Triatlon, özellikle büyük organizasyonlar ve Ironman yarışlarıyla gündeme gelir. Bu tür, farklı disiplinleri tek bir potada eritirken izleyenlere de nefes kesen anlar yaşatmaktadır.
Triatlon sporları yüzme, bisiklet ve koşu etaplarından oluşan bir türdür. Etaplar arası geçiş ardışık olarak gerçekleşir. Üç farklı disiplinin en güçlü yönlerine odaklanır. Temelinde dayanıklılık ve aerobik kapasite yer alır.
Triatlon içerisinde yer alan etaplar tek tek ele alındığında bisiklet, yüzme ve koşu türlerinin orta-uzun mesafe periyotları kullanılır. Örneğin, bisiklet ve yüzmede aerobik özellikler ön planda olsa da koşu türünde sprint temelli koşular anaerobiktir. Ancak triatlonun dayanıklılık üzerine kurulu olması koşu mesafesinin uzun tutulmasını sağlamaktadır.
Triatlon sporcuları için enerji yönetimi ve nefes kontrolü önemlidir. Etaplar da temel amaç en verimli şekilde geçmektir. Sporcular üç tür arasında stratejik önceliklerde bulunabilir. Etaplar arasındaki tercihlerde yapılacak taktiksel hatalar sporcunun yarışta başarı elde etmesine engel olabilir.
Triatlon sporcularının yüksek laktat eşiğine sahip olmaları gerekir. Kademeli olarak değerlendirildiğinde yüzmede teknik, bisiklette ekonomik ve koşuda ritim/kondisyon temelli olmaları beklenmektedir.
Triatlon genel olarak 4 ana mesafe türünde yapılır. Bu mesafe türleri yüzme, bisiklet ve koşu olarak sıralanır. Mesafeler arasında:
Sprint (750 metre - 20 kilometre - 5 kilometre)
Olimpik (1.5 kilometre - 40 kilometre - 10 kilometre)
Alf Ironman (1.9 kilometre - 90 kilometre - 21.1 kilometre)
İronman (3.8 kilometre - 180 kilometre - 42.2 kilometre) yer alır.
Triatlon kurallarında etaplar içerisinde değerlendirilir. Olimpik triatlon en yüksek prestije sahip olsa da ironman en zorlayıcı olan türdür. Tüm spor branşları arasında en büyük meydan okumalardan birisidir. Triatlonda etaplar ard arda yapılır ve etaplar arasında mola süresi yoktur. Sporcuların etaplar arası geçiş süresi de tur süresi içerisinde değerlendirilir. Etaplar arasındaki geçiş, yüzmeden bisiklete T1 ve bisikletten koşuya T2 olarak ifade edilir.
Triatlon'un ilk aşamasında yüzme etabı deniz, göl veya havuzda yapılabilir. Etabın başlangıcı toplu veya grup sistemiyle olabilir. Açık sularda yön bulma becerisi bu etabın en kritik aşamasıdır. Yüzme aşamasından sonra bisiklet etabında parkur yarış alanına göre hazırlanır. Parkurlar düz, tepe, teknik dönüşler olabilir. Sporcuların parkurlarda kestirme yapması yasaktır. Önemli olan engeli başarıyla geçmektir.
Bisiklet aşamasından sonra koşu aşaması fiziksel ve zihinsel dayanıklılığın doruk noktasıdır. Önceki etaplardan gelen fiziksel tükenmişlik bacaklarda "tuğla bacak" olarak isimlendirilen bir semptoma sebep olabilir. Sporcuların bu aşamada hızlanmaktan ziyade yarışı bitirme hedefleri önceliklidir. Süre avantajın önceki turlarda sağlanması belirleyici bir faktördür.