Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kapanıyor

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Nükleer Enerji ve Radyasyon Kanunu (NERK) taslağı çalışmalarını tamamlayarak görüşlere açtı. Taslağa göre, TAEK’in görevi sonlandırılarak yerine Nükleer ve Radyolojik Düzenleme Kurumu (NRDK) kurulacak.

Türkiye, bir taraftan 50 yıl sonra ilk nükleer santral inşaatı çalışmalarını sürdürürken diğer yandan yasal altyapısın tamamlamaya çalışıyor. Bu çerçevede TAEK'in görüşe açtığı NERK taslağı; nükleer enerji sektörünü yeniden yapılandırıyor. Taslağın sektöre getirdiği en önemli yenilik, TAEK'in görevi sonlandırılarak yerine NRDK'nun kurulması oluşturuyor. Artık nükleer enerjinin her türlü aşaması NRDK'nın gözetim ve denetiminde olacak. Taslak'ta, Türkiye'nin ilk nükleer santralini kuran Akkuyu NGS'nin kazanılmış tüm hakları korunuyor. Taslakta yer verilen bir diğer yenilik ise Enerji Bakanlığı'nın görev vermesi halinde kamu şirketleri yurtiçi ve yurtdışında nükleer santral kurabilecek veya nükleer santrallere iştirak edebilecek.

BAKANLIKLAR DÜZENLEME YAPACAK

TAEK'in görüşlere açtığı Nükleer Enerji ve Radyasyon Kanunu Taslağıyla, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı'nın nükleer süreçte aktif rol alması öngörülüyor. Ayrıca Taslak nükleer enerji alanında bir çok bakanlığı da yetkilendiriyor. Buna göre; nükleer enerjide iş sağlığı ve güvenliği bakımından düzenlemeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; radyoaktif madde ve atıkların taşınması bakımından Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı; çevrenin korunması ilişkin hususlarda Çevre ve Şehirçilik Bakanlığı; radyasyonun tıbbı kullanım alanında Sağlık Bakanlığı; radyasyon cihazları konusunda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; nükleer maddelerin ithalat ve ihracı için Ekonomi Bakanlığı düzenlemeler yapacak. Nükleer acil durumlarda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, nükleer tesis ve nükleer maddelerin ile radyasyon tesisleri güvenliği gibi konular İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek.

NÜKLEER ATIKLAR TÜRKİYE’DE İMHA EDİLECEK

Kanun taslağına göre, Türkiye'de üretilen nükleer atıklar Türkiye'de imha edilecek. Bunun için yönetmelik çıkarılacak. Ancak, Türkiye'de üretilmeyen nükleer atıklar hiç bir şekilde Türkiye'de depolanamayacak ve bertaraf edilemeyecek. Ayrıca, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, gerek gördüğünde atık yönetimi tedbirlerinin yetkilendirilmiş kişiler tarafından müştereken alınmasına karar verebilecek. Taslakla radyasyon kullanımı ve radyasyondan korunma da yeniden düzenliyor. Radyoaktif maddelerin devri gibi konulara da taslakta yer veriliyor.

Taslağa göre Nükleer ve Radyolojik Düzenleme Kurumu, ilgili kanun ve bu kanunla ilgili çıkarılacak diğer mevzuatlara göre sektörün gözetim ve denetimini yapacak. Bu kapsamda Kurum nükleer şirketlerin faaliyetleri izlenecek, denetlenecek, gerekirse numuneler alınacak ve bunun için gerekli cihazları temin edilip kullanıma sunulacak. NRDK Kurul'u, devletin taraf olduğu anlaşmalar kapsamında nükleerin barışçıl amaçlı kullanımının yanı sıra halkın ve çevrenin radyasyondan korunmasına yönelik gözetim ve denetimleri yapacak. Kurul; bir başkan, bir başkan yardımcısı ve 5 üye olmak üzere toplam 7 üyeden oluşacak. Kurul üyeleri fen veya mühendislik fakültelerinden mezun olacak. Taslak ayrıca Kurul üyeliği için yüksek lisans ve en az on beş yıl görev yapma şartı getiriyor. Kurul üyelerinin iyi derecede yabancı dil bilmeleri de zorunlu olacak. Kurul başkan ve üyelerin görev süresi 5 yılla sınırlı tutuluyor.

AKKUYU’NUN NGS HAKLARI KORUNUYOR

Taslak, yeni inşa edilecek nükleer santraller için ilave düzenlemeleri öngörüyor. Ancak Türkiye'nin ilk nükleer santralini Mersin Akkuyu'da inşa eden Rus Akkuyu NGS'nin bütün hakları korunuyor. Taslağın bu konuyla ilgili maddesi şöyle (Geçici madde 6):

"Türkiye Cumhuriyeti Hükumeti ile Rusya Federasyonu Hükumeti Arasında Türkiye Cumhuriyetinde Akkuyu Sahasında Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletilmesine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma'da yer alan özel hükümler saklıdır. Akkuyu NGS Hükumetlerarası Anlaşma'nın 10'uncu maddesinde işletmeden çıkarma ve nükleer atık yönetim için öngörülen mali hazırlık kapsamındaki ödemeler, söz konusu anlaşmada yer alan konuya ilişkin haklar ve yükümlülükler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun kapsamında usul ve esaslar çerçevesinde Ulusal Nükleer Atık Yönetimi Hesabına yapılır.