Dize ve uyakların belirli bir düzene göre sıralanması ile nazım biçimleri meydana gelir. Nazım biçimleri şiirin yapısını belirleyen önemli unsurlar arasında bulunur. Serbest müstezat da bu nazım biçimleri arasında yer alır. Bu tür, geleneksel ölçü kurallarına bağlı kalır ama farklı uzunluklarda dizelerin kullanılmasına olanak sağlar. Şairlere özgün bir anlatım imkanı sunan bu biçim özellikle Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati dönemlerinde yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Klasik şiir ile modern şiir arasında bir köprü görevi gören serbest müstezat edebi akımların gelişimi açısından dikkat çeken bir örnektir.
Serbest müstezat Türk edebiyatında özellikle de Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati ile yaygınlaşan klasik müstezat nazım biçiminden türetilmiş bir şiir tarzıdır. Müstezat, gazelin uzun ve kısa mısralarla çeşitlendirilmiş bir formudur. Serbest müstezat ise bu yapıyı daha da esneterek mısra uzunluklarını ve kafiye düzenini daha özgür bir hale getirmiştir. Bu nazım biçimi özellikle Tevfik Fikret ve Ahmet Haşim gibi şairler tarafından kullanılmıştır. Şairler serbest müstezat ile şiirin kalıplarını kırıp duygu ve düşüncelerini daha serbest bir şekilde ifade etme imkanı bulmuşlardır. Klasik aruz kalıplarına tamamen bağlı kalmadan mısraların uzunluklarını ve uyak düzenlerini farklılaştırarak şiire adeta yeni bir ahenk kazandırmışlardır.
Serbest müstezatın en önemli özelliği şiirin geleneksel nazım birimlerinden ayrılarak daha serbest bir yapıya sahip olmasıdır. Bu tür şiirlerde:
Bu yönü ile serbest müstezat modern serbest şiirin de öncüsü sayılabilir. Serbest müstezat, divan şiirinin kurallarını esneten ve Batı edebiyatındaki serbest şiire yaklaşan bir biçimdir. Hem ahenk hem de anlam açısından şaire büyük özgürlük tanıyan bu tür özellikle Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati dönemi şairleri tarafından tercih edilmiştir.
Serbest müstezat kendine özgü bir nazım biçimidir. Klasik müstezatın kurallarını esneterek gelişen bu biçim, mısra uzunluklarını ve kafiye düzenini serbestleştirmiştir. Divan edebiyatındaki müstezat gazelin özel bir türü olup uzun ve kısa mısraların iç içe geçtiği bir yapıdadır. Ancak serbest müstezat, Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati şairleri tarafından geliştirilerek daha bağımsız bir forma kavuşmuştur. Bu şiirlerde:
Bu yönü ile serbest müstezat klasik nazım biçimlerinden ayrılan ve modern serbest şiire geçişi sağlayan bir ara form olarak kabul edilir. Ne tamamen kurallara bağlı ne de tamamen serbest olmaktadır. Daha çok şairin duygu ve düşüncelerine göre şekillenen bir yapıdadır.
Serbest müstezat özellikle Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati şairleri tarafından kullanılan mısra uzunluklarının serbest bırakıldığı bir nazım biçimidir. Bu türün en bilinen örneklerini Tevfik Fikret ve Ahmet Haşim gibi şairler vermiştir.
markasıdır.
Haber Gönder
