“Genelde yavaş ve hafif klinik belirti vermesine rağmen ani ve şiddetli gelen göğüs ağrısı ile nefes darlığı Pnömotoraks'ın en belirgin belirtileridir. Göğüs ağrısı o kadar şiddetlidir ki, genellikle kalp krizi ile karıştırılır. Öte yandan pnömotoraks KOAH’lı hastalarda da sık gördüğümüz bir rahatsızlıktır. Bu hastalarda öncelikli şikayet nefes darlığıdır. Dolayısı ile KOAH'lı bir hastanın da göğüs ağrısı ve nefes darlığı durumunda KOAH atağı olarak geçiştirilmeden Pnömotoraks ihtimaline karşı da mutlaka tetkik edilmesi gerekir.
AKCİĞER SÖNMESİNİN OLUŞUM SÜRECİ
Akciğeri çevreleyen (visseral plevra) zar ile göğüs duvarının iç kısmını kaplayan (pariyetal plevra) zarları arasında normal şartlarda hava bulunmaz. Yani normal şartlarda göğüs kafesimizde hava bulunmaz. Akciğer sönmesi dediğimiz pnömotoraksta, bu iki zarın arasına hava girer ve birikir. Her nefes alışımızda göğüs kafesimizin içine hava sızar. Eğer hava sızıntısı büyük ise kalp ve karşı akciğeri de baskı altına alabilir. Pnömotoraks spontan ve spontan olmayan şeklinde ikiye ayrılır. Bül ve bleb denilen olayla da akciğerin üzerinde küçük ve büyük hava kesecikleri oluşur ve bunlar spontan pnömotoraksın en sık nedenidir. Bu hava keseciklerinin patlaması ile akciğerin içinden göğüs kafesi içine hava sızar ve akciğer balon gibi söner. Ayrıca bu durum kalıtsal akciğer hastalıklarından kaynaklanabileceği gibi dışarıdan göğüs kafesine gelen darbelere bağlı da gelişebilir.
AKCİĞER SÖNMESİNİN GÖRÜLME SIKLIĞI
Primerspontan pnömotoraks; sigara içen, uzun boylu, zayıf ve hafif kambur, genç yetişkin erkeklerde daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Ayrıca pilot ve dalgıç gibi meslek gruplarını da risk altında. Araştırmalar 100 binde 5-10 kişide görüldüğünü söylüyor. Erkeklerde kadınlardan 6 kat daha sık görülür. Ülkemizde yılda 13 bin civarında akciğer sönmesi vakası saptanmaktadır. Bunların 10 bine yakını yatırılarak tedavi edilmektedir. Hastaların yüzde 40'a yakını 15-45 yaş grubunda ve 3'te biri erkektir. Nadir de olsa büllöz doku kansere dönüşebilme ihtimali var. Akciğerdeki hasarın çok büyük olmasına bağlı hava kaçağının fazla olduğu durumlarda ölümcül sonuçlar doğurabiliyor.
CERRAHİ TEDAVİDE KAPALI YÖNTEMLER KULLANILIYOR
Pnömotoraks tedavilerinde 4 temel ilke vardır. Akciğerin genişlemesinin sağlanması, şikayetlerin ortadan kaldırılması, komplikasyonların önlenmesi ve nükslerin önlenmesi şeklinde. Bunlardan ilki oksijen desteğidir, hava miktarı az olan kişilere uygulanır ve hasta gözlemlenir. Bir diğeri iğne aspirasyonudur. Pnömotoraks alanı yüzde 15'ten büyükse hava aspirasyonu bitene kadar iğne ile boşaltılır. Eğer akciğerden sızan hava fazla miktarda ise dren takılarak havanın boşaltılması sağlanır. Orta ve büyük derecede Pnömotorakslarda karşı akciğer ve kalbe baskı yapacak durumda olanlarda Tüp Torakostomi denilen yöntem kullanılmaktadır. Tüm bunlara rağmen; genişlemeyen (ekspanse olamayan) akciğer dokusu varlığında, her iki akciğerde de sönmenin olduğu durumlarda, göğüs kafesi içinde kan birikmesi durumunda, takılmış olan göğüs dreninden devam eden hava kaçağının fazla olması durumunda ayrıca sosyal endikasyonları olan pilot, dalgıç, gemici gibi meslek grupları ile sağlık merkezine uzakta oturan hastalarda cerrahi önerilmektedir. Cerrahide kapalı ( videotorakoskopik –robotik ) yöntemler kullanılıyor. Bunlar göğüs cerrahlarının en sık yaptığı ameliyatlardandır. Eskiden açık ameliyatlar daha fazla yapılırdı ama artık videotokoskopik ve robotik ameliyatlar küçük kesi ile yapılıyor. Ameliyatların başarı şansı yüksek ancak hastalar sigaradan uzak durmazsa hastalık nüks edebiliyor.
