BİZE ULAŞIN
Edebiyat çeşitleri şiir ve düz yazı sanatı olmak üzere toplamda iki farklı kategoride incelenir. Anı edebi çeşidi, bu kategoriler arasında düz yazı sanatına girer. Yani anı türü, bir düz yazı olarak karşımıza çıkar. Anı edebi türünde şiir tarzı bir yazıma yer verilmez. Anı da tıpkı roman veya hikâye gibi düz yazı olarak yazılır. Anı yazımı edebiyatta yaygın olarak kullanılan bir yazı türüdür. Türk edebiyatında olduğu gibi batı edebiyatında da birçok öne çıkan anı yazısı vardır.
Herhangi bir şahsın daha önceden yaşadığı olayları, tanıklık veya duyduğu olayları yazı diline dökerek yazması, anı (hatıra) olarak tanımlanır. Anılan ve geçmişe ait olan her türlü olay, anı olarak yazılabilir. Burada önemli olan kilit nokta bu yazıların edebi bir dille yazılması ve tüm edebi kurallara uygun olmasıdır. Anı edebi çeşidinin tarihi çok eski zamanlara dayanır. Öyle ki ilk anı yazısına milattan önce rastlanılmıştır. M.Ö. 4. yüzyılda bir Yunan tarihçisi tarafından ilk anı yazısı yazılmıştır. Bu yazı türüyle ilgili en çok merak edilen konulardan biri yazılabilecek anılar konusudur. Geçmişte yaşanmış ve unutulmayan her olay anı olarak yazılabilir.
Anı yazı türüyle en sık karıştırılan yazı türlerinden biri günlük yazılardır. Anı, günlük tutmaktan çok farklıdır. Ancak günlük tutularak yazılan tüm olaylar, sonrasında anı haline dönüştürülebilir. Türk edebiyatında anı yazısı örnekleri olarak birçok eser bulunur. Bu eserlerde çoğunlukla yazarların geçmişte kendi hayatında yaşadığı olaylar ya da tanık oldukları ilginç ve iz bırakan durumlar kaleme alınıp yazıya dökülür. Anı edebi türünün de diğer edebi türlerde olduğu gibi kendine has ve önemli bir takım özellikleri vardır. Genel olarak anı özellikleri şu şekildedir:
Hatıra (anı) yazarken yazılacak olayların gerçeği yansıtması oldukça önemlidir. Adından da belli olduğu üzere hatıra yani anı, geçmişte yaşanan olayları anlatmak için yazılan bir yazı türüdür. Gerek Türk gerekse batı edebiyatında hatıra yazısı örnekleri çok fazladır. Hatıra yazı çeşidi hem tarihsel hem sanatsal hem de bilimsel yönden geleceğe ışık tutar. Hatıra yazarken o an yaşanan bir olay da yazılabilir. Ancak yaygın olarak geçmişte yaşanmış ve iz bırakmış olay olguları konu olarak ele alınır. Anı yazarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şu şekildedir:
Anı edebi türünü yazarken bazı önemli noktalara dikkat edilmesi gerekir. Özellikle anı örnekleri dikkate alındığında ve anı yazımı ile ilgili kurallara uyulduğunda ortaya etkileyici metinler çıkmaktadır. Bu yüzden anı yani hatıra yazarken hem özelliklerini hem de yazım kurallarını iyi öğrenmek gerekir. Özellikle bu tür yazılar edebiyatçılar tarafından oluşturulduğunda ortaya hem sanatsal hem de edebi nitelikler taşıyan çok önemli eserler çıkar.
Türk edebiyatında kısa anı örnekleri arasında ön plana çıkan eserlerden biri Ziya Paşa’nın “Defteri A’mal” isimli eseridir. Yazar bu eserinde kendisinin geçmişte yaşadığı ilgi çekici olaylara yer vermiştir. Bunun harici önemli Türk yazarlar arasında bulunan Ahmet Rasim’in “Falaka” isimli eseri de anı edebi türüne göstereceğimiz en güzel örneklerden biridir.
