Belli bir bölgedeki sosyal, çevresel ve kültürel yapıyı o bölgenin nüfusu büyük oranda etkiler. Bir toplumun nüfusu o toplumun kaynaklarının nasıl kullanılacağı, altyapı ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağı ve yaşam koşullarının nasıl şekilleneceği gibi konularda da bilgi vericidir. Nüfus aynı zamanda bir ülkenin kalkınma düzeyini ve demografik yapısını analiz edebilmek için de son derece önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
Aritmetik nüfus yoğunluğu bir bölgedeki toplam nüfusun o bölgenin toplam yüzölçümüne oranlanması sonucunda elde edilen bir ölçüt olarak tanımlanır. Nüfus yoğunluğu ya da aritmetik nüfus yoğunluğu kavramları bir bölgedeki nüfus dağılımını anlayabilmek için kullanılan bir göstergedir. Özellikle coğrafya, ekonomi ve sosyoloji gibi alanlarda bir bölgenin ne kadar kalabalık olduğunu, nüfusun o bölgeye nasıl ve hangi gerekçelerle yerleştiğini anlayabilmek için değerlendirme ölçütü olarak kullanılır.
Bir bölgedeki yaşam koşullarını anlamak için de aritmetik nüfus yoğunluğu analizleri yardımcı öge olarak kullanılabilir. Örnek olarak bir bölge yüksek nüfus yoğunluğuna sahipse bu bölgedeki altyapı, konut ulaşım ve diğer hizmetlerin daha fazla baskı altında olduğu sonucu çıkartılabilir. Ayrıca buna ek olarak eğer bir bölge düşük nüfus yoğunluğuna sahipse o bölgede daha geniş yaşam alanları ve daha az yoğun bir yaşam tarzı bulunduğu anlamına gelir.
Aritmetik nüfus yoğunluğunu hesaplayabilmek için kullanılan bir formül bulunur. Formüle göre aritmetik nüfus yoğunluğunu bulabilmek için bölgenin toplam nüfusu, o bölgenin toplam yüzölçümüne bölünür. Örnek olarak bir şehirde toplamda 600.000 kişilik bir nüfus varsa ve bu şehrin aritmetik nüfus yoğunluğu hesaplanacaksa şehrin yüzölçümüne bakılır. Şehrin yüzölçümünün toplam 300 kilometre kare olduğu varsayıldığında formül ve sonuç şu şekildedir:
Formüle göre hesaplama yapıldığında belirtilen şehrin aritmetik nüfus yoğunluğuna ulaşabilmek için nüfus sayısı olan 600.000 kişi, şehrin yüzölçümü olan 300 kilometre kareye bölünür ve sonuç 2.000 kişi / kilometre kare olarak bulunur.
Çeşitli alanlarda çeşitli amaçlar ile kullanılan aritmetik nüfus yoğunluğu farklı alanlarda faydalı olması için hesaplanır. Gerekli olduğu ve faydalı bulunduğu alanlardan bazıları şunlardır:
Birçok alanda gerekli olan aritmetik hesaplamasının çeşitli sınırlamaları da bulunur. Örnek olarak bu formül nüfus dağılımını yansıtmaz. Bir diğer durum olarak da farklı yerleşim yerlerinde farklı anlamlara karşılık gelebilir.