AYM, Uzun Tutukluk Süresiyle Ilgili 9 Başvuruyu Adalet Bakanlığı'na Gönderdi

Anayasa Mahkemesi, bireysel başvurular arasından 9 dosyayı görüş bildirmesi için Adalet Bakanlığı'na gönderdi. Bakanlık, Yüksek Mahkeme'ye iki ay içinde görüş bildirmek zorunda. Anayasa Mahkemesi'nin gönderdiği 9 dosyanın konularını ise 'uzun tutukluluk süresi, adil yargılanma ve uzun yargılama' oluşturuyor. Adalet Bakanlığı'ndan gelecek cevap doğrultusunda Anayasa Mahkemesi, yapılan bu bireysel başvurular hakkında bir karar verecek. Yüksek Mahkeme'nin bu 9 dosya hakkında vereceği kararların diğer bireysel başvurular için emsal teşkil etmesi hedefleniyor. Böylelikle diğer başvurulara ilişkin verilecek kararların hızlandırılması amaçlanıyor.

Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvurular 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren alınmaya başlandı. Mahkemeye yapılan başvurular en çok 'adil yargılanma' şikayetiyle yapılıyor. Anayasa Mahkemesi'ne şimdiye kadar çeşitli konularda 2 bin 700 başvuru oldu. Bu başvuruların 100 tanesini uzun tutukluluk süreleri oluşturuyor.

24 Eylül-31 Aralık 2012 tarihleri arasındaki bireysel başvuru istatistiklerine göre posta yoluyla yapıldığı için kayda alınmayan başvuru sayısı 300 oldu. Mevzuata belirtilen yerlere yapıldığı için kayda alınan başvuru sayısı da bin 342 olarak gerçekleşti.

Bireysel başvuru bürosunda olan dosya sayısı 694 iken; komisyona gönderilen dosya sayısı 648. Yurt dışı temsilcilik aracılığıyla yapılan başvuru sayısı 2; mahkeme kanalıyla yapılan başvuru sayısı bin 32 oldu. Anayasa Mahkemesi'ne bizzat başvuru yapılan başvuru sayısı ise 308.

Yapılan bireysel başvuruların dava türlerine göre dağılımı da şöyle: İdari yargı 266, hukuk 397 ve ceza 679. Başvuruculara göre kanuni temsilci 41; avukat 573; vasi 22; bizzat 706. Kesinleşme mercilerine göre; diğer merciler ya da kesinleşme mercii olmayanlar 79; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 170, ilk derece mahkemesi 358, Danıştay 70, Bölge İdare Mahkemesi 30, Askeri Yargıtay 9, Yargıtay 626.

İstatistik verilere göre tüketilen kanun yollarına göre bireysel başvurularda tavzif 1; itiraz 344; karar düzeltme 286, kanun yolu tüketilmeden yapılan başvuru 79, temyiz 632. Anayasa Mahkemesi'nin istatistiklerine göre haklara göre yapılan başvurular da şöyle oluştu:

Kanun önünde eşitlik 74, temel hak ve hürriyetlerin korunması 77, mülkiyet hakkı 130, kişi hürriyeti ve güvenliği 37, diğer haklar 81 ve adil yargılanma bin 137.

Mahkeme İçtüzüğü'ne göre; bireysel başvuru, normal mahkeme yollarının tüketildiği ve buna ilişkin kararın kesinleştiği, hiçbir merciye başvuru yolu öngörülmeyen durumlarda ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılabilecek. Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesini iki üyeden oluşan komisyonlar yapacak.

Komisyonların oy birliğiyle kabul ettiği başvuruları ise Anayasa Mahkemesi üyelerinden oluşan ve biri başkan vekili, en az 5 üye ile toplanacak heyet karara bağlayacak. Komisyonlar; oy birliği, bölümler ise salt çoğunlukla karar verecek. Bölümler, başvuruları dosya üzerinden inceleyecek. Ancak re'sen, ayrıca başvurucu veya Adalet Bakanlığı'nın talebi üzerine, gerekli görülmesi halinde duruşma yapılmasına karar verilebilecek.