BİZE ULAŞIN
Türkçe kelime grupları ve ekler bakımından oldukça zengin bir dil sistemine sahiptir. Türkçenin zengin bir dil olma özelliğinden dolayı bazı ek ve kelime gruplarında fonetik benzerlik bulunur. Bu benzerliklerin biri de -da eki ve da bağlacı arasındaki fonetik uyumdur. Aynı gibi gözükseler de -da eki ve da bağlacı arasında işlevsel farklılık olduğundan yazımı sıklıkla karıştırılır.
Türkçede bazı ekler ve kelime grupları arasında bulunan fonetik benzerlik yazım yanlışlarına yol açabilir. De da yazımı da Türkçede en çok yapılan yazım hatalarından biridir ve bu sebeple “De da nasıl yazılır?” sorusu sıklıkla araştırılır. Bu sorunun yanıtını verebilmenin en önemli noktası ise de da ayrımı yapmaktır. Bağlaç olan da anlamca ilişkili cümleleri veya cümle içerisinde aynı görevde sözcük veya söz öbeklerini bağlamaya yarayan bir kelimedir. Tek başına anlam ifade etmediğinden dolayı cümle içerisinde “cümle dışı unsur” ismiyle adlandırılan bu öge, bir ek değil kelime olmasından dolayı kendisinden önce geldiği sözcükten ayrı yazılır.
Türkçede işlev bakımından çeşitli pek çok ek vardır ve bu ekler yapım ve çekim ekleri olmak üzere iki grupta listelenebilir. Yapım ekleri geldiği sözcüğün anlamını değiştirirken çekim eki alan kelimeler kendi anlamını yitirmez. Türkçede eklendiği sözcüğe farklı işlevler yükleyen pek çok çekim eki vardır. Bu eklerden biri de hâl ekleridir. Hâl ekleri eklendikleri sözcüklerin yüklemle veya diğer ögelerle ilgilerini sağlayarak “belirtme, yönelme, bulunma, ayrılma” gibi durumlar katar. Da bağlacıyla yazımı karıştırılan -da eki bir hâl eki olup geldiği sözcükle bitişik yazılır ve yüklemdeki yargının bulunduğu varlığı, nesneyi ya da kavramı belirtir.
Bulunma hâl eki olan -da eki geldiği sözcükle bitişik yazılırken bağlaç olan da her zaman ayrı yazılır. Bu durumu cümle içerisinde ayırt etmenin oldukça basit bir formülü vardır. Ayrı yazılan ve bağlaç görevinde kullanılan da bağlacı cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamında bir değişim gözlemlenmez. Fakat hâl eki olan da ise cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma görülür.
Da bağlacı cümle içerisinde daima ayrı yazılır ve cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bir bozulma gözlemlenmez. Fakat -da eki eklendiği sözcüğe her zaman bitişik yazılır ve cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma gözlemlenir. Da eki ve da bağlacını cümle içerisinde ayırt etmenin formülü örnek cümlelerle incelenebilir. -Da ekinin ve da bağlacının yazımı ile ilgili örnekler:
