BİZE ULAŞIN
Eski Mısır ya da diğer adı ile Antik Mısır, Antik Çağ ismi verilen dönemin en önde gelen medeniyetleri arasında yer almaktadır. Kuzeydoğu Afrika’da, Nil Nehri’nin denize aktığı kısmının çevresinde kurulmuştur. Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır olarak ikiye ayrılmıştır. M.Ö. 5500’lü yıllarda yerleşik hayata geçişi tarımın önem kazanması ile olmuş Mısır, son derece köklü bir medeniyettir. Nil Nehri’nin çevresinde bulunan verimli topraklarda yaşayan Mısır medeniyeti tarihi boyunca firavunlar tarafından yönetilmiştir.
Mısır uygarlığında "Tanrı – Kral" ya da "Firavun – Kral" adı verilen hükümdarlar ülkeyi yönetmekteydi. Merkez olarak Memphis belirlenen ülkede siyasi bir birlik sağlanması için farklı krallık dönemlerinde egemenlik sürdürülmüştür. Mısır medeniyeti Hanedanlık Dönemi, Eski Krallık Dönemi, Birinci Ara Dönem, Orta Krallık Dönemi, İkinci Ara Dönem, Yeni Krallık Dönemi, Son Ara Dönem, Pers Dönemi, Geç Hanedanlık Dönemi, Yunan Dönemi, Roma Dönemi olarak sınıflandırılarak incelenmiştir.
Firavun kelimesi köken olarak Arapçadır. Arapçada "firʿavn" olarak yazılan kelime yine Arapçada "Kur-an'a göre eski Mısır hükümdarı" anlamına gelir. Arapçada kullanılan firavun kelimesi ise yine Süryanice'de "paraˁōn" olarak ifade edilen ve "eski Mısır hükümdarı" anlamına gelen kelimeden türemiştir. Süryanice kelime aynı zamanda İbranice'de de ayı anlamda kullanılan bir kelimeden alıntıdır. Firavun kelimesinin kökeni Eski Mısır diline kadar dayanır ve bu kelime İbraniceye de Eski Mısır dilinde "büyük hane, hanedan" anlamına gelen "prˁō" kelimesinden alıntıdır. Kelime kökeni de göz önüne alındığında firavun, Eski Mısır hükümdarlarına verilen bir unvandır.
Farklı dönemlerde çeşitli firavunlar yüzyıllar boyunca Mısır medeniyetinde hüküm sürmüştür. Firavunlar tanrının oğlu olarak kabul edilmiştir ve bu nedenle tanrı ile bir tutulmuştur. Firavunlar Mısır’da tüm yetkilere sahip olan hükümdarlardır. Bazı özelliklere sahip olan firavunlar özel taçlar ve ihtişamlı başlıklar taktıkları bilinmektedir. Görevlerinden ve yetkilerinden bazıları şunlardır:
Eski Mısır diline göre firavun kelimesinin “büyük hane, hanedan” anlamına gelmektedir. Bu kelimenin kökeni Eski Mısır dilinde “prˁō” kelimesidir. Firavunlar, tanrının bir temsilcisi olarak kabul edildiği için bu kelimenin tercih edildiği bilinmektedir. Firavun kelimesinin kullanımının bazı yazılı kaynaklara göre M. Ö. 1400’lü yıllarda ilk kez kullanıldığı bilinmektedir. Kraliyet unvanı olarak kullanımının 3. Thutmose’nin hüküm sürdüğü dönemde olduğu tespit edilmiştir. İlahi kudretleri olduğuna inanılan firavunlar, hem insan hem de kutsal varlık olarak kabul edilmiştir. Mısır’da 30 civarı hanedan ile başlatılan gelenek doğrultusunda bu hanedanlardan çıkan firavunlar hüküm sürmüştür.
30 kadar hanedan tarafından idare edilen Mısır’da ilk firavun unvanın alan kişi ilk hanedana mensup olan kişiler arasında yer almaktadır. Bu hanedandan seçilen kral firavun olarak anılmıştır. Mısır tarihinin ulaşılan kral listelerine göre ilk firavun Kral Menes’tir. Ancak bazı yazılı kaynaklara göre Menes yerine Narmer adı görülmektedir.
Araştırmalar doğrultusunda iki farklı ismin aynı kişiye ait olduğu açıklanmıştır. Menes’in başkent kurduğu Memphis’ten hüküm sürdüğü ve Aşağı Mısır üzerindeki hakimiyetinin son derece güçlü olduğu ve Aşağı Mısır ile Yukarı Mısır bölgelerini birleştirerek yönettiği bilinmektedir. Yapılan arkeolojik kazılarda bulunan hiyeroglifle yazılmış olan isimler doğrultusunda Menes’ten daha önceki kralların isimlerine de rastlandığı tespit edilmiştir. Bu isimler şunlardır:
