İbraniler uygarlığı tarihi nedir? İbraniler kimdir, özellikleri nelerdir?

Beste Begüm Yiğit

22.02.2023 15:49

Listeye Ekle

Geçmişten günümüze pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Mezopotamya bu özelliği ile tarihte çok büyük bir öneme sahiptir. Medeniyet beşiği olarak bilinen Mezopotamya ve Suriye topraklarında İbraniler de yaşamıştır. İbraniler, Sami yani Arap asıllı bir uygarlıktır ve Yahudilerin atası olarak bilinir. İbraniler uygarlığı tarihi ve özellikleri nedir?

Tarihi çok eskiye dayanan İbraniler, Yahudilik dininin atası olarak kabul edilir. Mezopotamya topraklarında varlıklarını sürdürmüşler ve daha sonraları ise Suriye ve Filistin topraklarında yaşamaya devam etmişlerdir. Tarih açısından önemli bir yerde olan İbraniler iki büyük kabileye sahiptir. Bunlardan biri Juda, diğeri ise İsrail olarak anılan krallıklardır. Tarihte önemli bir yere sahip olan İbraniler, Yahudilik dinini yayma konusunda çok etkili olmuşlardır.

İbraniler kimdir?

Doğu Akdeniz’in bir medeniyeti olan İbraniler, Sümer uygarlığı dağıldıktan sonra Kenan Diyarı’na göçmüştür. Tarihi çok eski yıllara dayanan bu uygarlık, kendilerine özgü bir inanç sistemine sahipti ve bu inanç sistemi İsrailoğulları olarak anılmaktaydı. Tarihi eski çağa uzanan İbraniler, ismini "ırmağı aşan" anlamına gelen İbrani sözcüğünden almıştır. Nuh oğlu Sam’ın soyundan olan İbraniler, Arap asıllı toplulukları kendi bünyesine almıştır.

İbranilerle ilgili ilk bilgilere Tevrat’taki hikâyeler aracılığıyla ulaşılabilir. İbraniler uygarlığı tarihi ile ilgili pek çok önemli bilgi vardır. Örneğin bu topluluk Hz. Musa liderliğinde Filistin’de siyasi birlikler kurmuştur. İlk başlarda Suriye ve Mezopotamya’da yaşayan İbraniler sonraları Filistin’e göç etmiştir. Tevrat’taki bilgilere bakıldığında İbraniler’in kökenin M.Ö. 2000’li yılların başına dayanır. M.Ö. 1500’lü yıllarda Fırat Nehri ile Sina Yarımadası arasına yerleşen bu uygarlık M.Ö. 1010 ve 970 yılları arasında Hz. Davud liderliğinde monarşik bir devlet kurmuştur. Bu sırada Kudüs, İbrani medeniyetinin başkenti olarak kabul edilmiştir. İbranilerin tarihteki önemi Yahudi takvimi olarak da bilinen İbrani takvimini kullanmalarıdır.

İbranilerin takvim başlangıcı nedir?

Günümüze kadar gelmeyi başaran İbrani takvimi, Yahudilerin dini mekânlarında kullanılır. Ayın hareketlerine göre düzenlenen bu takvim, her biri 29-30 gün süren kameri ayları kapsar. İbranilerin takvim başlangıcı ilk yeni ayın görülmesi olarak kabul edilir ve sonraki yeni aya kadar devam eder. Sonraki yeni ay görülünce takvim sona erer.

İbraniler özellikleri nelerdir?

Yahudilerin atası sayılan İbraniler, Hz. Musa döneminde siyasi birlikler ve Hz. Davut döneminde gerçek krallıklar oluşturmuştur. Hz. Süleyman döneminde ise İbraniler, İsrail ve Yuda olarak ikiye ayrılmıştır. İibraniler özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

Arap kökenli bir ırktır.
İbranilerin tanrıları Yehova ve kutsal kitapları Tevrat olarak kabul edilir.
Romalılar döneminde Kudüs’ten kovulan İbraniler, çok geniş bir coğrafyaya dağılmış ve dinlerini yaymıştır.
Bugünkü Filistin toprakları üzerinde kurulan İbraniler’in hükümdarları Hz. Süleyman ve Hz. Davut’tur.
En önemli yapıları M.Ö. 969 yılında inşa edilen Hz. Süleyman Tapınağı’dır.
Musevilik’in yalnızca kendilerine özel olduğuna inanırlar ve kendilerini diğer toplumlardan üstün görürler.
Tek tanrılı dini inanışa sahip ilk toplumdur.
Kutsal mekanları Kudüs’tür ve burayı tanrı onlara bahşetmiştir.
Din adamları Haham olarak adlandırılır ve Sinagog ve Havra ası adlı mekanlarda ibadet ederler.
Farklı bölgelerde yaşayan İbraniler, milli birlik düşüncelerini kaybetmeden günümüze kadar ulaşmıştır.
1984’de Birleşmiş Milletler’in desteği ile bugünkü İsrail Devleti’ni kurmuşlardır.
Kutsal kitaplarındaki Tevrat’ta yazan 10 Emir ile ilahi temelli ilk hukuk kurallarını oluşturmuşlardır.
1400’lü yılların sonuna doğru İspanya’da yaşayan ve Hristiyanlardan baskı gören İbraniler, Osmanlı padişahı 2. Beyazıt’tan yardım istemiştir. Osmanlı Devleti Yahudileri kurtarmış ve Selanik ve İzmir bölgelerine yerleştirmiştir.