Toplama, çıkarma, bölme, çarpma gibi dört işlemi yapan ve çok sayıda matematik problemini çözerek hesaplamalar yapabilen hesap makineleri, bugün yapay zeka destekli olarak bile kullanılır hale gelmiş olsa da geçmişte ilk ortaya çıktığı zamanlarda çok az işlem yapabiliyordu. Basit dört işlemi yapabilirken zaman içinde geliştirilen hesap makineleri köklü bir geçmişe sahiptir.
Tek başına ya da akıllı cihazların, telefonların, bilgisayarların içinde yer alan hesap makinelerinin ilk kez icat edilmesi oldukça eski tarihlere dayanmaktadır. Hesap makinesi tarihte ilk kez 1623 yılında kullanılmış ve bu tarihte icat edilmiştir. Bu hali ile hesap makineleri sadece dört işlem yapabilmektedir.
Daha sonraki süreçte Pascal, yalnızca toplama çıkarma çarpma bölme yapan ilk hesap makinesi üzerinde çalışmış ve bu hesap makinesini geliştirerek piyasaya sürmüştür.
1642 yılında yaşanan bu gelişmenin ardından ilk hesap makinesi mekanik olarak üretilen ve sekiz basamağa kadar sayılarla dört işlem yapabilen makineler üretilmiştir.
Hesap makineleri temelde dört gruba ayrılmaktadır. Elle ya da elektrik ile çalışan makineler, bilgisayarlar, hesap düzenekleri, delikli kartlarla çalışan hesap makinelere bu gruplara örnek olarak verilebilir. Tarihi ise bilinenden çok daha eskiye dayanmaktadır.
Modern hesap makinelerinden çok daha önce insanlar abaküs ya da benzeri sayı sayma araçları kullanılmışlardır. İlk hesap makinesi Wilhelm Schickard tarafından mekanik olarak icat edilmiştir.1642 yılında Fransız Filozof Pascal dört işlemi başarıyla gerçekleştirebilen Pascaline adı verilen hesap makinesini tasarlamıştır. Ancak bu makineler yaygınlaşmamıştır.
Bir asır sonra ise C. Xavier Thomas dört işlem ile birlikte karekök alma işlemi de yapabilen Areometreyi icat etmiştir. Bu cihaz da 1970’li yıllara dek oldukça popüler olarak kullanılmıştır.