Tezkerede talep edilen yetkilerin çerçevesi geniş çizildi, Türkiye’nin talep ettiği Suriye-Irak sınırında güvenli hat, uçuşa yasak bölge ve olası sıcak takip faaliyetleri tedbirleri sıralandı.
Hükümet, Irak ve Suriye’de hüküm süren IŞİD ve terör tehdidinin Türkiye’nin ulusal güvenliğine dönük riskleri ciddi biçimde artırdığı gerekçesiyle son yılların en geniş kapsamlı tezkeresini TBMMBaşkanlığı’na sundu. Tezkere metninde, Türkiye’nin güney kara sınırları boyunca ulusal güvenliğe dönük risk ve tehditlerin ciddi biçimde arttığı, riskler ve tehditlerden en fazla etkilenen ülkenin Türkiye olduğu vurgulanarak, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için hükümete yetki verilmesi istendi.
Bu iki talep için 5 ayrı gerekçenin sıralandığı tezkerede, Irak’ın kuzey bölgesinde PKK terör unsurlarının varlığını sürdürdüğü vurgulandı. Metinde, “IŞİD ve benzeri terör örgütleri” ifadesine yer verildi. Tezkerede talep edilen yetkilerin çerçevesi çok geniş çizilerek, Türkiye’nin talep ettiği Suriye-Irak sınırında güvenli hat, uçuşa yasak bölge ve olası sıcak takip faaliyetlerine ilişkin bütün tedbirler sıralandı.
Tek tezkere
Hükümet, üzerinde uzun süredir çalıştığı yetki tezkeresini dün tamamlayarak geç saatlerde TBMM Başkanlığı’na gönderdi. Başbakan Ahmet Davutoğlu, Irak ve Suriye için ayrı ayrı tezkereler hazırlanacağını açıklamıştı. Ancak dün yapılan Bakanlar Kurulu ve toplantıya ara verilerek yapılan güvenlik zirvesinde tezkerenin, tek bir tezkere olarak hazırlanması benimsendi.
Tezkerenin gerekçesinde, bu konuda, “Daha önce ilk olarak 2007 yılında çıkan ve altı defa uzatılan Irak tezkeresi ve 2012 yılında çıkan ve bir defa uzatılan Süriye tezkeresini zaruri hale getiren risklerin devam etmesi ve yeni unsurların da devreye girmiş olması” ifadeleri kullanıldı. Kaynaklar, IŞİD terör örgütünün isminin bile “Irak Şam İslam Devleti” olduğuna dikkati çekerek, bunun bile tek tezkerenin dayanağı olabileceğine işaret etti. Operasyonların bütünlük arzetmesi, Irak ve Suriye sınırını aşan bir tehdit algısının söz konusu olması nedeniyle tek tezkere hazırlandığını bildirdi.
Tezkerenin 5 nedeni
Tezkere metninde, TBMM’den şu gerekçelerle izin istenildiği vurgulandı:
1 - Türkiye’nin ulusal güvenliğine yönelik terör tehdidi ve her türlü güvenlik riskine karşı uluslararası hukuk çerçevesinde gerekli her türlü tedbiri almak,
2 - Irak ve Suriye’deki tüm terörist örgütlerden ülkemize yönelebilecek saldırıları berataraf etmek,
3 - Kitlesel göç gibi diğer muhtemel risklere karşı güvenliğinin idae ettirilmesini sağlamak,
4 - Kriz süresince ve sonrasında hasıl olabilecek gelişmeler istikametinde Türkiye’nin yüksek menfaatlerini etkili bir şekilde korumak ve kollamak,
5 - Gelişmelerin seyrine göre ileride telafisi güç bir durumla karşılaşmamak için süratli ve dinamik bir politika izlenmesine yardımcı olmak üzere...
Yabancı askerin gelmesi
Tezkere metninde bu gerekçelerle şu izinler istendi:
1- Hudut, şümül, miktar ve zamanı hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde TSK’nın gerektiği takdirde sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi.
2- Aynı amaçlara yönelik olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması, bu kuvvetlerin hükümetin belirleyeceği esaslara göre kullanılması ile risk ve tehditlerin giderilmesi için her türlü tedbirin alınması ve bunlara imkan sağlayacak düzenlemelerin hükümet tarafından belirlenecek esaslara göre yapılması için anayasanın 92. maddesi uyarınca TBMM’den bir yıl süreyle izin istenilmesi Bakanlar Kurulu’nca 30 Ekim 2014’te kararlaştırılmıştır.”
Sıcak takip ve operasyon
Tezkeredeki yetki talepleri, Türkiye’nin sınırda, özellikle de Suriye topraklarında “güvenli hat” oluşturulması ve buranın uçuşa yasak bölge ilan edilmesi talebi doğrultusunda istendi. IŞİD karşıtı koalisyona katılan tüm ülkelerin asker göndereceği, sınır boyunca uzanacak ya da birbirine bağlantılı ceplerden oluşacak güvenli hat kurulması talebini bu ülkelere ileten, gerekirse Türkiye’nin de bu hattı kurabileceğini bildiren hükümet, bu doğrultuda, TSK’nın yabancı ülkelere gönderilmesini ve yabancı askerlerin Türkiye’de konuşlanmasını talep etti.
Bu yetkilerin verilmesi, Süleyman Şah Karakolu başta olmak üzere Suriye ve Irak’ta Türkiye’ye yönelebilecek bir tehdide karşı sınırötesi operasyon yapma yetkisini de hükümete veriyor.
Risk ve tehditler
Yetkinin verilmesi ve kullanılması halinde, başta ABD askeri olmak üzere, yabancı askerler Türkiye’de konuşlanabilecek. Böylece cumhuriyet tarihinde örneğine az rastlanır bir durum yaşanacak.
Tezkere, çözüm süreci nedeniyle eylemsizlik kararı bulunan PKK’ya yönelik sınırötesi operasyon yapılması yetkisini de tanıyacak.
Tezkerenin gerekçesi niteliği taşıyan Bakanlar Kurulu prensip kararında, Türkiye’nin güney kara sınırları boyunca ulusal güvenliğine dönük risk ve tehditlerin son dönemde yaşanan gelişmeler neticesinde ciddi biçimde arttığı belirtildi. Irak’ın kuzey bölgesinde silahlı PKK terör unsurlarının varlığını sürdürdüğü öte yandan Suriye ve Irak’ta diğer terör unsurlarının sayısı ve ortaya koydukları tehditte de önemli artışlar gözlendiği kaydedilen gerekçede, BM’nin bu nedenle terör faaliyetlerini kınadığı, IŞİD ve benzeri terör örgütlerinin faaliyetlerine karşı üye ülkelere uluslararası hukuk çerçevesindeki sorumluluklarına uygun şekilde gerekli tedbirleri alma çağrısında bulunduğu anımsatıldı.
Önceki tezkerelerle benzerlikler var
Hükümetin yeni tezkeresinde bir önceki Suriye tezkeresinde olduğunu gibi “kriz süresince ve sonrasında hasıl olabilecek gelişmeler istikametinde Türkiye’nin yüksek menfaatlerini etkili bir şekilde korumak ve kollamak, gelişmelerin seyrine göre ileride telafisi güç bir durumla karşılaşmamak için süratli ve dinamik bir politika izlenmesine yardımcı olmak üzere” ifadesinin aynen yer alması dikkat çekti. Tezkere, saat 22.00’de TBMM’ye ulaştı. Ak Parti Grup bürosu tezkere nöbeti tutarken, BDP Grup Başkanvekili İdris Baluken’in danışmanı da tezkerenin gelmesini bekledi.
Yetki talepleri 92. madde kapsamında
Tezkeredeki yetki talepleri anayasanın 92. maddesi uyarınca talep edildi. 92. maddede “Milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde savaş hali ilanına ve Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmaların veya milletlerarası nezaket kurallarının gerektirdiği haller dışında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisinindir” düzenlemesi yer alıyor.
Esad yönetimine suçlama
Suriye kaynaklı tehditler dile getirilirken Esad rejimine yönelik ağır ifadeler kullanılan gerekçede şöyle denildi: “Rejim, sivillere yönelik saldırılarını ayrım gözetmeksizin ve her türlü ağır silaha başvurmukta beis görmeksizin sürdürmektedir.
Ayrıca, meşruiyetten yoksun iktidarını idame ettirebilmek amacıyla terör gruplarına destek vermekte, etnik ve mezhepsel aidiyetleri istismar etmek suretiyle toplumsal farklılıkları fiili çatışmaya dönüştürmeyi hedefleyen bir siyaset izlemektedir.“
Gerekçede Suriye rejiminin, terör gruplarının özellikle ülkemize yakın bölgelerde faaliyette bulunmalarını teşvik ettiği, bu grupların eylemlerini Irak’a da taşıyarak bu ülkeyi kaos ortamına ve istikrarsızlığa sürüklediği ifade edildi. Suriye rejimi kaynaklı tehditlerin en fazla hissedildiği ülkenin Türkiye olduğu belirtilerek “Türkiye’nin bu risk ve tehditlere karşı kayıtsız kalması beklenemez” denildi.
IŞİD ve PKK vurgusu
Tezkerenin gerekçesinde, PKK için “Irak’ın kuzey bölgesinde PKK terör unsurları varlığını sürdürmektedir” ifadesi kullanılırken, IŞİD için, “BM Güvenlik Konseyi” kararı anımsatılarak vurgu yapıldı. Gerekçede iki ülkedeki diğer tüm örgütler için “terör örgütleri” ifadesi kullanıldı.
markasıdır.
Haber Gönder
