İstanbul’da yüksek hızlı internet çoğu noktada halihazırdaki metro, metrobüs ve füniküler güzergahlarındaki altyapılardan fiber optik kabloların geçirilmesiyle sağlanıyor. Fakat İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan İsttelkom, 2013 yılında BTK’dan altyapı lisansı alarak, 2016 yılından bu yana İstanbul’da fiber altyapı döşüyor. İsttelkom, kendi altyapılarını kurmak isteyen işletmecilere sunduğu sözleşme şartlarıyla işletmecileri zorlamaya ve fiber altyapı konusunda tekel oluşturmaya yönelik uygulamalarıyla dikkat çekiyor.
Sektörde faaliyet gösteren altyapı işletmecileri, kendi fiber altyapılarını kurmak için gerekli olan kazı iznini almak üzere İBB’ye başvuruyor. Ancak bu şirketlere kazı izni verilmiyor. Onun yerine şirketler, İsttelkom’a yönlendiriliyor. Bu durum ise İsttelkom’un bir telekomünikasyon işletmecisi gibi davranmasına sebep oluyor. Böylece İsttelkom’un esas işi elektronik haberleşme hizmeti sunmak olan işletmecilerle rekabete girmesine neden olunuyor. İşletmecilerin İsttelkom’a gittiklerinde karşılaştıkları zorlu sözleşme şartları da sektörde tam rekabet ortamının sağlanmasını engelliyor. İmzalanan sözleşmede yer alan; işletmecinin kurulum maliyetine katlandığı altyapının mülkiyetinin İsttelkom’a ait olduğuna ve işletmecinin bu altyapıyı başka şahıs ve kuruluşlara kullandıramayacağına ilişkin hükümler fiber altyapı yatırımı yapmak isteyen işletmecileri zor durumda bırakıyor.
İsttelkom’a “dur” denildi
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği’nin (TELKODER) 2017 yılında, İsttelkom’u “Tesis Paylaşım Protokolü” ile rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiğini öne sürmüştü. TELKODER’in şikayeti üzerine Rekabet Kurumu tarafından yapılan görüşmeler sonucunda İsttelkom’un İstanbul’da elektronik haberleşme altyapısı kurulum pazarında hakim konumda olduğu oybirliği ile kabul edildi. Firmanın hakim durumunu kötüye kullandığı gerekçesi ile 2018 yılı gelirlerini esas alarak 198.203,35 TL idari para cezası uygulanmasına hükmedildi. Yine, işletmecilerin maliyetine katlandığı altyapının mülkiyetinin İsttelkom’da kalmasını öngören ve bu altyapının diğer işletmecilere kullandırılmasını engelleyen maddelerin de sözleşmeden çıkarılmasına karar verildi.
Konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulunan TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak kararı şöyle değerlendiriyor: “Rekabet Kurumu tarafından alınan bu karar telekomünikasyon sektörü açısından umut vericidir. Rekabet Kurumu, İsttelkom’un İstanbul’da altyapı kurulumu pazarında hakim durumda olduğunu ve hakim durumunu kötüye kullandığına hükmetmiştir.”
“Kararın altyapı paylaşımını ve kurulumunu teşvik edici olmasını ümit ediyoruz.”
Bu kararda, idari para cezasının yanı sıra, kaldırılmasına hükmedilen iki maddenin de önemli bir sonucu olacağını aktaran Arıak sözlerine şöyle devam ediyor: “Protokol maddelerinin kaldırılmasına yönelik hüküm çerçevesinde, İBB yönetimi veya herhangi bir belediye yönetimi altyapı üzerinde mülkiyet tesis edemeyecek. Altyapı üzerinden gelir elde etme durumları ortadan kalkacak. Şirketlerin kendi kurdukları altyapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olabilmeleri ve bu altyapıyı diğer işletmecilere kullandırma, kiralama veya devretme haklarına kavuşmaları, altyapı paylaşımının önünü açacaktır. Bu kararın altyapı paylaşımını ve kurulumunu teşvik edici olmasını ümit ediyoruz. TELKODER olarak şehirlerimizin fiber altyapı ağlarıyla örülmesi için yerel seçim sürecinde belediye başkan adaylarıyla görüşmeler yaptık. Onlardan fiber altyapının geliştirilmesine yönelik değerli sözler aldık. Bu karar, Türkiye’nin fiber altyapıda bir atılım yapabileceğine dair dernek olarak inancımızın ve yaptığımız değerli çalışmaların bir parçasıdır.”
Toptan internet fiyatlarının artması tüketicileri mağdur edecek
Türk Telekom tarafından işletmecilere sunulan toptan seviyedeki ücretlendirmeler, sabit genişbant pazarında hizmet veren alternatif işletmeciler için kritik bir rol oynuyor. Arıak, “Alternatif işletmecilerin kendi paketlerini oluşturarak tüketicilerin ihtiyaçlarına uygun hizmetler verebilmelerini sağlayan en önemli unsur toptan fiyatlardır,” diyor. Arıak, Türk Telekom’un 2018 sonunda işletmecilere toptan fiyatlarını arttıracağı duyurusu yaptığını da söylüyor. Türk Telekom tarafından önerilen bu yeni tarifelerin çok yüksek olduğunun ve bunun bedelini tüketicilerin ödeyeceğine de dikkat çekiyor Arıak. BTK’nın hem alternatif işletmecileri hem de vatandaşları mağdur etmemek adına bu tarifeleri onaylamaması gerektiğini vurguluyor.
Verilerimiz korunup ülkemizde saklanmalı
Yaşamımızda her türlü iş için verilerin kullanılmasının bir gereklilik haline geldiğinin altını çizen Arıak, bizim ülkemizin verilerinin çoğunun yurtdışında olduğunu söylüyor. Arıak, bu durumun kişilerin, şirketlerin, devletin mahrem bilgilerinin başkalarının insafına bırakılması anlamına geldiğini belirtiyor. Arıak, bu nedenle yerli veri merkezlerinin desteklenmesi gerektiğini vurguluyor ve verilerimizin korunup ülkemizde saklanması gerektiğini söylüyor. Bu konunun kamu kuruluşları, özel kuruluşlar ve işletmeciler tarafından sıkça dile getirildiğini de ifade eden Arıak, “çözüm var ve biz yardıma hazırız,” diyerek somut adımların atılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Google Stadia İçin Türkiye’nin İnternet Hızı Yeterli mi?
