Tbmm Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya:

ANKARA (İHA) – TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun AK Parti'li üyesi Ahmet İyimaya, “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin yürütülmekte olan anayasa görüşmelerinde hükümet sistemleri konusundaki teklifi nettir. Başka bir şekle dönüştürmesine de mümkün değildir” dedi.

İyimaya, TBMM’de gazetecilerin Ak Parti’nin başkanlıktan vazgeçip yarı başkanlık sistemini getireceğine ilişkin yer alan haberlere ilişkin soruları yanıtladı. İyimaya, “Adalet ve Kalkınma Parti’nin yürütülmekte olan anayasa görüşmelerinde hükümet sistemleri konusundaki teklifi nettir. Tevile de tefsire de başka bir şekle dönüştürmesine de mümkün değildir. Biz çok açık söylüyoruz; Uzlaşma Komisyonu hükümet sistemlerinin dışında kalan anayasa projesini tamamına yakına bölümünde mutabakatın çıkması halinde Adalet ve kalkınma Partisi başkanlık sistemini gözden geçirebilecektir. Parlamenter sisten üzerinden müzakerelerin tamamlanması imkanı sağlayacaktır komisyona. Fakat böyle bir uzlaşma öngörülemezse gerçekleşmezse hükümet sistemleri dışında kalan maddeler bakımında tamamına yakınında mutabakat sağlanmaması halinde hükümet sistemini başkanlık sistemi olarak sürdürmeyi bir tutarlılık gereği sayıyoruz ve Türkiye’nin tecrübesi, Türkiye’nin yaşadığı sorunlar çerçevesinde önerdiğimiz başkanlık sistemini sorun çözücü niteliğine ve karakterine inanıyoruz” dedi.

Bir gazetecinin “Başkanlık sitemini revize mi edeceksiniz?” yönündeki sorusu üzerine İyimaya, “Başkanlık sisteminin revizyonu veya başka bir sitemin yerine ikamesi diye bir durum yoktur. Tamamen şudur; başkalık sistemin anayasa normlarında tamamına yakınında bir uzlaşma sağlanması halinde başkanlık sisteminden parlamenter sisteme geçeriz dedik. Ama şu anda herhangi bir şart içerisinde başkanlık sisteminden başka bir sisteme geçmemiz mümkün değil” yanıtını verdi. Başka bir gazetecinin “Önerdiğiniz iz başkanlık sistemi de çok eleştirildi. Türk tipi başkanlık sistemi dendi. Ne Amerikan sistemi uyuyor ne başka bir sisteme uyuyor dendi” yönündeki sözleri üzerine İyimaya şunları söyledi:

“Aynen parlamenter sisteminin rasyonelleştirillmesi gibi şu ana kadar ki dünya üzerindeki başkanlık sisteminde sorunların gözden geçirilmesi ve rasyonelleştirilmiş şekli olduğunu söyleyebilirim. Türkiye her zaman emsal aramak değil bazen de anayasa litaratürüne ve hükümetler sistemine emsal oluşturma kapasitesine fazlasıyla sahiptir. Önerdiğimiz sistem bu yönüyle de özgündür, orijinaldir, sorunlarımızın tabiyatından kaynaklanmaktadır.”

İyimaya, partili cumhurbaşkanı olup olmayacağına ilişkin soru üzerine, “Bizim anayasa geleneğimizde cumhurbaşkanlarının siyasetle bağının koparılması diye bir gelenek yok bir kural yok. Hatta bugünlerde yaptığım incelemede 1930 yılında İstanbul il başkanlığı görevini yapan dönemin Darülfünun Terbiye Müderrisi İsmail Hakkı Baltacıoğlu ‘Taptığımız Atatürk’ adlı makalede büyük Atatürk’e Halk Parti reisliğinden istifa etmesi gerektiği teklifini dile getirmiş. O dönem CHP, Cumhurbaşkanlığı ile parti başkanlığını bağdaşır olduğunu ortaya koymuştur. Bizim 1961 anayasamıza kadar da böyle bir zorunluluk yoktu. Gerçekten partili cumhurbaşkanlığı anayasal tecrübeye hükümet ve sistemlere veya parlamenter sisteme aykırı bir yan taşımamaktadır. Ama partili bir cumhurbaşkanının aynı zamanda partinin genel başkanı olması da mümkün değildir” dedi.