Futbol oyun kuralları FIFA üyesi ülkeler için Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB) oyun kuralları ile belirlenir. FIFA üyesi ülkelerin bu kuralları uyması zorunludur. Aksi halde FIFA tarafından organize edilen uluslararası ülke ve kulüp organizasyonlarından men edilme riskiyle karşılaşabilirler.
Mücadelelerde bir orta hakem, iki yardımcı hakem ve bir dördüncü hakemin yer alması oyun kuralları arasında yer alır. Bir ülke yerel ligi olsa dahi bir maçın hakemler olmadan yönetilmesini uygulayamaz. Öte yandan VAR sistemi tercihen ve imkanlar neticesinde uygulanır. VAR sisteminin kullanılması ve VAR hakemlerinin atanması yerel futbol federasyonları tarafından sağlanır.
VAR sistemi "Video yardımcı hakemdir". Teoride en az 1 hakem görevlendirilir. Uygulamada yerel federasyonun kararına göre bu sayı arttırılabilir. "VAR odası" olarak isimlendirilen bir bölümden görevli kişi veya kişiler maçı naklen takip eder ve pozisyonları inceler. "VAR odası" stadyumun içerisinde veya uzak bir merkezde yer alabilir.
VAR hakeminin görevi dört başlıkla sınırlıdır. Bunlar "golle sonuçlanan pozisyonların geçerliliği, penaltı pozisyonları, doğrudan kırmızı kartlar ve yanlış oyuncuya verilen kartlardır". VAR hakemi gerekli gördüğü yerde maçın orta hakemiyle iletişime geçebilir. Özellikle "gri" olarak ifade edilen pozisyonlarda saha kenarında bulunan monitörden pozisyonu tekrar izlemesini tavsiye edebilir. Hakem doğrudan VAR'ın kararını kabul edebilir veya pozisyonu izlemek isteyebilir. Burada önemli olan; VAR kararları tavsiye niteliğindedir. Son karar yetkisi sadece maçın orta hakemine aittir.
VAR sistemi akan oyuna müdahale edemez. Pozisyon devreye girebileceği senaryoda gerçekleşirse hakemle iletişime geçer. Ofsayt şüphesi olunan pozisyonlar için atağın bitmesi beklenir. Öte yandan VAR sisteminin uygulamaya başlanmasından sonra ofsayt pozisyonlarında "bariz ofsayt" olmadığı müddetçe pozisyonun kesilmemesi FIFA tarafından hakemlere önerilmektedir. VAR tavsiyeleri sadece son atağın başlangıcından başlar. Örneğin yanlış bir taç kararı sonrası A takımı gol bulmuşsa, VAR için pozisyon taç atışından başlar. Öncesindeki hatalı karar hakkında bir tavsiyede bulunamaz.
Türkiye Süper Lig'inde de tartışmalı pozisyonlar popüler bir konudur. Bu sebeple Türkiye VAR sistemini uygulamaya alan öncü ülkelerden birisidir. TFF tarafından 2018-2019 sezonundan itibaren Süper Lig'de VAR sistemi kullanılmaktadır. Süper Lig'de maçlarda VAR (video yardımcı hakem), AVAR (asistan) ve RO (yeniden oynatma operatörü) görev yapar. Görev dağılımı ve misyonu TFF tarafından yayımlanan futbol kılavuzunda mevcuttur.
VAR odası FIFA protokolüne uygun olarak hem stadyum hem de maç merkezinde bulunabilir. Ancak Süper Lig'deki mücadelelerde genel olarak İstanbul Riva'daki VAR Merkezi'nden kontrol sağlanmaktadır.
VAR'ın görev ve sınırlamaları IFAB protokolleriyle aynıdır. Kapsamı dört konu olarak yer alır ve kararları tavsiye niteliğindedir. Öte yandan TFF tarafından Süper Lig'in 2023-2024 sezonunda operasyonel bir ekleme yapılmıştır. VAR SUPPORT adını taşıyan ikinci bir VAR hakemi görevlendirilmeye başlanmıştır. Ayrıca 2024-2025 sezonun ikinci devresinde "yabancı VAR hakemleri" de kullanılmıştır.
markasıdır.
Haber Gönder
