Bütün, eski Türkçe kökenli bir kelimedir. İsim ve sıfat türlerinde karşılığı vardır. On ikinci yüzyıldan bu yana kullanılmaktadır. Bütün kelimesinin sonuna gelen bazı eklerle farklı anlamlar içeren yeni kelimeler oluşur.
Bu kelime atasözleri ve deyimler dışında günlük hayattaki konuşmalarda da sıkça kullanılır. Tam, tam anlamıyla, tamamen gibi anlamlara gelir. Yerine koyulacak birden fazla eş anlamlısı vardır.
Bütün eş anlamlısı nedir?
Türk Dil Kurumu bu kelime için biri isim, diğerleri sıfat türlerinde tanımlar yapmıştır. Bütün kelimesinin eş anlamlısı kelimeler de buna göre belirlenir. Bu tanımlar kelimenin kullanım şekillerine göre şunlardır:
Çok sayıdaki varlık ve nesnelerin hepsi, parçalanmamış olan, bozuk olmayan (genelde para), eksiksiz ve tam olan, birlik ve tamlık içeren.
Bu tanımlara göre şu örnek cümlelere yer verilmiştir:
- Size bütün bir kış için kuru ot temin edecek. (Nazım Hikmet)
- Bütün civar köylerde onu sevmeyen yoktu. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
- Şiirde bir bütünün lüzumuna inananlar bile mısralar arasında birtakım aralıklar kabul eder. (Orhan Veli Kanık)
Bütün kelimesinin eş anlamlısı olan sözcükler nelerdir?
Kağıt para, eksiksiz, tam, tüm, tamamen, tamamıyla, parçalanmamış, hepsi, bir, birlik, her kelimeleri bütün yerine kullanılabilen kelimelerdir. Hangisinin seçileceği bütün kelimesinin kullanıldığı cümlenin anlamına göre değişkenlik gösterir.
Bütün kelimesinin eş anlamlıları ile örnek cümleler
Her kelimenin anlamı cümle içinde kullanıldıkça pekişir. Kelimeler hangi amaçla ve hangi konuda kullanılmak isteniyorsa cümle buna göre şekil alır. Doğru eş anlamlısını o kelimenin yerine seçmek için de cümlenin bütününe bakmak gerekir.
- Bütün kelimesinin eş anlamı olan sözcüklere örnek bazı cümleler şunlardır:
- Tüm dünyaya karşı durmam gerekse bile yolumdan dönmeyeceğim.
- Bir konuyu maddeler halinde değil tamamıyla ele alıyorsun.
- Okul bir bitsin, bütün yaz boyunca evden çıkmayacağım.
- Kağıt paraların hepsi sende mi?
- Eğer parçalanırsak kaybederiz, birlik halinde kalmalıyız.