Çocuk ve reklam ilişkisi
Reklam sektörü medya gücünü ayakta tutan ve canlandıran en önemli alanlardan biridir. Çocuklar ise reklamların en ilgi çekici unsurlarındandır. Reklamların görsel yönünü eğlenceli hale getirmelerinin yanı sıra pazarlama unsurunun da odağındadırlar. Reklam sektöründe iki yönlü olarak kullanılan çocuk öğesinin dikkatle incelenmesi ve çocuk tarafından pazarlanan ya da çocuğa pazarlanan reklamların izlerken de izlettirirken de çok dikkatli olunması gerekmektedir. Zira 15 saniyelik bir televizyon reklamı 5 yıl sürecek alışkanlıklara sahip olabilir ya da reklamlarda çocuk yüzü kullanılarak algı yönlendirmesine maruz kalabilirsiniz. Reklamlarda çocukların kullanılmasının hukuki düzenlemeleri nelerdir?
Türkiye'de çocuk oyunculuğu çalışmalarını düzenleyen doğrudan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu mesele Türkiye'nin 1994'te taraf olduğu 1989 tarihli Birleşim Milletler (BM) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, 2004 tarihli Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve 4857 sayılı İş Kanunu gibi mevzuatlar çerçevesinde değerlendirilebilir. Ülke mevzuatımızda bulunan boşluk 23 Nisan 2015’te 29335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan madde 38’deki düzenleme ile kısmen giderilmeye çalışılmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu madde 71’de yapılan değişiklikle çocukların reklam, dizi, sinema, tiyatro vb kültür ve sanat aktivitelerinde yer almaları yasal zemine oturmuş oldu.
Çocuklar hangi tür reklamlarda kullanılır?
Reklamcılıkta kadın ve cinsellik temasından sonra en çok rağbet gören yöntem olarak kullanılan çocuklar oyuncak, bebek bezi ve bebek maması gibi envai çeşit reklamlarda kullanılmaktadırlar. Bilhassa güzel ve sağlıklı görünüme sahip bebekler, yaşının ötesinde replikler kullandırılarak reklamlarda oynatılır.
Çocuklar sadece kendileri ile ilgili olan reklamlarda mı kullanılıyor ?
Reklamcılıkta çocuklar zaman zaman GSM operatörü, akaryakıt ve tekstil gibi yaşlarına ve algılarına uzak senaryoların içine dahil edilirler. Dolayısıyla yeşeren dimağları moda ve teknoloji gibi kritik konuların içerisine sürüklenir. Bu konuya yakın zamanda ülkemizde çekilen Akkuyu Nükleer Santrali reklamını örnek vermek mümkündür. Bu reklamda kullanılan çocuklar bisiklet sürerek ve uçurtma uçurarak olumlu bir imaj çiziyorlardı. Nükleer santral şirketinin reklam yapma ihtiyacı duyması bir yana, o reklamlarda çocuk masumiyetinin kullanılması ve algı yönetimine girişilmesi işin vehametini bir kez daha açıkça ortaya koymuştur...
