Gana, çikolatanın hammaddesi olan kakaosuyla ünlü. Dünya pazarının yaklaşık yüzde 20’sini Gana karşılıyor. Bu yıl hükümet, kakao gelirlerini arttırmayı planladığını açıkladı.
ÇİFTLİKLER BİRER BİRER ORTADAN KALDIRILIYOR
Ancak toprak sahipleri, çiftçilerin rızası olsun ya da olmasın, imar ya da madencilik gibi daha fazla getiri sağlayan şirketleri tercih ettikleri için, sözleşmelerini zamanından önce feshediyor ve kakao çekirdeği çiftliklerini ortadan kaldırıyor.
Gana’nın kakao yetişen bu bölgesinde, çiftçilerin geçim kaynakları da, yıllarca sahibi olmadıkları ya da kontrolün kendilerinde olmadığı dönümlerce kakao ağacıyla birlikte yok oldu. Çiftçi Ama Serwah, Asikesu’da bir arazi kiralıyordu ancak kendisine, beklenmedik bir şekilde, bir zamanlar ekip biçtiği bu toprakların satıldığı söylendi. Serwah, ”Bir kadın olarak, geleceğim, çocuklarımın ve torunlarımın geleceği için, başkasına ait topraklara kakao, hindistan cevizi, palmiye ve muz ekmek adına çok sıkıntı çektim ama her şey mahvoldu” diyor.
Yeterli tazminat alamadığını dile getiren Serwah, şimdi ailesini nasıl doyuracağını bilmiyor. Bir diğer talihsiz isimse David Servor. O da arazisini kaybetmiş ve elinden alınan çiftliğe çok yakın olan evini terk etmesi istenmiş. Servor, “İki haftadır hiç uyuyamıyorum. Düşünüyorum, düşünüyorum, düşünüyorum… Çünkü hayatım boyunca yaptığı her şeyi kaybettim. Yaşıyorum ama tıpkı bir ölü gibiyim” ifadelerini kullanıyor. Gana’nın kakao endüstrisi, kakao çiftçilerinin çekirdeklerden kazandıkları ücretleri belirleyen bir hükümet birimi tarafından düzenleniyor. Gana, bu yılbaşında, çiftçilerin geçim kaynaklarını arttırmak amacıyla bir ton kakao çekirdeği başına 400 dolarlık bir ‘yaşam geliri farkı’ ekledi.
Çiftçiler Birliği Başkanı Nana Oboadie, “Kakao Gana halkının, Gana da kakaonun hayatıdır, çünkü şu an elimde tuttuğum bu şey, bu milletin ekonomisini temsil ediyor. Çünkü ekonomimizin bel kemiğinin tarım olduğunu söylüyorlar o da kakao. Yani hem ekonominin bel kemiğinden bahsediyorlar hem de onu yok ediyorlar” diyor. Gana’da kakao piyasası düzenleme kurumu, yaşanan son gelişmeler nedeniyle toprak sahiplerinin kiraladıkları arazileri daha sonra geri aldıklarına dikkat çekiyor ve çiftçilerin topraklarını kaybetmelerinin büyük bir sorun olduğuna vurgu yapıyor. Söz konusu uygulamalarla mücadele etmek için toprak sahipleriyle çalışan piyasa düzenleme kurumu, onlara ne yapacaklarını söyleme hakkına sahip değil. Ancak yetkililer, tazminat ücretlerinin belirlenmesi konusunda çiftçilere yasal destek sağlandığını söylüyor.
Kaynak: VOA
