1974 yılına kadar turistlere kapalı olan, gizemli ve tablo gibi manzaralarla süslü Butan, Hindistan ile Çin arasında yer alan küçük bir ülke.
Butan’da 1960’lı yıllara kadar asfalt yol, elektrik, motorlu taşıt, posta, telefon gibi modern dünyaya ait hiçbir altyapı yok. Yine aynı dönemde dünyanın en yüksek bebek ölümü ve en düşük okuma yazma oranına sahip. Ancak her şey 1974 yılındaki ‘gayri safi milli mutluluk’ anlayışıyla değişmeye başlıyor, Butan halkının mutluluğunu her şeyin üzerine koyuyor. Bu mutluluk anlayışıyla birlikte 1980’lerde yüzde 10 olan okuma yazma oranını 30 yıl sonunda 2013’te yüzde 63’e (gençlerde %86) çıkarırken, bebek ölüm oranı binde 165’ten 55’e düşürmeyi başarıyor Butan. Sadece bu kadar da değil elbette yaşam süresi ortalaması yüzde 43’ten 65’e çıkarken, turist sayısı da 200’lerden yılda 60 binlere yükselmiş. Ayrıca Butan’ın tüm dünyaya vermiş olduğu bir sözü var, yüzde 70 olan ormanlık alan oranını asla yüzde 60 altına indirmemek.
Butanlılar farklılıklarını koruyacak ve güçlendirecek tek şeyin kendi özgün kültürleri olduğuna inanıyorlar. Haziran ayında neşe içinde kutladıkları Nimalung festivali kültürlerine olan bağlılıklarının en önemli örneklerinden biri. Maskeli gösteriler ve danslar renk cümbüşü bu festivalin vazgeçilmezi. Dansın, Butanlılar için ne kadar önemli olduğu bu festivallerden anlaşılıyor. Butanlılarla ilgili başka bilgi ise balık avlamak dahil hiçbir hayvanı öldürmüyor olmaları, dinen yasak olan avlanmanın büyük cezası da var. Bu yüzden halkın büyük kısmı vejetaryen. Ülkedeki tüketilen et ürünlerinin tamamı komşu Hindistan’dan ithal ediliyor. Yılda yalnızca belirli aylarda turist kabul eden Butan, aynı zamanda sigara satışının tamamen yasak olduğu dünyadaki tek ülke. İşte dünyaya karbondioksit değil oksijen salan tek ülke Butan hakkında bilmeniz gereken diğer ilginç bilgiler.
Butan‘da internet ve TV resmi olarak 1999 yılına kadar yasaktı. Ancak tüm ülkeyi modern teknolojiden izole etmenin mümkün olmadığını gören kral bu kanunu iptal etmeye karar verdi. Bu bağlamda Butan dünya üzerinde TV kullanmaya başlayan son ülkedir diyebiliriz.
İnsanların iç huzuruna büyük önem verilen Butan’da, 2008 yılında Gayri Safi Yurtiçi Mutluluk komitesi kuruldu. Nüfus sayımlarında vatandaşların mutlu olup olmadıklarını belirttikleri ayrı bir sütun dahi var. Bu kadar da değil, tıpkı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla gibi insanların Gayri Safi Yurtiçi Mutluluklarını ölçen bir Mutluluk Bakanlığı da var ülkede. Mutluluğu, mali ve ruhani değerler arasındaki denge olarak ölçüyorlar.
Butan’da sokaklarda yaşayan kimseyi göremezsiniz. Eğer bir insan evini kaybederse krala gitmesi yeterli. Kral bu kişiye üzerine ev yapabileceği ve meyve sebze tarımı yapabileceği bir arazi tahsis ediyor. Butanlılar için insanlarının mutlu olması daima ilk sırada.
Butan’da yaşayan herkesin ücretsiz sağlık hizmetinden yararlanma hakkı var. Butan’da hem geleneksel hem de klasik tıp hizmeti veren yerler var, yapmanız gereken tek şey hangisine gideceğinize karar vermeniz.
Butanlılar geleneksel kıyafetler giyiyorlar. Erkekler dize kadar uzanan cüppe benzeri kıyafetler giyerken, kadınlar uzun elbiseler giyiyorlar. Bir kişinin statüsünü ve sosyal konumunu sol omzunun üzerinden attığı şalın rengi gösteriyor. Sıradan insanlar beyaz şal kullanırken, daha yüksek statülü kimseler ve rahipler sarı renk kullanıyor.
Butan kralı, ülkede tütün ekimini, hasadını ve satışını yasaklamış durumda. Butan’da tütün veya tütün ürünü almak mümkün değil. Ülkeye sigara sokmak isteyen turistler gerekli tüm dokümanları toplamak ve tütün ürünlerini sınırdan geçirebilmek için büyük ücretler ödemek zorundalar.
Butan belki de dünya üzerinde ekolojik sisteme ve çevreye en çok değer veren ülke. Butan’ın tüm dünyaya vermiş olduğu bir sözü var, yüzde 70 olan ormanlık alan oranını asla yüzde 60 altına indirmemek. Bunun için ağaç yetiştirmeye büyük önem veriyorlar. 2015 yılında bir rekor dahi kırmışlar, insanlar sadece bir saat içerisinde tam 50 bin ağaç dikmişler. Butanlılarla ilgili başka bilgi ise balık avlamak dahil hiçbir hayvanı öldürmüyor olmaları, dinen yasak olan avlanmanın büyük cezası da var. Bu yüzden halkın büyük kısmı vejetaryen. Ülkedeki tüketilen et ürünlerinin tamamı komşu Hindistan’dan ithal ediliyor.
Butanlıların çoğu Budist. İnançları tüm hayvanlara saygı göstermeyi öğrettiği için vejetaryenlik Butan’da çok yaygın. Butan mutfağının en temel besini pirinç. Ancak bu yükseklikte normal pirinç tarımı yapmak zor olduğu için genellikle keskin bir lezzeti olan kırmızı pirinç yetiştiriyor ve tüketiyorlar. Çay da Butan mutfağında önemli bir yere sahip. Tuz, karabiber ve tereyağı ile lezzetlendirdikleri siyah ve yeşil çayı bolca tüketiyorlar. Canan Karatay “çaya tereyağı koyun” derken Butanlıları örnek almış olabilir.
Kralın ülkeyi turizme açmasının ardından Butan yılın sadece belli aylarında turist kabul ediyor ve onlar da ülkenin her yerine gidemiyor. Butan’ı sadece diğer turist gruplarıyla beraber gezmenize izin veriliyor. Tüm vize ve belge işlemleri resmi olarak yetkili tek bir şirket tarafından yürütülüyor. Ülkeye giriş izni alabilmek için, uçak biletleri, konaklama ücretleri, giriş-çıkış bedelleri, tur operatörü ve rehberlik hizmetleri ücreti, vize ve sigorta ücretleri gibi tüm masrafları önceden ödemeniz gerekiyor.
Butan’ı sadece rehber eşliğinde dolaşabiliyorsunuz. Kendi başınıza bir yerlere gitmeniz ve ülkeyi tek başınıza gezmeniz mümkün değil. Tur operatörü tüm turistler için farklı eğlence programları düzenliyor. Günlük turların bedeli ortalama 250 dolar civarında. Ülkeye uçuş yapan sadece bir havayolu şirketi var ve ister lüks olsun ister küçük tüm otel fiyatları hükümet tarafından belirleniyor.
Butan’da kadınlara büyük saygı duyuluyor ve her şekilde onore ediliyorlar. Geleneksel mirasa anlayışları bunun küçük bir kanıtı sadece: Ebeveynlerin, ev, arazi, hayvan gibi tüm mal varlıkları evin en büyük kızına miras kalıyor. Oğluna değil.
Günümüzde dünyayı bir “organik” ürün furyası sarmış durumda, ancak Butan’da böyle bir şey yok. Çünkü Butan’da herhangi bir kimyasal ürünü ithal etmek veya kullanmak yasa dışı. Butan’da üretilen her şey zaten organik, tamamı ülke içerisinde doğal yollarla üretiliyor.
Butan’da yabancı biriyle evlenmek yasak. Dünyanın geri kalanından izole olmak ve Butan genetik yapısını korumak için kral her şeyi yapma hakkına sahip. Düğünlerde rahipler mantra okuyor, bu çiftin zihnen birbirlerine sıkı sıkıya bağlı olması için yapılıyor. Daha sonra yapılan Changphoed ritüelinde önce ülkede yetiştirilen ürünler tanrılara, ardından da misafirlere ikram ediliyor. Gerekli bütün ritüellerin tamamlanmasının ardından evlilik bağı kurulabiliyor ve çift bir aile oluyor. Bu arada bir kural olarak erkek kadının evine taşınıyor, erkeğin yeterli parayı kazanmasının ardından çift kendi evlerine çıkabiliyor.
Butan’ın başkentinde hiç trafik lambası yok ve bu insanlar için bir sorun teşkil etmiyor. Tüm yol işaretlemeleri elle yapılıyor.
Butanlılar evlerini süslemeyi çok seviyorlar. Duvarlarına kuşlar, farklı hayvanlar ve değişik desenler çiziyorlar. Geleneksel Butan evleri 3 katlı küçük evler. İlk katta hayvanlarını barındırıyorlar, ikinci kat ailenin yaşam alanı ve üçüncü kat ise saman deposu olarak kullanılıyor.
Her ne kadar izole olmayı tercih etse de turistlerin bu küçük ülkeye olan ilgisi her geçen gün biraz daha artıyor.
markasıdır.
Haber Gönder
