Yalan Makinesi , Lie Detector ya da en orjinal adıyla Poligraf 1930'larda Cleve Backster tarafında icat edildi. Yalan makinesi sorgulama sırasında insana bağlanarak yalan söyleyip söylemediğini göstermeye yarayan bir aletti.
Alet temel olarak kan basıncı ve nabız artışı gibi adrenalinin yan etkilerini ölçerek çalışıyordu. Yalan makinesini icat eden mucit Cleve Backster aynı zamanda Backster Etkisi denilen parapsikolojide bitkisel algılamayı ve bitkilerde psişik algılamayı fark eden ilk kişi olduğu için adına ithafen bu olaya Backster etkisi denilmişti. Kısaca Cleve'in adı kaynaklarda zor bulunuyor olsa da boş bir adam değil :)
Yalan Makinesi özellikle ABD'de çok fazla ilgi ve kullanım alanı bulmuştu. Bir dönem adli delillerde ve sorgulamada kullanılan yalan makinesi daha sonraları tarafsız uzmanlar tarafından birçok deneye sokulmuş ve yanılma ihtimali %50-%50 değerlendirilmeye başlanılınca artık daha fazla ilgi göremedi.
Ancak 1939'da farklı deneylerin yapılmasına da engel olmadı. İşte o deneylerden biri; öpüşmek.
Krimonolistler tarafından daha sonra geliştirilen Yalan makinesi'nin çalışma mantığı oldukça basitti. İlk olarak denek olarak kullanılan insanların ellerine metal plakalar yerleştiriliyordu. Elbette plakalar da makineye bağlı şekilde oluyordu. İnsanların kan basıncı ve vücut ısısı düşük değerli elektrik akımı üretirken, bu akım insanlar duygusal değişme gösterdiğinde artıyordu. Bir başka adı postometer olan makineye elektrik akımı amfi cihazıyla arttırarak göstergelere yansıyordu.
Gösterge dediğimiz; görseldeki ibre.
Sanırım günümüzde özellikle kızların en çok merak ettiği konular yalan makinesiyle aydınlanabilirdi... 'Beni gerçekten seviyor musun?' 'Beni görünce heyecanlanıyor musun?' tarzı soruların cevabı bu makine olabilirdi... Ancak çiftler arasında şu sıralar son görülme bile dert olurken bu cihazların açacağı dertleri düşünemiyoruz...
Konumuza dönecek olursak;
1939'da New York Polis Departmanı cihazı denemek adına farklı deneylerde bulundu. Makine bireylerin öpüşürken vermiş olduğu duygusal tepkileri test edecekti. Bir çift denek olarak bu deneye katıldı. İlk denemede erkek kadını öpecekti. Bu yüzden metal plakayı sadece kadın taktı. Erkek kadını kısa süreliğine dudaklarından öptüğünde resimde gördüğünüz gibi ibre tavan yapıyordu. Bu kadının heyecanlandığını ve makinenin doğruyu söylediğini gösteriyordu. Kadın öpüşmenin ardından heyecanlandığını dile getirmişti.
İkinci deneyde bu kez kadın dudak yerine alnından öpülecekti. Sürekli olarak özellikle Türk filmlerimizde kadın alnından öpüldüğü zaman mutluluk seviyesi kat sayısına çıkar bir nevi namuslu masum bir öpüşme olarak görülürdü. Aslında bakarsanız o olay pek de öyle değil ama siz daha iyi bilirsiniz tabii...
Metal plaka bağlanan kadın bu kez erkek tarafından alnından öpülür ancak görselde de gördüğünüz üzere ibre pek hareket etmez. Kadın deneyden sonra fazla heyecanlanmadığını açıkça itiraf eder ve deneyin doğruluğu ortaya çıkar.
Kısaca Yalan makinesi aşk meşk işlerinde sınıfı geçmiş.
Ama...
Yalan makinesi bu kez suçlular ve şahitlerin üzerinde denenmeye başlandı. Başlarda ABD'li polis teşkilatlarına göre bu icat çok büyük kolaylıklar sağlayan bir buluştu.
Bir suç olayına şahit olan kadın gördüklerini anlatırken yalan makinesindeki ibreyi yüzde ellilere kadar çekmiş. Kadın yalan mı söylüyor ya da psikolojik ortamdan dolayı heyecana mı kapılmış bilinmez...
Suçlu olduğu düşünülen bir sanık yalan makinesinin önünde sorguya çekiliyor. Evet ibreyi 150'lere kadar çıkaran sanık yüzde yüz suçlu gibi duruyor.
"Nabzın çalmadım diyor ama bakışların 'anasını bile ağlattım!' der gibi bakıyor." Evet her ne kadar tipten kaybediyor da olsanız bazılarının içi temiz olabiliyor. Aynı resimdeki seri katil bakışlı masum abimiz gibi. Gördüğünüz üzere o da testten alnının akıyla çıkmış.
Ancak testin kötü yanı her insanda farklı işleyebilme potansiyeliydi. İlerleyen yıllarda özellikle profesyonel hırsızlar yalan makinesinden suçlu olmalarına rağmen büyük profesyonellikle kurtulabiliyordu. Ancak bazıları da suçsuz olmasına rağmen ortamdan duyduğu heyecan ve endişeden dolayı nabzına engel olamıyor ve istemsizce ibreyi tavana çıkarıyordu.
