700 Yıllık Ortodoks Kilisesinde "Müslüman Sarığı"

Aksaray'daki Ihlara Vadisi'nde, Ortodoks mezhebinin kurucularından Saint Georgios adına yaptırılan 700 yıllık kilisenin duvar resmindeki sarıklı kaftanlı kişinin, kiliseyi yaptıran Hristiyan yönetici Basileios olduğu ortaya çıktı.

Kapadokya bölgesinin en önemli yerleşimlerinden Ihlara Vadisi, Anadolu'da Hristiyanlığın ilk izlerinin rastlandığı kiliseleri ile dikkati çekiyor.

Vadinin Ihlara beldesi ile Belisırma köyü arasındaki bölümünde kayalık bölgede yer alan Kırkdamaltı (Saint Georgios) Kilisesi'nin zengin duvar freskoları arasında sarıklı ve katanlı bir kişinin resmi göze çarpıyor.

Tavan ve duvarları dini konular içeren resimlerle süslenmiş kilisedeki en büyük tasvir olduğu için dikkati çeken sarıklı kişinin kilise duvarında yer almasına şaşıran uzmanlar, yaptıkları incelemede çarpıcı sonuçlara ulaştı.

-Kilise duvarında sarıklı resim, kitabede Sultan Mesud övgüsü-

Kilisenin duvardaki kitabesinden, sakallı, kaftanlı ve sarıklı kişinin, kiliseyi yaptıran Hristiyan yönetici Amirarzes Basileios, yanındaki kişinin de adına kilise yapılan Aksaray'ın Güzelyurt ilçesi doğumlu Ortodoks mezhebinin kurucularından Saint Georgios olduğu ortaya çıktı.

Aynı kitabede dönemin Selçuklu Hükümdarı Sultan Mesud ise "Yüceler yücesi soylular soylusu Büyük Sultan Mesud" sözleriyle övülüyor.

Uzmanları şaşırtan bu sonuçla ilgili Aksaray Kültür ve Turizm Müdür Vekili Mustafa Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çok tanrılı Roma İmparatorluğu döneminde Anadolu'da yayılan Hristiyanlığın baskı gördüğü için Ihlara Vadisi gibi korunaklı ve gizlenmeye uygun yerleşimlerde varlığını sürdürdüğünü ifade etti.

Kapadokya'daki kaya oyma mekanların ve yer altı şehirlerinin bu baskı nedeniyle arttığını vurgulayan Doğan, şunları kaydetti:

"4. yüzyılda Hristiyanlar baskı altında dinlerini yaşarken, 11 ve 12. yüzyılda bu bölgede Selçuklu hakimiyeti başlıyor ve bölgede yaşayan Hristiyanların inancına, yaşam biçimlerine kesinlikle müdahale edilmiyor. Vadide Hristiyanlığın özellikle ilk dönemlerine ait, okuma-yazmanın yaygın olmadığı dönemlerde çok güçlü freskolar var. Hristiyanlık, okuma yazma bilmeyenlere bu resimlerle anlatılıyor" dedi.

-Kilise duvarındaki sarıklı resim hoşgörünün sonucu-

Doğan, 17 kilometre boyunca yüzlerce kilise ve binlerce kaya oyma mekanın olduğu Ihlara Vadisi'nde Selçuklu döneminde Hristiyanların inancına ve yaşam tarzına müdahale edilmediğine işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"O dönemde yapılan Kırkdamaltı, diğer adıyla Saint Georgios Kilisesi duvarlarındaki resimlerle Kapadokya'daki tüm kiliselerden ayrılıyor. Bölgede yönetici konumunda olan Amirarzes Basileios ve eşi Tamara, Aziz Georgios adına kilise yaptırıyor. Kaya oyma olarak yapılan kilisenin duvarında Hz. İsa'nın da resmedildiği pek çok dini tasvir var. Duvar resimlerinden en büyüğünde ise Basileios ve eşi Tamara, Aziz Georgios'a kilisenin bir maketini sunarken resmedilmiş. Basileios Selçuklular adına bu bölgeyi idare eden Hristiyan yönetici. Bu resimde Basileios'un başında sarık ve üzerinde kaftan var. Yani o dönemdeki Müslüman Selçuklu kıyafeti içinde. Bir Hristiyan yöneticinin Türk sarığı ve kaftanıyla kilise duvarında yer alması o dönemde Türkler'in Hristiyanlara karşı hoşgörüsünün ispatı. Selçuklulardan o kadar memnunlar ki, böylesi önemli bir kilisenin duvarına Müslüman sarığı ve kaftanıyla resmini yaptırıyor ve Sultan Mesud'dan 'Yüceler Yücesi' sözleriyle bahsediliyor."

1283-1295 yıllarında yapılan kilisenin kitabesindeki ifadelerin ve duvarındaki resmin bu açıdan çok özel olduğunu aktaran Doğan, "Bu, Kapadokya ve Türk tarihi açısından çok önemli. Ihlara Vadisi'ni bu nedenle bir hoşgörü vadisi olarak niteleyebiliriz. Çünkü, yine vadide kaya oyma bir kilise ile bir cami yan yana bulunuyor" ifadelerini kullandı.