Balkan Antantı nedir? Ne zaman kuruldu? Ne zaman imzalandı?

Tarihte büyük savaşları bitiren anlaşmaların dışında savaşlardan sonra meydana gelen girişimlere yönelik olarak imzalanan paktlar da vardır. Bunlardan biri 1. Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde imzalanan Balkan Antantı’dır. Bu paktın imzalanmasına yol açan temel nedenlerden biri Bulgaristan’ın sınırlarını genişletmek istemesidir. Almanya’da Nazi Partisi’nin iktidara geçmesi de Balkan Antantı’na üye olan ülkeleri yönlendiren unsurlardandır. Bu bağlamda Balkan Paktı’nın neden imzalandığı, temel maddelerinin içeriğinin ne olduğu ve ne zaman oluşturulduğu detaylı olarak açıklanmalıdır.

Balkan Antantı nedir?

Balkan Antantı’nın ortaya çıkışı 1. Dünya Savaşı’ndan sonra meydana gelen gelişmelerle ilgilidir. İlgili antlaşmanın imzalanması 1. Dünya Savaşı’ndan sonra Balkanlar’daki durumdan memnun olmayan Arnavutluk ve Bulgaristan’ın sınırlarını genişletmek istemesiyle ilişkilidir. Bu süreçte Romanya, Yugoslavya ve Yunanistan’ın ise mevcut düzenden memnun olup herhangi bir girişimde bulunmadığı bilinir.

Balkanlar özelinde oluşan bu durum ilk aşamalarda Türkiye ve Yunanistan’ın yakınlaşmasını tetiklemiştir. Söz edilen iki ülke arasında 1933 yılında dostluk anlaşması imzalanmıştır. Belirtilen gelişme üzerine Bulgaristan tehdidiyle karşılaşan Romanya ve Yugoslavya da harekete geçmiştir. Bu yüzden aynı senede söz edilen iki ülkenin de Türkiye’yle dostluk anlaşması imzaladığı açıklanmalıdır.

Yine aynı dönemde Almanya’da iktidar koltuğuna Naziler hakim olmuştur. Ayrıca İtalya’nın Akdeniz ve Balkanlar bünyesinde yayılma politikası izlediği görülür. Bu süreçte Bulgaristan ise Almanya ve İtalya’nın desteğini alarak diğer 4 ülkeyi harekete geçirmiştir. Bunlar:

• Romanya
• Yugoslavya
• Yunanistan
• Türkiye’dir.

Ele alınan tarihi olaylar da sıralanan dört ülke arasında 1934 yılında bir pakt imzalanmasına yol açmıştır. Bu da Balkan Antantı/Paktı olarak tarihe geçmiştir.

Balkan Antantı'nın kritik önemi nedir?

Balkan Antantı’nın temel özellikleri ve imzalanma sebebi düşünüldüğü zaman ilgili paktın bölgedeki barışın korunması bakımından önemli olduğu söylenebilir. Ayrıca bu anlaşma sayesinde Türkiye’nin “Yurtta barış, cihanda barış.” ilkesiyle hareket ettiği dünya çapında kanıtlanmıştır. Balkan Antantı’nın Türkiye için diğer bir kritik önemiyse sınır güvenliğinin korunmasına katkı sunmasıdır. Böylece batı sınırlarını koruyan Türkiye, Balkanlar özelinde izlediği politikaları da hayata geçirmiştir.

Balkan Antantı ne zaman imzalandı?

“Balkan Antantı ne zaman kuruldu?” sorusuna yanıt oluşturan net tarih 9 Şubat 1934 olarak belirtilebilir. İlgili anlaşmanın imzalandığı yer ise Atina’dır. 9 Şubat 1934 itibariyle geçerlilik taşımaya başlayan anlaşmanın kapanışı da 6 Nisan 1941 tarihine denk gelir. Bu süreçte Mihver Devletleri’nin Yugoslavya’yı işgal etmesi paktın geçerliliğini yitirmesine sebep olmuştur.

Balkan Antantı’nın temel maddeleri nelerdir?

Balkan Antantı; Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya’nın çeşitli tehdit unsurlarına karşı belirli ilkeler üzerinde anlaşmasını sağlayan bir sözleşme niteliğindedir. Bu antlaşmanın içerdiği temel maddeler ise aşağıdaki gibi açıklanabilir:

• Antlaşmaya taraf olan ülkelerin çıkarları doğrultusunda çeşitli gelişmeleri müzakere etmeleri söz konusudur. Buna ek olarak antlaşmaya katılan devletler, pakta üye olmayan herhangi bir Balkan ülkesine yönelik habersiz bir eylemde bulunamayacaktır.
• Türkiye, Yugoslavya, Yunanistan ve Romanya; kendi Balkan sınırlarının güvenliğini sağlamak amacıyla karşılıklı olarak güvence sunacaktır.
• Saldırı değil, savunma amacıyla imzalanan bu pakt en az 5 yıl boyunca geçerlilik taşıyacaktır.
• İmzalanan anlaşmanın tüm Balkan devletlerine açık olması söz konusudur. Bu kapsamda antlaşmaya katılmak isteyen ülkeler mevcut üyelerin imzasından sonra pakta dahil olma şansına sahiptir.