Gelibolu Yarımadası'ndaki 18 Şehitlik, Gün Yüzüne Çıkarılıyor

ÇANAKKALE (A.A) - Fikriye Susam Uyar - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Gelibolu Tarihi Milli Park Müdürlüğü ile yürüttüğü çalışmada, 1916 yılında hazırlanan Şevki Paşa Haritası'ndaki 28 şehitlikten 18'ini, yüzeyde yeraltı radarı ve manyetik ölçüler yaparak, ortaya çıkaracak.

ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydın Büyüksaraç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1915 yılındaki Çanakkale Kara Savaşları'nda var olan yüksek sayıdaki şehit kaybının, Gelibolu Yarımadası'nın geneline yayılmış durumda olduğunu söyledi.

Özellikle cephe tanımı yapılan Kuzey bölgesinde çok geniş alanda şehit mezarları olduğunu ifade eden Büyüksaraç, bunların temel kaynağının, Şevki Paşa tarafından 1916 yılında hazırlanan haritalar olduğunu kaydetti.

Bu haritalar üzerinde sadece şehitlik alanlarının değil, o günün savaşla ilgili olan yeraltı karargahları ve cephaneliklerinin de bulunduğunu ifade eden Büyüksaraç, Gelibolu Tarihi Milli Park Müdürlüğü'nün, varlığı bilinen fakat yeri kesin olarak tanımlanmayan şehitliklerin ihyası kararını aldığını bildirdi.

Büyüksaraç, 2015'in Çanakkale Savaşları'nın 100. yılı olduğunu hatırlatarak, bunun 100 yıllık, özellikle Türk tarihi açısından çok önemli olan bu savaşın izlerinin unutulmayacak şekilde gelecek nesillere aktarılmasını hedefleyen bir süreç olduğunu bildirdi.

"Bu süreçte biz şöyle bir görev aldık, Şevki Paşa Haritası'nda tanımlanan, şu anda yeri haritada yaklaşık olarak bilinen fakat yüzeyde hiçbir belirtisi olamayan yerlerde jeofizik çalışmalarını yapıyoruz" diyen Büyüksaraç, "Bunlardan 18 tanesi öncelikli olarak bize verildi. Burada yüzeyde yeraltı radarı ve manyetik ölçümler yapıyoruz" diye konuştu.

Büyüksaraç, yeraltı radarı ve manyetik verilerde ortaya çıkan, kazılmış kapanmış, aynı zamanda iskelet yapısı tanımı ortaya çıkabilecek bölgeleri alan içerisinde tanımlayarak, yerlerini belirlediklerini, çıkan sonucu milli park müdürlüğüyle paylaştıklarını kaydetti.

-"18 şehitliği çalışmaya başladık"-

Yerlerini tanımladıkları alanların daha sonra Bakanlık tarafından ihya edileceğini ifade eden Büyüksaraç, şehit mezarlıklarının gerçek anlamıyla 100 yılın sonunda yerlerinin belli olacağını, anıtsal mezarlar haline dönüşeceğini söyledi.

Ortaya çıkarılacak şehitliklerin betonlaştırılmadan, peyzaja uygun, orman kapsamında olacağını ifade eden Büyüksaraç, "Doğal bitki örtüsü ve oradaki doğal yaşamın bir parçası hale gelen şehitlerimizin yerlerinin belli olması, ziyaret edilebilir konuma getirilmesi hedefleniyor. Betonlaşmadan anıtsal mezarların yapılması amaçlanıyor" şeklinde konuştu.

Büyüksaraç, 28 şehitlikten 18'inde çalışmaya başladıklarını belirterek, "18 şehitliği çalışmaya başladık, bu çalışmayı 10 ay içinde tamamlayacağız, bundan sonraki aşamada yerleri tespit edilen şehitliklerin ihyası çalışmaları sürdürülecek" dedi.

Sadece mezarlık anlamında değil, savaşın geçtiği, birebir yaşandığı, birçok hikayesi bulunan ve bölgedeki insanlar tarafından tanımlanabilen, tarihi kayıtlarda olan yerlerinde görsel malzemelerle destekleneceğini bildiren Büyüksaraç, "Yaptığımız jeofizik çalışmalar yardımıyla özellikle cephanelikler ve lağım denilen o günün şartlarında yeraltından hareket etmeyi sağlayan yerlerin tanımlanması, belirlenmesi, bunların gün yüzüne çıkarılması çalışmalarını da yapmak istiyoruz" ifadelerini kullandı.

Bunların gün ışığına çıkartılmasıyla gelen ziyaretçilerin, olayın boyutunu bir kez daha üç boyutlu görme şansını bulacağını, zamana yayılmış ve yok olmaya yüz tutmuş birçok tarihi bilgi ve belgenin ortaya çıkarılacağını kaydeden Büyüksaraç, ilk çalışmayı ağırlıklı olarak Kireçtepe, Süngü Bayırı ve Albayrak bölgelerinde gerçekleştirdiklerini, daha sonra Seddülbahir olarak tanımlanan alanlara geçeceklerini sözlerine ekledi.