Kayıp Osmanlı müzikleri gün yüzüne çıkarılacak

İstanbul Üniversitesi Osmanlı dönemine ait müzikleri ortaya çıkarmak için uygulama ve araştırma merkezi kurdu. İstanbul Üniversitesi Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmasına ilişkin yönetmelik bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.

Merkez, Osmanlı dönemine ait müzik eser birikimini saptayarak, müzikoloji çalışmaları yoluyla Türk musikisinin günümüzdeki standartlaşmış yazım ve icra biçimlerine geçmişteki nüansları kazandırmaya çalışacak. Farklı icra kanallarının ve müzik üretim ortamlarının Osmanlı müzik dağarına yaptığı katkıların izini sürmek ve bütün bu çalışmalar doğrultusunda elde edilecek birikimle Osmanlı kültür, sanat ve özellikle müzik tarihi için güvenilir bir arşiv oluşturmak için yola çıkan Merkez, araştırmacı, müzikolog ve sanatçıların arşivden yararlanmasını sağlayacak.

Yirminci yüzyıla doğru başlatılan ve yoğunlukla bu yüzyılın ilk çeyreğinde yazıya geçirilerek kalıcı hâle getirilen ve Darülelhan’a intikal etmiş geleneksel Türk müziği malzemelerini, günümüzün bilimsel kriterleri ile inceleyerek tasnif edecek olan İstanbul Üniversitesi Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunan nazariyat ve nota külliyatını farklı malzemelerle genişletmek ve çeşitli koleksiyonlardan derlenen ve farklı müzik ortamlarından beslenerek gelen versiyonların edisyon kritik çalışmalarını yapmayı da planlıyor.

Konservatuvarın geleneksel müzik ve diğer bölümlerine çalışma ve faydalanma alanı açmak, bu bağlamda eğitim ve uygulama sahalarına günümüzün standartlaşmış teorik bilgi ve müzik eserlerinin yanı sıra alternatif malzemeler üretmek isteyen Merkez, Osmanlı kültürünün tarih içinde ulaştığı coğrafyadaki müzik birikimine ait yazılı, görsel ve sesli birincil ve ikincil kaynakları tarayarak bu eserlerin bestecileri, güfteleri, türleri, formları, makam ve usûl yapıları, kaynakları gibi ayrıntılı bilgileri içerecek envanter çalışmalarını da yapacak.

Makam, form, usûl gibi eserle ilgili; bestecinin adı, dönemi, biyografisi gibi besteciyle ilgili; güfteci/şair, güftenin farklı kaynaklardaki şekli gibi güfteyle ilgili bilgileri; özgün kaynaklardan elde edilen, farklı ustalardan gelen el yazması ve basılı notaları, piyasa için basılmış veya modern yorumlarla değiştirilmiş olan notaları; taş plaklardan, radyo yayınlarından, özel meclislerden, konserlerden elde edilecek icraları ve kaynakları tarayarak hazırlanacak bilgi fişine sistemli olarak girmek isteyen Merkez, müzikle ilgili el yazmaları, eski ve yeni yazıyla basılı özgün yapıtlar, notalar ve ses kayıtları gibi birinci dereceden kaynakların; bir araştırmaya ve gözleme dayanan çalışmalar olan ikincil kaynakların asıllarını veya birer kopyasını da ekleyerek kapsamlı bir müzik kitaplığı oluşturmayı hedefliyor.

Seslendirilmemiş veya kaydı olmayan eserlerin seslendirilip kaydedilmesini sağlamak; bu amaçla konservatuvarın Türk Musikisi İcra Heyeti ile koordineli çalışmalar yapmayı planlayan İstanbul Üniversitesi Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi, envanter ve diğer çalışmalara ilişkin veri tabanı, internet sitesi ve yönetim bilgi sistemleri oluşturmak ve işletmek için çalışma yapmayı hedefliyor.