BİZE ULAŞIN
Kral Yolu pek çok bölgeden geçerek uygarlıklar arasında ticari faaliyetlerin yürütülmesini mümkün kılmıştır. Kral Yolu, yenilendiği dönemde üzerinde bulunan konaklama merkezleriyle de dikkat çeken antik ana yollardan biridir. Kral Yolu’nun Lidyalılar ve Asurlular tarafından temelinin atıldığı düşünülür. Kral Yolu’nun eski hâlinin bilinmesi, bu ticaret güzergahının yenilenmesinin tarihteki önemini de ortaya koyacaktır.
Tam adı Pers Kral Yolu olarak bilinen Kral Yolu, antik bir ana yol olarak belirtilebilir. Tarihte önemli bir yer tutan Kral Yolu’nun, Efes’ten Persepolis’e uzanan bölgedeki ulaşımın daha hızlı ve kolay olması için oluşturulduğu söylenebilir. Farklı uygarlıklar arasındaki ticari faaliyetlerin süreklilik göstermesi bakımından önem arz eden Kral Yolu’nun, oluşturulduğu dönemde Ninova’ya kadar uzandığı görülür. Bununla birlikte Kral Yolu, Yunan tarihçi Herodot gibi pek çok önemli şahsın övgüyle bahsettiği tarihi miraslar arasındadır.
Tarihte ticaret ve ulaşım konusunda önemli bir yer tutan Kral Yolu’nun tam isminin Pers Kral Yolu olduğu bilinir. Dolayısıyla tam adından da yola çıkılarak bu ticaret yolunun Pers İmparatorluğu’na ait olduğu belirtilebilir. Yani Kral Yolu, Mezopotamya tarihi için en önemli medeniyetlerden biri olan Pers İmparatorluğu döneminde ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte Pers Kral Yolu’nun, Anadolu ve Mezopotamya’da yer alan ticaret yollarının onarılmış hali olduğu söylenmelidir.
Kral Yolu, Anadolu ve Mezopotamya’da mevcut olan ticaret yollarına yeni rotaların eklenmesi ile şekillenmiş olan bir antik ana yoldur. Ancak bu ana yolun, Pers İmparatorluğu zamanında yeniden oluşturulan haliyle Antik Çağ’ın en mühim ticaret yollarından birine dönüştüğü belirtilebilir.
Pers Kral Yolu’nun geçmişinin, adını aldığı Pers İmparatorluğu’ndan da öncesine uzandığı bilinir. Pers İmparatorluğu zamanında yenilenen bu yol, Asurlular ve Lidyalılar tarafından temeli atılan antik bir ana yoldur. Kral Yolu’nun kökeninin Lidyalılar’a kadar uzandığı söylenebilir. Ancak tarihte iz bırakan Kral Yolu, yenilenmiş hâline Pers İmparatorluğu’na I. Darius’un hakim olduğu dönemde kavuşmuştur. Bu bağlamda Pers Kral Yolu’nun onarılmış, birleştirilmiş ve yeniden inşa edilmiş olan versiyonunu I. Darius’un yaptırdığı belirtilebilir.
Pers Kral Yolu, Lidyalılar ve Asurlular’dan miras kaldığı bilinen bir antik ana yoldur. Ancak bu yolun yenilenmiş hâlinde Pers Kralı I. Darius’un rol oynadığı bilinir. Bu bağlamda Kral Yolu’nun yeniden inşa edildiği ve farklı güzergâhlar ile birleştirildiği hâline MÖ 5. yüzyılda kavuştuğu söylenebilir. Pers İmparatorluğu ile Lidyalılar arasındaki savaşı bu dönemde I. Darius’un kazandığı görülür. Daha sonra Pers İmparatoru I. Darius, bu savaşı kazanarak Kral Yolu’nun bulunduğu bölgeyi ele geçirmiştir. Ardından I. Darius, Kral Yolu’na yeni güzergâhlar eklenmesini ve bu ticaret yolunun onarılmasını emretmiştir.
Bu süreçte Kral Yolu’na ticari faaliyetler gibi haberleşme bakımından da önem arz eden konaklama merkezlerinin kurulduğu görülür. Neredeyse her 25 kilometrede bir konaklama merkezine sahip olan Kral Yolu, bu yolu kullananlara konforlu bir alan ve güvenlik gibi imkanlar sunmuştur. Ayrıca yenilendiği dönemde bu yolda seyahat eden bir Persli için, 7 gün içerisinde yaklaşık olarak 2500 kilometre ilerleyebilmek mümkün olmuştur. I. Darius’un hakimiyetinden sonra da aktif bir şekilde kullanılan Kral Yolu, özellikle Roma İmparatorluğu’nda adından sıkça söz ettirmeye devam etmiştir.
M.Ö. 5. yüzyıldaki Kral Yolu haritası çıkarıldığı zaman söz edilen antik yolun batıda Sardis ile Efes’ten başladığı söylenebilir. Kral Yolu’nun yenilendiği dönemde doğu yönünde ise Asur’un başkenti olarak bilinen Ninova’ya kadar uzandığı görülür. Ayrıca Kral Yolu, Ninova’dan Babil’in güneyine dek uzanan bir antik yoldur. Babil’e vardığı yerde ise Kral Yolu’nun iki ayrı yola ayrılarak devam ettiği belirtilir.
Söz edilen iki ayrı yoldan ilki, kuzeybatıya ve daha sonra batıya ulaşarak Ekbatan’a (Ecbatana) varır. Bununla beraber Ekbatan’a uzanan bu yolun, söz edilen bölgeden İpek Yolu ile birlikte ilerlediği bilinir. Kral Yolu’nun Babil’de ayrılan ikinci kolu olan yolun da Pers başkenti Susa’ya ulaştığı söylenebilir. Susa’ya ulaşan bu ikinci yolun varış noktasının da güneydoğu cephesinde kalan Persepolis olduğu belirtilebilir.
Antik Çağ’ın meşhur ticaret ve haberleşme güzergâhı olan Kral Yolu’nun günümüzde nerede olduğu da sıklıkla araştırılır. Bu konuda bilgi verilirken Kral Yolu’nun yenilendiği dönemdeki haritası göz önünde bulundurulabilir. Dolayısıyla günümüzde Kral Yolu’nun başladığı yer olan Sardis’in, Manisa Salihli’de konumlandığı belirtilebilir. Bu yolun başladığı bir diğer rota olan Efes de İzmir’in antik kentleri arasındadır. Türkiye’nin orta kuzey bölgesinden ilerlediği görülen Kral Yolu’nun vardığı Ninova ise günümüzde Musul, Irak sınırındadır. Ayrıca söz edilen rotadan Babil’e geçen bu güzergahın Bağdat, Irak bölgesine de uğradığı belirtilebilir.
Orta Anadolu civarlarından ilerlediği görülen Kral Yolu’nun vardığı rotalardan biri olan Susa, günümüzde İran’da konumlanır. Dolayısıyla Kral Yolu; günümüzde Türkiye, İran ve Irak gibi ülkelerin bulunduğu bir coğrafyanın geçmişinde de önemli rol oynamıştır. Böylelikle Kral Yolu, geçmişte hem ticari faaliyetlerin yürütülmesi hem de medeniyetler arası etkileşimin sağlanması konusunda etkili olmuştur.
