Burjuva sınıfı nedir? Tarihsel süreçte nasıl ortaya çıkmıştır?

Burjuva sınıfı dünya tarihinde reform ve Rönesans hareketleriyle ilişkili olan bir kavramdır. Bu ifadeyle hem soylu hem de köylü ya da işçi sınıfına dahil olmayan bireyler temsil edilir. Dolayısıyla burjuva sınıfına dahil olan bireyler statü kazanmak için kendi gayretlerinden destek alır. Ancak soylulara karşı haklarını savunmak isteyen burjuvazi insanlarının aynı tutumu işçilerle köylülere sergilemediği bilinir. Bu kapsamda burjuva sınıfının ortaya çıkışı, zaman içerisindeki dönüşümü ve temel özellikleri hakkında detaylı bilgi sunulmalıdır.

Burjuva sınıfı nedir?

Burjuva; soylu, köylü ya da işçi sınıfına dahil olmayıp sosyal statüsüyle gücünü farklı durumlardan edinen kentli bireyleri temsil eder. Bu bağlamda burjuva sınıfında ele alınan bireyler statüsüyle gücünü eğitim seviyesine veya işveren konumuna borçludur. Bununla birlikte gücünü mal varlığından alıp köylü, işçi, soylu grubunda yer almayan kişiler de burjuva sınıfına dahil edilmiştir.

Burjuva sınıfı kavramı sosyoloji ve tarih biliminde burjuvazi olarak da adlandırılır. İlgili kavramın Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından yazılan Komünist Manifesto adlı kitapta "kapitalist orta sınıf" ifadesini temsil edecek şekilde kullanıldığı görülür. Bununla birlikte burjuva ifadesi zaman içerisinde basmakalıp uygulamalara sadık kalan ya da materyalist olan bireyler için de kullanılmıştır.

Burjuva sınıfı TDK'de nasıl tanımlanır?

TDK'de burjuvazi sözcüğünün anlamı incelendiği takdirde "burjuva sınıfı; kent soyluluk" tanımına rastlanır. Buna ek olarak ilgili ifadenin Fransızca kökenli bourgeoisie sözcüğünden dilimize geçtiği görülür. Burjuvazinin TDK'deki tanımı göz önünde bulundurulduğu zaman bu sınıfa dahil olan bireylerin hanedan ya da kraliyet soyundan gelen bireyleri temsil etmediği anlaşılır.

Burjuva sözcüğünün Türk Dil Kurumu güncel sözlüğündeki birinci tanımı da "orta sınıftan olan; kent soylu" olarak belirtilebilir. Bunun yanı sıra incelenen ifadenin TDK kapsamındaki ikinci tanımı da "şehirde yaşayıp özel imtiyazlardan yararlanmış olan" şeklinde aktarılmalıdır. Burjuvanın ikinci tanımı eskimiş bir ifade olarak ele alınsa da ilgili kavramın ortaya çıktığı dönemdeki anlamını temsil eder. Dolayısıyla burjuvanın TDK güncel sözlüğü kapsamındaki tanımları da söz edilen sınıfa dahil olan kentli bireylerin eğitim, iş statüsü ya da maddi varlık ile güç sahibi olduğunu yansıtır.

Burjuva sınıfı nasıl ortaya çıkmıştır?

Burjuva sınıfının ortaya çıkışı üzerine açıklama yapılırken Rönesans ve reform hareketlerinden bahsedilmesi gerekir. Nitekim dünya çapında büyük değişimlerin yaşanmasına yol açan bu hareketler burjuvaziye temel hazırlamıştır. Bununla birlikte söz edilen dönemlerde coğrafi keşiflerle Sanayi Devrimi gibi önemli olayların yaşanması da burjuva sınıfının oluşmasını tetikleyen unsurlardandır.

Tarihteki ilgili gelişmelerin her birinin toprağa dayalı olan sistemin ortadan kalkmasında rol oynadığı görülür. Akabinde soylu, işçi ya da köylü sınıfında olmayan insanların ticaretle uğraşmaya yöneldiği bilinir. Buna bağlı olarak önceden zengin olmayan bireyler ticaretle uğraşarak kendi maddi gücünü eline almıştır.

Burjuva sınıfının ortaya çıkmasıysa kendi emeğiyle zengin olan bireylerle soylular arasında çatışmalar yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Bu kapsamda yapılan ayaklanmaların tarihte iz bıraktığı söylenebilir. Bununla birlikte soyluların, zenginliği çalışarak elde eden burjuvazi insanlarını aşağıladığı olaylar gündeme gelmiştir.

Burjuva sınıfı ise işçi haklarını ihlal eden bir statü olarak nitelendirilmiştir. Nitekim soylulara karşı haklarının savunulmasını isteyen burjuvazi insanlarının aynı tutumu işçi sınıfına karşı sergilemediği bilinir. Buna rağmen ticaret ve reform çalışmaları gelişerek artmayı sürdürdükçe burjuva sınıfı toplumda kalıcı bir yer edinmiştir.

Burjuva sınıfının temel özellikleri nelerdir?

Burjuva sınıfının temel özellikleri sosyal gücünü ve toplumdaki yerini kendi emeğiyle edinen bireyleri içermesidir. Bu kapsamda köylü, işçi ya da soylu olmayıp kendi gayretiyle zenginleşen bireyler burjuva sınıfının temel üyelerini oluşturur. Ayrıca burjuva sınıfının temel özelliklerinden biri de şehirlerde ikamet eden ve genellikle ticaretle uğraşan kimseleri kapsamasıdır.

Bununla birlikte burjuva sınıfının ortaya çıktığı ilk dönemlerde kendi sermayesiyle toprak satın almaya eğilim gösteren kişiler yoğunluktadır. Burjuvanın ilerleyen dönemlerinde ise bireylerin toprakla olan duygusal bağını tamamen kopararak ilgili kaynağa yalnızca yatırım aracı olarak baktığı görülür. Bu da günümüze daha yakın olan bir zamanda ortaya çıkan kapitalizme giden yolu açmıştır.

Eğitim ve ticaret alanlarında emek sarf eden burjuva sınıfı insanları kendi haklarını savunurken diğer bireylere adil davranmamaları bakımından da eleştirilmiştir. Ayrıca bu sınıfa dahil olan insanların birbirlerine karşı da özgürlük alanını kısıtlayıcı davranışlar sergileyebildiği bilinir. Buna rağmen burjuvanın ortaya çıkışıyla birlikte bilim ve sanat alanlarında kritik çalışmalara imza atılması da tetiklenmiştir. Dolayısıyla bu sınıfın oluşması özellikle işçi sınıfının haklarının istismar edilmesiyle bağdaştırılsa da aynı zamanda önemli aydınların doğuşuna temel hazırlamıştır.