Osmanlı "zerduz" nakışı kadınların elinde yeniden hayat buldu

KAYSERİ (AA) - ESMA KÜÇÜKŞAHİN - Osmanlı döneminde padişahların tören kıyafetleri, cüz keseleri ve kitap ciltlerine işlenen "zerduz" adlı simli el nakışı, Kayseri Olgunlaşma Enstitüsü kursiyerlerince farklı ürünlere işlenerek yeniden yaşatılıyor.

Enstitü müdürü İsmail Küçük, AA muhabirine, eski Türk kavimleri arasında dolaşan gezginlerin işlemeli elbiselerden, çadırlardan ve diğer eşyalardan söz ettiklerini anımsattı.

Küçük, geleneksel el sanatlarını araştırmak, aslına uygun yaşatmak ve yeni nesillere aktarmakla görevli enstitünün üretim yaparken bir yandan da araştırmalarını sürdürdüğünü söyledi.

Osmanlı döneminde kullanılan zerduz tekniğinin atölye öğretmeni tarafından tespit edildiğini ve araştırma atölyesinin de buna destek verdiğini anlatan Küçük, "Bu tekniğin Uygurlara kadar gittiği de belirlendi. Özellikle Osmanlı'da çok yaygın kullanıldığı, saray, ev ve daha sonra da ordu nakkaşhanelerinde bu teknikle uygulamalar yapıldığı görülüyor." diye konuştu.

Küçük, zerduz tekniğini yeniden ortaya çıkarmak için çalışmalara başladıklarını, el işi atölyesindeki öğretmenler ve usta öğreticiler öncülüğünde bu teknikle örnek çalışmalar yaptıklarını, bunu hem öğretmeyi hem de geliştirmeyi amaçladıklarını dile getirdi.

Zerduz nakışının yaygınlaşmasını hedeflediklerini vurgulayan Küçük, "Devlette, saray teşkilatında kullanılan, ordu içinde nakkaşhane kurulacak kadar değerli bir teknik. Bu tekniğin tekrar gün yüzüne çıkması, yaşamın içinde kullanılması bizim için önemli. Bu teknikle ilgili bir proje hazırlamayı da planlıyoruz." ifadelerini kullandı.

- Zerduz tekniği kitap ayracına da uygulandı

El işi atölyesi öğretmeni Rukiye Elmaağaç da Farsça kökenli zerduz kelimesinin altın ile sırma işleyen, sırmalı anlamına geldiğini, zor, ince bir nakış olduğunu ve sık çalışılması gerektiğini ifade etti.

Elmaağaç, tekniğin kumaşın yüzeyinde simin ve ipliğin başka bir iplikle tersten tutturulmasıyla işlendiğini, Kültür ve Turizm Bakanlığının yayınlarında da bu tekniğe rastladıklarını anlattı.

Nakış tekniğinin Osmanlı döneminde padişahların tören kıyafetlerine, cüz keselerine, matara muhafaza kaplarına, sandık kaplamalarına ve kitap ciltlerine uygulandığını belirten Elmaağaç, şu bilgileri verdi:

"Sonraki dönemlerde bu teknik karşımıza çıkmıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının bazı yayınlardan aldığımız görsellerden yola çıkarak uzun denemeler yaptık. Dikdörtgen runner masa örtüsü, kadın broşu, kravat, mendil, kitap ayraçları ve kadın el çantalarına zerduz nakışını çalıştık. Koleksiyonumuzu daha da genişletmek istiyoruz. Maraş işi, Türk işi bizim geleneksel nakışlarımız. Zerduzu da nakış teknikleri arasına katmış olacağız."