BİZE ULAŞIN
Türkçe'de bir sözcükten sonra gelen -de, -da ögelerinin ek olarak mı yoksa bağlaç görevinde mi kullanıldığı genellikle birbirinden ayırt edilmesi zor bulunan detaylardandır. Buna ek olarak -de, -da bağlacının kendinden önce gelen sözcüğe bitişik olarak mı yoksa ayrı şekilde mi yazılması gerektiği de sıklıkla araştırılır. Dolayısıyla pek de gibi günlük yaşamda sayısız alanda ve bağlamda kullanılabilen ifadelerin TDK’ye göre nasıl yazıldığı mutlaka açıklanmalıdır.
Günlük yaşamda neredeyse her bir bağlamda kullanılan ifadelerden olan pek de iki ayrı ögeden oluşur. Bu ögelerden ilki sıfat veya zarf görevinde kullanılabildiği görülen pek sözcüğüdür. Pek sözcüğü Türk Dil Kurumu çevrim içi sözlüğünde sert; sağlam, dayanıklı; gereken, beklenen ya da alışılmış olandan çok; hızlı olarak şeklinde 4 ayrı anlama sahiptir. Bu sözcüğün pek de olarak öbek hâlinde kullanıldığında ise genellikle zarf görevi üstlendiği söylenebilir. Dolayısıyla doğru olduğu açıklanan pek de yazımı üzerine bilgi aktarılırken öncelikli olarak bu ifadenin içerdiği ikinci ögenin türünden söz edilmelidir.
Birçok kişi tarafından TDK onaylı yanıtının araştırıldığı bilinen “Pek de ayrı mı yazılır?” sorusu bu ifadenin ikinci ögesinin türüne değinilerek kolay bir şekilde cevaplanabilir. Pek de ifadesinin ikinci ögesi olan de bir bağlaçtır. Yani Türkçede -de, -da eki ile bağlacının birbirinden farklı şekillerde kullanıldığı hatırlanmalıdır.
Pek de ifadesinin ikinci ögesi bir bağlaç olduğu için ayrı şekilde yazılmalıdır. Bu da Türkçede yazılı metinlerde sıklıkla rastlanan “pekte” yazımının hatalı olduğunu gösterir. Bu gibi bir yazım söz konusu olduğu zaman pek sözcüğünden sonra gelen -de ögesi bulunma durumu eki görevinde ve ses değişikliğine uğrayarak kullanılmış olur. Fakat pek sözcüğünden sonra bulunma durumu ekinin kullanılması uygun değildir. Dolayısıyla sunulan TDK onaylı bilgiler çerçevesinde “Pek de bitişik mi yazılır?” sorusunun “hayır” şeklinde yanıtlanması gerektiği söylenebilir.
Buna ek olarak Türkçe yazım kurallarına uygun olan pek de yazılışı ile ilgili sözcük öbeğinin yazılı dildeki hatalı kullanımları aşağıdaki gibi belirtilebilir:
Türkçede bağlaç olarak kullanılan -de, -da ögelerinin bulunma durumu eki görevi üstlenen -de, -da ile birbirinden ayırt edilmesi oldukça önemlidir. Gerek günlük konuşmalarda gerek ise farklı alanlara yönelik olduğu görülen metinlerde bu ek ile bağlaç çeşidine yaygın olarak rastlanır. Bu da hem sesletiminde hem de yazımında hata yapılan ifadelerden biri olan pek de öbeğinin ele alınmasını gerekli kılan temel etkenlerdendir.
Pek de doğru yazılışı TDK Yazım Kılavuzu’nda bulunan güncel bilgilere göre mutlaka ayrı şekilde olmalıdır. Bu ifade iki ayrı sözcükten oluşurken bunların ilki zarf, ikincisi ise bağlaç görevindedir. Türkçede -de, -da bağlacı ise her zaman kendinden önce gelen sözcükle arasında bir boşluk bırakılacak şekilde yazılmalıdır.
