Perakende sektörüne ‘ombudsmanlık’ önerisi

Rekabet Kurumu Başkan Yardımcısı H. Erkan Yardımcı, perakende sektöründe davranış kodu oluşturularak ombudsmanlık sisteminin hayata geçirilmesini önerdi. Tedarikçi-perakendeci ilişkilerinde yaşanan güç dengesizliklerinin ve perakendecilerin yüksek alıcı gücünden kaynaklanan rekabet sorunlarının, ancak ombudsmanlık sistemiyle çözülebileceğini vurgulayan Yardımcı, “Söz konusu uygulama, serbest piyasa düzenine en az müdahalenin olduğu yöntemdir.” dedi.

Yerel zincirler, tedarikçiler ve üreticilerin yakın çalışmasının önemine dikkat çeken 'Akdeniz Perakendecilik Konferansı’ Antalya’da gerçekleşti. Türkiye Perakendeciler Federasyonu ve Retail Türkiye işbirliğiyle düzenlenen ‘Akdeniz Perakendeciler Konferansı’nda yerel zincir, üretici ve tedarikçinin el ele vermesiyle sektörün, hedeflendiği gibi çok daha ileriye gideceği belirtildi.

Perakende sektöründe tedarikçiye ve üreticiye yakın olmanın yanı sıra sektördeki işbirliğinin önemine vurgu yapılan konferansta; sektör profesyonelleri, ‘Türk markalarının iç ve dış pazar şansı’, ‘tüketici eğilimleri’, ‘tedarik zincirinde aklın yolu’, ‘mağaza içi kayıpların önlenmesi’ gibi konulara değinildi. Konferansa katılan Rekabet Kurumu Başkan Yardımcısı H. Erkan Yardımcı, perakende sektörüne yönelik Rekabet Kurumu incelemesi hakkında bilgi verdi.

Bu yöntemde, sorunun taraflarının bir araya gelerek oluşturduğu davranış kodu, tarafların üzerinde uzlaştığı bir hakem (ombudsman) tarafından gözetildiğini kaydeden Yardımcı, “Davranış kodunun içeriği ve bağlayıcılığı, sorunun niteliğine göre değişebiliyor. Ombudsmanlık sistemi ise ülkemiz için yeni bir uygulama olmakla beraber, başarılı bir şekilde uygulanması, sektörün sorunlarına çözüm oluşturabilecek nitelikte.” diye konuştu.
Yardımcı, perakende sektöründe ‘davranış kodu’ ve ‘ombudsmanlık’ sisteminin İngiltere başta olmak üzere Avustralya, Portekiz gibi birçok ülkede uygulandığını aktardı. Sektörün gözlenmesi için perakendeci ile tedarikçiler arasında yapılan anlaşmaların Rekabet Kurumu’na gönderilmesini isteyen Erkan Yardımcı, şunları kaydetti: “Bu uygulamanın kapsamı, anlaşmaların bildirim usulüne tabi olması olarak anlaşılmamalı, teşebbüslerden, aralarında yaptıkları anlaşmaları yıllık olarak Rekabet Kurumu’na göndermeleri beklenmektedir.”

NİHAİ RAPOR EKİM 2011’DE TAMAMLANACAK
Yardımcı, Rekabet Kurumu tarafından hızlı tüketim ürünleri perakende sektöründe son bir yıldır sürdürülen çalışmanın sonuna gelindiğini bildirdi. İlk aşaması 3-4 Mayıs 2011 tarihinde tamamlanan incelemenin nihai raporu Ekim 2011’de açıklanacak. Yaptıkları incelemenin ikinci aşamasında olduklarını dile getiren Yardımcı, bu aşamada tedarikçilere yönelik kapsamlı bir saha çalışması yürütüldüğünü aktardı. Saha çalışmasında elde edilen sonuç ve bulguların perakendeci tedarikçi ilişkilerindeki muhtemel rekabet sorunlarının ortaya konması bakımından önemli bir kaynak oluşturacağını vurgulayan Yardımcı, “Elbette bu süreçte dünyada bu sektörün ne şekilde düzenlendiği, alıcı gücü kaynaklı rekabet sorunlarının önüne nasıl geçilmeye çalışıldığı konusunda detaylı incelemelerimiz devam ediyor. Nihai raporun Ekim 2011’de tamamlanması planlanıyor.” diye konuştu.
İncelemenin ikinci aşamasında, sektörün tüm paydaşlarının raporun hem bulgularına hem de önerilerine ilişkin görüşlerinin alınması için azami çaba gösterildiğinin altını çizen Yardımcı, bu çalışmanın sektöre daha faydalı olabilmesi için tedarikçilerin de katkı vermesini istedi.

ÜLKELERİN SEKTÖR YAPILARI İNCELENDİ
İnceleme kapsamında, çok sayıda ülkenin perakende sektör yapıları, mevzuat ve uygulamalarının incelendiğini dile getiren Yardımcı, sektöre ilişkin ilk bulguları içeren ön rapordan örnekler verdi. İncelemeler sırasında perakendecilerin alıcı güçlerini bazı durumlarda orantısız olarak tedarikçilere yansıttıklarına yönelik bulgular elde edildiği bilgisini veren Yardımcı, şöyle devam etti: “Perakendecilerin tedarikçilerden aldığı bir takım bedeller, ulusal perakende zincirlerinin ciroları içinde yıllar içinde artan bir eğilim gösteriyor. Bu bedeller, 2009 yılı itibariyle ortalamada yüzde 12,5’e ulaştığı tespit edildi. Bu bedellerin oranında görülen artış artan alıcı gücünün önemli bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.”

ÖDEME VADELERİNİN UZUNLUĞU EN ÖNEMLİ SORUN
Rekabet Kurumu Başkan Yardımcısı Yardımcı, ödeme vadelerinin uzunluğunun da tedarikçi perakendeci ilişkilerindeki önemli sorunlardan biri olduğuna dikkat çekti. “Organize perakendeciler ile tedarikçiler arasında alıcı gücü kaynaklı sorunlar olduğu açıktır.” diyen Yardımcı, “Ön raporda bu sorunların çözümüne yönelik olarak, diğer ülke uygulamaları da dikkate alınarak bazı öneriler geliştirilmiş ve tartışmaya açılmıştır. Bu önerilerden ilki, Rekabet Kurulundan izin alması gereken birleşme ve devralmalar için getirilen ciro eşiğinin perakende pazarı özelinde düşürülmesi hususuyla ilgilidir. Diğer bir öneri, davranış kodu oluşturularak ombudsmanlık sisteminin hayata geçirilmesidir.” şeklinde konuştu.

"PERAKENDECİ, ÜRETİCİ VE TEDARİKÇİ EL ELE VERMELİ"
Ana teması ‘tüketiciye birlikte gitmek’ olarak belirlenen konferansın açılışında konuşan Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Başkanı Selamet Aygün, perakende aktörlerinin, üretici ve tedarikçiyle birlikte hareket etmesinin, uzun zamandır önem verdikleri bir konu olduğunu söyledi. Perakendecilerin omuz omuza vermesi için çeşitli platformlar oluşturacaklarını belirten Aygün, şöyle dedi: “Bu sektöre uzun yıllarını vermiş nice meslektaşımla, ürünlerin tüketiciyle buluşmasında en az üretici kadar titiz davrandığımız doğrudur. Bu nedenle sektörün sadece İstanbul’da değil perakendenin kalbinin attığı her yerde buluşmasına önem veriyoruz. Bugün Antalya’da yaptığımız toplantı, toplantılar serisinin ilkini oluşturuyor.”
Yerel zincirlerin başarılarının altında yatan önemli konulardan birinin ‘tedarik ve sunum’ olduğunu vurgulayan Selamet Aygün, yerel zincir ve tedarikçinin ürünün değerini bilerek raflarda yer almasına dikkat etmesinin önemine işaret etti. Aygün, “Tüketicinin güvenle ve mutlu bir şekilde yaptığı alışveriş, onu aynı adrese yeniden götürür.” ifadelerini kullandı.
Perakende aktörlerinin üretici ve tedarikçi ile birlikte hareket etmesinin uzun zamandır önem verdikleri bir konu olduğunu anlatan Aygün, Anadolu sohbetleri konseptinde yaptıkları buluşmaların bölgede yer alan perakendecileri bir araya getirip onların kaynaşmasını sağladığını kaydetti.